TÜRKİYE TOHUMDA KENDİ GEN KAYNAKLARINI ÜRETMEYE BAŞLADI
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker'in, Türkiye'nin tarımda İsrail'e bağımlı olmadığı açıklamasına bilimadamlarından da destek geldi. Yıllarca yurtdışında eğitim gördükten sonra ülkeye dönerek edindikleri bilgi birikimini değerlendiren bilimadamları, tohumda yerli gen kaynakları üretmeye başladı. Türkiye'ye uygun tohumluk gen kaynaklarını araştırıp materyal üreten Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) bünyesinde kurulu Bitki Genetiği ve Tarımsal Biyoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (BİYOM) araştırmacıları, ar-ge projelerinin desteklenmesi halinde sadece İsrail'e değil, hiçbir ülkeye tohumda bağlı kalınmayacağını belirtiyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Denizli Ticaret Odası, Denizli Ticaret Borsası, TÜBİTAK ve PAÜ Bilimsel Araştırmalar Birimi'nin desteğiyle kurulan BİYOM'un Müdürü Yrd. Doç. Dr. Fevziye Çelebi, alanlarında Türkiye'de ilk olduklarını, ar-ge merkezinde tohum için anaç ürettiklerini söylüyor: "Şu anda biber, soğan, pırasa ve patlıcan projelerimiz var. Türkiye genelinden toplanan gen kaynakları olarak da işlev görüyoruz. Ülke genelindeki tüm biberleri ve soğanları topladık. Domatesleri de topladık ama onun çalışmasını henüz yapmadık, çünkü seramız küçük. Biberlerde morfolojik karakterizasyon yaptık, bu şekilde en ticari olanını seçip markete hazır tohum sağlamaya çalışıyoruz." BİYOM'da sadece klasik ıslah yöntemlerini kullanmadıklarını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Çelebi, biyoteknolojik yöntemlerle çok kısa sürede tohum için anaçlar ürettiklerini, yurtdışına bağımlılığı azaltmak için çalıştıklarını ifade ediyor. BİYOM Müdür Yardımcısı, Biyoteknolojik Islah Projeleri Koordinatörü ve PAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Ramazan Alan ise ar-ge çalışmaları sonucu kısa sürede Türkiye'nin tohumda dışa bağımlılığının ortadan kaldırabileceğini belirtiyor. Bunun için diğer üniversitelerde de ar-ge çalışmalarının yaygınlaştırılması gerektiğini vurguluyor. Yaklaşık 1,5 yılda Türkiye'nin ekonomisinde önemli olabilecek tohum materyalleri topladıklarını kaydeden Doç. Dr. Alan, "Bir kısmından anaç da ürettik. Bu işler kolay değil ama çok zor da değil. İsrail'deki bilimadamları ne tür teknoloji uyguluyorsa biz de uygulayabiliyoruz. Türkiye'de bu altyapı, bilimsel ve akademik bilgi var. Türkiye'nin sadece İsrail'den değil, diğer ülkelerden de tohum alması bence artık tuhaf. Türkiye, dünyanın en büyük tarım üretimini yapan ülkelerinden birisi; 75 milyonluk bir dev, çok büyük potansiyeli var. Ülkemizde devasa bir genetik çeşitlilik var." diyor. BİYOM serasında şu anda 180 tip olduğunu belirten Alan, "Bunların hepsi Türkiye'den ve çiftçisinden toplanmış. Aralarında çok ilginç materyaller var. Bunların toplanıp karakterize edilerek çiftçilerin kullanımına sunulmasına ihtiyaç var. Türkiye'de İsrail, Hollanda veya ABD'den gelebilecek olandan çok daha fazla çeşit var ama bunun hızlı bir şekilde ekonomiye kazandırılması lazım." şeklinde konuşuyor. Türkiye'de tohumla ilgili çok sayıda firma olduğunu ancak ar-ge yapmadıkları için tohumları yurtdışından getirmek zorunda kaldıklarını vurgulayan BİYOM Müdür Yardımcısı Alan, "Türkiye'nin farklı ekolojik alanları var. Buralarda bir tarım ürününü, değişik yüksekliklerde ve iklim kuşaklarında yılın büyük kısmında çoğaltabiliyorsunuz. Aynı zamanda tohum üretimi için de çok uygun yerler var. Özellikle Denizli bölgesinde bazı geçit alanları, hastalıklardan ve zararlılardan çok iyi korunmuş bölgeler mevcut. Burada üretilen materyali firmalarımız çoğaltsın, biz onlara danışmalık da yapalım, yönlendirelim, sonra da bunları pazarlasınlar. Tohumculuk sadece Türkiye'de değil, dünya çapında devasa bir pazar." diyor. Türkiye'nin yılın büyük kısmında kendi ürettiği sebze, meyve ve tahılları kullandığına dikkat çeken Ali Ramazan Alan, şunları kaydediyor: "Bu büyük bir avantaj ama çoğaltma materyalini kendiniz üretmezseniz kaybedersiniz. Türkiye'nin, tarımda belli bir noktaya gelecekse kendi ar-ge sistemini kurması gerekir. Biz çok uzun yıllar yurtdışında kaldık. Türkiye'yi de çok iyi tanıyoruz ve genetik kaynaklarının özelliklerini biliyoruz. Türkiye yurtdışından tohum almasa, kendi tohumunu üretse ve kendi materyalini ülke içinde kullansa dışarıya gidecek en az 5 milyar doları durdurur." (CİHAN)
|
