Tarım fiyatları artmadı enflasyon durakladı
Güngör Uras Olayların içinden
[email protected]
Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 0.41 oranında, üretici fiyatları yüzde 0.36 oranında arttı. “Döviz fiyatı yükseldi, kredi maliyetleri arttı, enerji fiyatları zamlandı... Bu durumda enflasyon da yükselir diyenler” bu duruma şaşırdı kaldı. Aslına bakılırsa bu “şaşırılacak” durum, mart ayına özgü değil. Yılbaşından bu yana devam ediyor. Tüketici fiyatları ocakta yüzde 0.56, martta yüzde 0.56 oranında artmıştı. Üretici fiyatlarındaki artış ocakta yüzde 0.38 iken, martta yüzde 0.09 gerileme görülmüştü. Aylık artışların beklenenden düşük çıkmasına rağmen, mart-mart ayları arasındaki yıllık fiyat artışları tüketici fiyatlarında yüzde 10.43’ü, üretici fiyatlarında yüzde 8.22’i buldu. Marttan geriye 12 aylık ortalamaya göre tüketici fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 8.02, üretici fiyatları artışı yüzde 10.78 oranında. Dikkati çeken tarım ürünlerinde üretici fiyatlarındaki yıllık ortalama artışın yüzde 4.25 oranında kalması. İmalat sanayinde üretici fiyatlarındaki yıllık ortalama fiyat artışı ise yüzde 13.26 oranında.
Gıda fiyatları önemli Tarım ürünlerinde üretici fiyatları artmayınca gıda enflasyonu düşük çıkıyor. Gıda dışı ürünlerde ise 2011 yılının son 3 aylık döneminden bu yana talebin yavaşlaması karşısında üreticinin maliyet artışlarını fiyata yansıtamaması ve belki de kârdan fedakârlık etmesi, üretici fiyatlarında artışı frenliyor. Fiyat endekslerindeki değişim yüzdelerini halkımız genelde beğenmez... Endeksler, çarşı pazarı yansıtmaz denilir. İşte onun için ben Türk-İş’in, işçiler için asgari geçim harcamalarını belirleyen istatistik bölümünü aradım. Bu bölüm çarşı pazarda işçi kesimini ilgilendiren maddelerin aylık fiyatını belirler. Bölüm sorumlusu “Mart ayında pazara cemre düştü. Yaş meyve ve sebze fiyatlarında önemli gerileme oldu. Bu gerileme diğer gıda maddeleri fiyatındaki ufak artışları dengeledi” dedi. Teker teker fiyatları gözden geçirdik. Aralık ayında dana kıymanın kilosu 23.95 TL imiş. Martta aynı. Tavuk fiyatı 4.30 TL’den 4.90 TL’ye çıkmış. Kuru fasulye 5.50 TL iken 6.60 TL olmuş. Nohut 7.70 TL’den 8.70 TL’ye yükselmiş. Pirinç 5.45 TL iken 5.70 TL olmuş. Bulgur 2.55 TL’den 2.80 TL’ye yükselmiş. Unda, sıvı yağda fiyat artışı yok.
İnsanlar şüpheci Fiyatlar ve TÜİK’in açıkladığı endeks fiyat artışlarında yavaşlamayı gösteriyor... Buna karşın sokaktaki insan fiyatların daha fazla arttığına inanıyor. “Biz cebimizden çıkan paraya bakarız... Her şeyin fiyatı artıyor” diyor. Fiyat artışları konusunda insanların endekslere inanıp inanmamaları çok önemlidir. İnsanlar kendilerine göre enflasyon tahmini yaparlarsa bundan hem kendileri zarar görür hem de ekonomi zarar görür. Çünkü insanlar geçmişteki fiyat artışlarına bakarak, geleceği fiyatlandırırlar. Geçmişte fiyatlar hakkındaki tahminleri-bilgileri hatalıysa, gelecek hakkında da hatalı kararlar verir, hatalı işler yaparlar. İnsanlar geçmişe dayalı olarak gelecekte fiyatların artış oranı konusundaki tahminlerine/bekleyişlerine göre tasarruf, harcama, yatırım kararı verirler, kredi kullanırlar. Döviz alırlar, satarlar. Firmalar buna göre mallarına zam yapar. Bankalar buna göre faiz belirler. Merkez Bankası Başkanı’na göre yılsonunda enflasyon yüzde 5’lere inecek. Genel bekleyiş yüzde 8-10 arasında bir fiyat artışı. Son zamanlarda benzine, elektriğe ve doğalgaza yapılmaya başlanan ve devam edeceği anlaşılan zamlar moral bozdu. Döviz fiyatı da yukarıya çıkmak için çırpınıp duruyor. Bu tabloda insanların huzuru kaçtığı için, iyimser rakamlara ve haberlere güvenleri kalmıyor. | 
