Organik Tarımın amacı; şeklinin amacı; toprağı, su kaynakları ile havayı kirletmeden, çevreyi, bitkileri, hayvanların ve insanların sağlığını korumaktır. Günümüzde sağlıkla ilgili kaygılar, çevre bilincinin gelişmesi, ozon tabakasının incelmesi dünyanın geleceğinin tehlikeye girmesi gibi nedenlerle organik tarımın önemi arttı.
Organik tarım deyince aklımıza ilk gelen sadece meyve-sebze üretimidir. Hâlbuki tahıllar, baklagiller, hayvan, yumurta, et, süt ve organik tekstil ürünlerini de kapsamaktadır.
1920- 1950 yıllarında popüler olan organik tarım,1950 yılından itibaren ABD’nin Marshall yardımları sonucu; makineli tarım, kimyasal ilaç,gübre ve katkı maddeleri kullanılmasıyla yok olmaya yüz tutmuştur. 1980’li yıllara kadar Avrupa’da da üretim artışı sağlayıcı kimyasallar kullanılmıştır. Daha sonra çevre ve sivil toplum örgütlerinin baskısıyla bazı kimyasallar yasaklanmıştır.
Bu baskılar sonucu organik ürünlere dönülmüş ve organik ürünler ticarete ve ihracata konu olunca beraberinde kontrol ve sertifikasyona ilişkin yasal düzenlemeler gündeme gelmiştir. Avrupa Topluluğu 24 Haziran 1991 tarihinde Avrupa Topluluğu içinde organik tarım faaliyetlerini düzenleyen 2092/91 sayılı yönetmelik, yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Ülkemizde organik tarım; 1986 yılında Avrupa ülkelerinin talebi doğrultusunda üretilmeye başlamıştır. Bu şekildeki gelişmesi ülkemizdeki organik tarımı standartlara uygun oluşumunu sağlamıştır. Zira halen organik ürünlerimizin büyük kısmı ihracata gitmektedir.
Ülkemizde ilk organik tarım uygulamaları genellikle Ege Bölgesinde başlanmışsa da, arazi yapısı, toprağın fazla işlenmemiş olması ve bölgedeki arazi büyüklükleri dikkate alındığında Güneydoğu Anadolu Bölgemizde organik tarımın ilerleyen yıllarda daha cazip hale geleceği beklenmektedir.
Bölgede Samandağ/Hatay sınırından Şırnak’a kadar oluşan 877 km lik bir alanda yaklaşık 30 bin hektar mayınlı arazilerin temizlenmesi ve ihalesi Maliye Bakanlığına ve Temizleme koordinatörlüğü ise GAP İdaresine verilmiştir
Bu bakir alanların organik tarıma açılması bile başlı başına bölge için bir potansiyeldir. Tamamına yakını düz ve verimli arazidir. Öte yandan Bölgemizde organik tarım uygulamları şimdilik Adıyaman,Gaziantep, Mardin ve Şanlıurfa bulunmaktadır. 2005 verilerine göre çiftçi sayısı 139, üretim alanı 16.000 hektar ve üretim miktarları 54.000 tondur. Şanlıurfa ili organik tarımda ön plana çıkmaktadır. Şirket bazında üretim yapan firma sayısı ise 2005 verilerine göre 3’ü Şanlıurfa, 8’i ise Gaziantep’te olmak üzere toplam 11’dir.
Üretim miktarları bakımından bölgede yetiştirilen ürünler; buğday, pamuk, mercimek, arpa, nohut, Nane, kekik, Adaçayı, Melissa, Biberiye, Tarhun, Fesleğen, Anason, Kişniş, Rezene, Kimyon, Çörekotu,Çemen, Aspir çiçeği, İsot(pul biber), Çemen Buğday, Arpa,Kırmızı Mercimek, Soya fasulyesi, Nohut,antepfıstığı gibi,üzüm,dut,mısır,zeytin, tekstil ürünleri ile küçük ve büyükbaş hayvanlarıdır.
Yine bölgemizde Ş.Urfa’da organik tarımı 2000 yılından ilk yapan firmalardan Uludağ Organik tarım çiftliği yaklaşık 4000 dönüm üzerinde en çok çeşit üretim yapan firma olarak tanınmaktadır. Bu konuda GAP bölgesi gazetecilerinden “çevre ödülü” ile 2002 yılında Uluslararası Dünya genç girişimci yarışmasında “Toplumsal verimlilik ödülü” de alan firma ürün zenginliği ve sezonda 250 civarında istihdam sağlamasıyla bu alanda örnek teşkil etmektedir.
Bölgemiz çiftçi sayısı itibariyle Türkiye genelinde %2 lik paya sahip iken, organik tarım alanlarının %12 sine sahiptir. Üretim miktarı itibariyle %23 üne sahiptir.
Bölgemiz; bakir ve sulanabilir arazilerin çokluğu,iklim yapısı, yapılmakta olan bir veya iki hava limanı projeleri, limanlara yakınlığı, pamuk, mısır, buğday,nohut vb. ürünlerin üretim merkezi olması nedeniyle, gelecek zamanlarda organik tarım ürünleri ihracatının da merkezi olacak gibi gözükmektedir. Tabidir ki, organik tarıma yönelik desteklerin verilmesi, çiftçilerimizin bilinçlendirilmesi ve yönlendirilmesi bu süreci hızlandıracak ve bölgedeki kırsal nüfusu da bölgede tutacaktır.
Hüseyin BOZKURT
|
