İlk yazı, suç tarihinin Napolyon'u olarak anılan gelmiş geçmiş hırsızların en zengini ve asil görünümlüsü... Yatında her daim en az yirmi denizci çalıştıran,

 Sıcaklar fena bastırdı. Sanırım sizde de bende de hâl kalmadı. Ülkenin hâli de ortada. Söylenecekler söylendi, yazılacaklar yazıldı, fazlası zorlama oluyor. Gelin temmuz ve ağustos aylarında biraz bizden, biraz dışarıdan pek fazla da bilinmeyen bazı konularda, ilgili kitapların da yardımıyla yazlık yazılar yazmayı deneyelim. Umarım ilginizi çeker. İlk yazı, başlıkta okudunuz, suç tarihinin Napolyon'u olarak anılan, gelmiş geçmiş hırsızların en zengini ve asil görünümlüsü. Prusyalı bir Yahudi ailesinin çocuğu, Amerika'da büyümüş, Viktorya dönemi İngilteresi'nde çok itibar görmüş, buharlı ve yelkenli yatında her daim en az yirmi denizci çalıştıran, muhteşem evleri, safkan atları olan efsane hırsız "Adam Worth"ün hikâyesi. Hırsızımız benden tam yüz yaş büyük. 1844 yılında, bugün olmayan Prusya'da doğmuş. Çok küçük yaşlardayken aile Amerika'ya göçmüş. Çoğunuzun bildiğini düşündüğüm hafiye "Sherlock Holmes" romanlarına ilham kaynağı olmuş, dünyanın ilk özel dedektiflik bürosu "Pinkerton Kardeşler"le yaşıt. Birbirlerinin hem en büyük düşmanı hem ayrı ayrı işlerini çok iyi yaptıklarını kabul ederek birbirlerine büyük saygı duyuyorlar. O zamanın parasıyla üç milyon dolar çaldığı yazılı. Hemen dudak kıvırmayın, "Biz neler gördük" diye peşin hükümlü olmayın. "O" dönemin üç milyon dolarını hesaplamak için size iki ayrı veri: 1850'lerin bir doları, kişi başı milli gelir hesabı ile bugün 426 dolar. Bu hesabı gayri safi milli hasıla verileriyle yaparsanız, o günün bir doları bugünün 5.580 doları ediyor. Hadi biz küçük rakamdan hesaplayalım, tam "bir milyar üç yüz milyon dolar". Nasıl, şaşırtıcı değil mi?  

30 dolara güney ordusuna transfer

"Devonshire Düşesi" adlı dönemin en pahalı tablosunu çalmayı aklına koyuyor ve başarıyor. Bu, resmi yapılan Düşes Devonshire, İngiltere'de dönemin en güzel kadınlarından biri ve biraz da hafifmeşrep, hikâyeleri ayrıca anlatılıyor. Düşes'i tanıtmak için son bilgi; acıklı ölümü ile dünyayı sarsan "Prenses Diana" bu güzel kadının yeğeni oluyor. Adam Worth, Amerika'nın kuzey güney savaşında da yer almış. Para karşılığı kuzey ordularına katılıyor. Kendini ölüler listesinde göstererek savaştan kaçıyor. Ancak kuzey ordusuna değişik isimlerle ikramiye karşılığı defalarca katılıyor. Sahtekârlıktan yakalanacağını anlayınca son numarası, "otuz dolar" ikramiye karşılığı güney ordularına transfer olması. Amerika İç Savaşı'ndan sonra etkin hırsızlık yaşamı başlıyor. 1860'larda dünyanın en çok suç işlenen şehri New York'ta mesaiye başlıyor. Şehrin o yıllardaki kayıtlarında nüfusu sadece sekiz yüz bin. Şehir sakinlerinin envanteri ve yapılan işler ilginç; nüfusun 30.000'i hırsız, 20.000'i fahişe; 3000 meyhane, 2000 de kumarhane var. New York'un bu atmosferinde bizim hırsızımız ise "mendil hırsızlığı" denilen yankesicilikle işe başlıyor, yakalanıyor, ünlü "Sing Sing" Hapishanesi'ne atılıyor, kaçmayı başarıyor. Çizgili hapishane elbiseleri ile New York'a kadar gidebilmesi de ayrı bir başarı öyküsü olarak anlatılıyor. 1869'da Boston'da çok büyük bir banka soygunu yapıp, birinci mevki vapur yolculuğuyla yeni bir hayat için paralarıyla birlikte Avrupa'ya kaçıyor. Londra soygunları çok verimli, genelde büyük mücevhercileri soyuyorlar, sahte tahvil ve teminat mektubu işi yapıyorlar. Paris'te Opera Meydanı'nda oldukça büyük bir bina alarak "Amerikan Bar" isimli bir kulüp açıyor. Avrupalıların Amerikan bar kavramı ile tanışmalarının ilk adımı bu kulüp oluyor.

  Bir sokak soygunu Worth'ün sonu oldu

1880'lerde doruk noktasına çıkıyor. İngiltere'deki av köşkünün arazisi dört yüz dönüm. Muhteşem bir hayat sürerken, 1892'de Belçika'da, çok amatörce yapmaya kalkıştığı bir sokak soygunu sonu olur ve yedi yıl hapse mahkûm edilir. Hapis yıllarında, iş ortağı Londra'da karısını baştan çıkarır; tüm varlıklarını sattırarak servetine el koyar, paraları alıp kaçar. Karısı, olan bitenden sonra çıldırır ve akıl hastanesine kaldırılır. Hapisten çıktıktan sonra tek şansı, 25 yıldır sakladığı Düşes'in resmini, çaldığı resim galerisine geri satabilmektir. Resim değerinin çok altında bir parayla galeriye teslim edilir ve bugünün en büyük bankalarından biri, J.P. Morgan'ın kurucusu Morgan ailesine çok yüksek bir bedelle satılır. Sıkıntılı yaşam fazla sürmez. Bin dokuz yüz iki yılı ocak ayında elli altı yaşında ölür. Pinkerton Hafiyelik Bürosu bu ölümü, "Adam Worth'ün ölümü ile çağımızın en yaratıcı ve en cesur soyguncusu aramızdan ayrıldı" haberiyle dünyaya duyurur. Suç tarihinin efsane hırsızı, bugün de efsane olmayı sürdürüyor. Kalın sağlıcakla. Haftaya "İsmet ve İzmir Tayyareleri".  

İlgilenenler için: Suç Tarihinin Efsane Hırsızı/Sabah Kitapçılık/1998

kaynak .referans