Yıllardır iddia ediyoruz, ekonomi cephesindeki görünüm ile gerçekler birbirinden uzaklaşıyor. Bu olumsuzluğun sebebi durumundaki yanlış tercihler belirsizlik ve kırılganlığın artmasında belirleyici oluyor.

Son haftalarda büyük et üreticilerinden olan üretimi durdurma kararı ne yazık ki sürpriz değil; et ve süt fiyatlarındaki sıkıntı nedeniyle bu aşamaya gelindi. Fakat başta hayvancılık olmak üzere tarımda yaşanan sıkıntılara rağmen nasıl olup da tarımsal istihdamın küresel kredi krizi sonrasında anormal sayılabilecek şekilde arttığı anlaşılamadı!.. Ne dersiniz, Türkiye İstatistik Kurumu'un işsizlik ve istihdam verileri gerçeği yansıtıyor mu? Tekstil ürünleri ithalatına getirilen yüzde 40'lık vergi ne anlama geliyor? Sorunların bugünkü boyuta ulaşmasına neden kuralcı bir bakışla seyirci kalındı? Sorular çok ama geçmişteki tercihlerin yanlış olduğunu kabul etme yürekliliğini gösterecek yetkili yok!..

Evet Türk Lirası'nın aşırı değerlenmesine izin verilmesi çok şeyi değiştirdi. Enflasyon ve faizler geriledi, menkul ve gayrimenkul şeklindeki varlık değerleri yükseldi, mali sektör ve kamu kesimindeki olumsuzluklar azaldı. Fakat diğer yandan gelir dağılımı bozuldu, rekaet koşulları iyice olumsuzlaştı, faaliyet gelirleri erir iken bireysel ve kurumsal düzeyde borçluluk oranları aşırıya kaçan oranda büyüdü, üretici kesimler çaresizlik bataklığına itildi. Bir ekonomide mali sektör, kamu kesimi veya diğerleri arasında herhangi birimin daha önemli ya da önemsiz olamayacağı gerçeği unutuldu; taşıma su ile değirmen döndürülmeye çalışıldı, yapay beklentiler ile sorunların ağırlaşması pahasına gün kurtarıldı.

Et ve süt üretiminin maliyeti artar iken piyasa fiyatı ithalat tehdidi ile baskı altında tutuldu; başta pamuk olmak üzere diğer tarımsal ürünlerde maliyet artar iken piyasa fiyatlarında yaşanan istikrarsız dalgalanmalara seyirci kalındı, toprağı işlememek işleme seçeneğine göre daha az zararlı hale getirildi. Yerli paranın aşırı değerli hale gelmesi yerli üreticilerin sırtını yere yapıştırdı. Tüm bunlar yaşanırken bu ülkenin medyası, aydın geçineni görevini yapmadı veya yapamadı! İşadamı veya bürokratı gerçeği ortaya koyup mevcut yaklaşımlarla durumun daha da kötüye gideceğini söyleyemedi! Görece güçlü olana biat etme anlayışı yaygınlaştı ve bugüne gelindi. Her şeyin toz pembe görünmesi için çaba harcandı, boş bardağın yarısının dolu olduğu iddia edildi... Günü ve görüntüyü kurtarmak için masal üretenler belki de kendi anlattıkları masallara inandı ve gerçek olduğunu sandı, aksini iddia edenlere kızma veya sövme cesaretini kendinde bulabildi. Yanlışlar düzelmedi, sorunların ağırlaşması önlenemedi. Tasarruf açığı ve cari açığın büyümesinin ne anlama geldiği düşünülmedi, sebepleri araştırılarak bu olumsuzluğu gidermek için çaba harcanmadı. İşsizliğin yerine kayıtdışılığın artmasına izin verildi, enflasyon ve faizlerin düşmesi için çaba harcandı.

Bugün ise eski tercihlerde ısrar edilmesi durumunda işsizliğin oldukça seri bir şekilde artacağı bir dönemin arifesine gelindi; bunu kısa vadede önlemenin tek yolu da enflasyon ve faizlerde yön değişikliğine izin vermek olduğu da görüldü. Küreselleşme kendi XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX durumundaki korumacılığı daha güçlü bir şekilde beslemeye başladı. Tekstil sektörü girdilerindeki bazı ürünlere yeni vergi gelmesi türünün ilk örneği olarak karşımıza çıkıyor; fakat Tarım Bakanlığı gerçeği hala pek anlayamamış gibi görünüyor; bıçağın kemiğe dayandığını ve eski demagojik yaklaşımlarla günün kurtarılamayacağını kabul edemiyor.

Orta vadeye ilişkin küresel düzeydeki tehlike Türkiye için de geçerlidir. İşsizliğin daha süratli artmasını önlemenin tek yolu makul düzeylerde korumacı eğilimleri devreye sokmak ve enflasyonda belli bir artışı göze almaktan, her şeyin kademeli olarak değişeceği gerçeğini görmek ve hesapları buna göre yapmaktan geçmektedir. Şehirde işini ve her şeyini kaybettiği için köye dönüp baba ocağına sığınanları tarımsal istihdam içinde göstermek gerçekçi değildir, ülkemizde istatistiklere yansımayan gizli işsizlik yükseliş eğilimindedir ve sorunların çözümünü zorlaştırmaktadır. Hayvancılık konusundaki basına yansıyan gelişmeler dumandır, dumanın olduğu yerde ateş de, yangın da vardır...

Mehmet Uğur Civelek

http://www.dunyagazetesi.com.tr/