 MB'nin cari açık tahmini 70-72.5 milyar dolar Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2011 yılının tümündeki cari açığa ilişkin tahminlerinin 70-72.5 milyar dolar olduğunu söyledi. Başçı, CNBC-e'de yayınlanan röportajda, haziran ayı cari açık rakamının henüz açıklanmadığını, ancak ilk altı aydaki açığı 45 milyar dolar olarak beklediklerini, yaptıkları çalışmaya göre yılın ikinci yarısındaki açığın ise 25-27.5 milyar dolar arasına ineceğinin görüldüğünü belirtti.
Başçı'nın bu açıklamasına göre, ilk beş aydaki açığın 37.2 milyar dolar olduğu dikkate alınırsa, haziranda 7.8 milyar dolar civarında bir açık verilecek ve böylece ilk yarı 45 milyarlık açıkla kapatılacak. Ama sonrası daha da önemli tabii ki… İlk yarıda 45 milyar dolar olarak gerçekleşecek cari açık, ikinci yarıda nasıl 27.5 milyar dolarda tutulabilecek. Kaldı ki 27.5 milyar da Başçı'nın verdiği üst sınır niteliğinde, beklentinin 25 ile 27.5 milyar arasında olduğunu da belirttik.
Türkiye ve dünya ekonomilerinde ortaya çıkan daralma ve Türk Lirası'nın hızlı değer kaybına bağlı olarak dış ticaret açığında yaşanacak küçülme sayesinde cari açığın önemli ölçüde hız kesmesi elbette beklenir. Ama bu etkiler daha çok ağustos ayında kendini gösterecek. Yani büyük olasılıkla temmuzda da görece yüksek cari açık vermeye devam edeceğiz.
2008'deki gibi mi olacak?
İlk yarıdaki 45 milyar dolar açıktan sonra ikinci yarıdaki açığı 27.5 milyar dolarda tutabilirsek, yılın tümündeki açık 72.5 milyar dolar olacak. Bu 72.5 milyar dolarda ilk yarıdaki açık yüzde 62, ikinci yarıdaki açık yüzde 38 pay alacak.
Türkiye bu durumu son yıllarda yalnızca 2008 yılında yaşadı. Küresel krizin etkisiyle ikinci yarıda hızla daralan ekonomi, söz konusu yıl ilk yarıdaki cari açığın yıllık açıkta yüzde 67, ikinci yarıdaki açığın ise yüzde 33 pay almasıyla sonuçlandı.
Şimdi, benzer bir gidişat ortaya çıkacağı tahmin ediliyor. İlk yarıda çok yüksek gerçekleşen açığın, ikinci yarıda hızla daralacağı bekleniyor. Öyle ki, ikinci yarıda hiç cari açık artışı da öngörülmüyor.
Türkiye geçen yılın ikinci yarısında 27 milyar 491 milyon dolar cari açık vermişti. Bu yıl için dile getirilen açık da 27 milyar 500 milyon dolar. Bir kez daha altını çizelim, üstelik bu 27.5 milyar, tavan tutar…
Tamam, geçen yılın son çeyreğinde, özellikle de son iki ayında yüksek açıklar verilmiş olması baz etkisi dolayısıyla bu yılki açığın düşük kalmasını sağlayacak; ancak son gelişmeler üçüncü çeyrekte çok keskin bir fren etkisi doğurabilecek mi, tartışılır.
Kaldı ki, ithalatın ya da cari açığın böylesine hızlı bir şekilde yavaşlaması da herhalde pek hayra alamet olmasa gerek.
Ne kadar tuhaf bir durumda kalıyoruz bazen… Hep şikayetçi olduğumuz, ekonomideki en büyük sorunumuz diye gördüğümüz cari açığın hızlı bir şekilde daralması olasılığı da rahatsız ediyor. Çünkü biliyoruz ki, bu ekonomik yapıyı bugünden yarına değiştirmemiz, ithalatı ve bağlı olarak cari açığı çok azaltarak üretim ve ihracat yapmamız pek mümkün değil. Bu yapıyı, ancak belli bir zaman diliminde kırma şansına sahibiz. Dolayısıyla, cari açığın ikinci yarıda çok hızlı bir şekilde azalması hem pek kolay değil, hem de bu pek arzulanan bir durum değil…  Alaattin Aktaş |
