Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, Salı günü medyanın karşısına çıktı. Hayvancılık sektörünün aylardır beklediği müjdeli haberleri verecekti.

Bazı televizyon kanalları Eker’ in basın toplantısının bir bölümünü canlı yayınladı. Bizde oradan izledik. Bununla yetinmeyip bakanlığın internet sitesindeki haberi satır satır okuduk. Hayvancılığı kurtaracak bir destek göremedik.

Bakan neyi açıkladı? 

Bizim 7 Şubat 2011’de DÜNYA Gazetesi’nin manşetinde yer alan  “İşte 2011 tarım destekleri” haberimizin hayvancılıkla ilgili bölümü yani hayvancılık desteklerini açıkladı. Bizim yazdığımıza resmiyet kazandırdı.

Fakat, seçim öncesinde deyim yerindeyse “şark kurnazlığı” yaptı. Geçen yıla göre sadece destek miktarı artırılan kalemleri saydı. Bakanlığın internet sitesinde de sadece destek miktarı 3-5 kuruş artırılan kalemler tablo halinde veriliyor. Diğer destekler kaldırıldı da bizim haberimiz mi olmadı.

Bakan Bey, hayvan başı ödemeleri açıklarken manda desteğinin 250 liradan 300 liraya çıkarıldığını söyledi. Fakat aynı kapsamdaki  sığır başına desteğin 2008 yılından bu yana tam 4 yıldır 225 lirada sabit tutulduğunu, artırılmadığını söylemedi. Türkiye’de kaç kişi manda yetiştiriciliği yapıyor, kaç kişi sığır yetiştiriciliği yapıyor. Kıyaslama bile yapılmaz.

Bakan, hastalıklardan ari işletmelere verilen desteğin, soy kütüğüne kayıt yapanlara verilen ek desteğin artırılmadığını da söylemedi.

Yem bitkilerinde 8 ürüne destek veriliyor. Bakan, destek miktarı artan 3 ürünü sayarken desteği artmayan 5 üründen söz etmedi.

Gelelim asıl meseleye. Bakan, aylardır besiciler için 400 milyon liralık destek paketi hazırladıklarını söylüyordu. Daha geçen Pazar günü Adana’da yaptığı açıklamada besicilere 400 milyon liralık destek vereceklerini söyledi. Aradan iki gün geçti. Basın toplantısında besicilere verilecek desteği 390 milyon lira olarak açıkladı. Adana’dan Ankara’ya gelinceye kadar 10 milyon liralık destek uçtu.

Besicilere hayvan başına verilecek destek ne kadar?

Bakanlığın internet sayfasındaki haberde bir rakam verilmiyor. Fakat, Anadolu Ajansı’nın haberine göre besi hayvanını kestiren besici, yerine besi hayvanı aldığında hayvan başına 300 lira destek alacak.

 Adana’dan Kars’a, Erzurum’dan İzmir’e pek çok besici ile konuşuyoruz. İçlerinde çok büyük çiftlik sahibi olanlar da var, küçük olanlar da. Hiç biri ‘verilecek destek çok iyi, derdimize deva olacak’ demiyor. Hepsinin söylediği aynı: “Karkas et maliyetimiz 14-15 lira iken, dışarıdan 8-10 liraya et ithal edilmesi bizi iflasa sürükler. Hayvanlarımızı kestirecek yer bulamıyoruz. Kimse hayvanlarımızı almıyor. Verilecek 300 lira maliyetleri mi düşürecek? Kesimhaneleri mi açacak?  Hayır. Hiç bir işe yaramayacak. Devletin 390 milyon lirası da heba olacak. Para dağıtarak sorun çözülemez. Bakan ve arkadaşlarına bunu anlattık ama bizi dinlemediler. Bizim istediğimiz ithalatta gümrük vergisi oranlarının yüzde 60-70’lere çıkarılması. Bu yapılmazsa,  besicilik biter. Verilecek 300 liralarda besicinin kefen parası olur.”

Tarım Bakanı’nın hayvancılık desteklerini 1.2 milyardan 1.7 milyara çıkardık ifadesinde de çelişkiler var.

Başbakan çok haklı. Tarım Bakanı insana matematiği unutturacak.

Bakanlığın internet sitesindeki haberde “Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker, 2011 yılında hayvancılık destekleri için ayrılan kaynağın 440 milyon lira artırılarak, 1 milyar 700 milyon liraya çıkartıldığını belirtti. Daha önce 6 milyar lira olarak açıklanan 2011 yılı tarımsal desteklerinin 1,2 milyarlık bölümünün hayvancılık sektörüne ayrıldığını hatırlatan Bakan Eker, süt ve et üretimiyle ilgili besicilere daha fazla destek sağlamak amacıyla hayvancılık sektörüne yönelik destek tutarının 440 milyon lira daha artırıldığını kaydetti.”deniliyor.

 Bakanın sözlerinden hareket edersek 1.2 milyar liralık desteğe  440 milyon lira eklenirse 1 milyar 640 milyon lira eder. Bakan ne diyor, “hayvancılık desteklerini 1.7 milyara çıkardık”.

Destekle ilgili besicilerin yaptığı çarpıcı bir hesap var. Besiciler diyor ki, hayvan ve et ithalatı başlamadan önce Tarım Bakanlığı Mart 2010’da hayvan sayımı yaptı ve 2 milyon 66 bin baş besi hayvanı olduğunu açıkladı. Aralık ayında Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, bakanlığın internet üzerinden yayın yapan Tarım TV’de yerli etin maliyetinin 16 lira olduğunu açıkladı. Yine bakanın açıklamasına göre bir hayvandan ortalama 215 kilo et alınıyor. Karkas et 10 liradan ülkeye giriyor. 2 milyon 66 bin baş hayvandan elde edilecek et miktarı 441 bin ton. Karkas etin kilosu 10 liradan ithal edilince üreticinin kilo başına 6 lira kaybı oldu. Etin değeri düştü. Besici kiloda en az 6 lira zarar etti. Zararın toplamı 2.6 milyar liradır. Bakanlık, ithalat kapılarını açarak besiciye 2.6 milyar lira zarar verdi. Şimdi 390 milyon lira destek vermekle övünüyor. Besiciye verilen zarar 1.7 milyar liralık toplam hayvancılık desteklerinden bile çok yüksek.

Kaldı ki, desteklerin 1.7 milyar liraya çıkarılmasının bir anlamı da yok. İsterseniz 5 milyar lira destek verin. Uyguladığınız politika doğru değilse ve destekler amacına uygun kullanılmıyorsa verdiğiniz destek üreticiye yarardan çok zarar verir. Yukarıda besicilerin yaptığı hesap bunu doğruluyor.

Özetle, para dağıtmakla bir ülkede tarımın, hayvancılığın sorunları çözülemez.  2002’de hayvancılığa 80 milyon lira destek veriliyordu. Hayvan varlığımız bugünkünden daha fazlaydı. Et ve süt üreticileri bu kadar perişan değildi. Daha da önemlisi bugünkü gibi her türlü canlı hayvan ve karkas et ithal edilmiyordu. Destek arttıkça hayvancılık çöküyor. Bu nasıl destek?

Ali Ekber Yıldırım

http://www.tarimdunyasi.net/