Dolar 2 TL olur mu? Steve Hanke bundan 5 yıl önce, dolar 2 TL olmalı demişti. Ben de 18 Eylül 2006 tarihinde bunu yazmıştım.
Steve Hanke o zaman daha başka sivri şeyler de söylemişti. Demişti ki, "Şu anda YTL gerçek değerinin yüzde 35-40 üzerinde. Türkiye de dalgalı kurdan sabit kura geçmeli. 1 dolar 2 TL seviyesinde olmalı."
Kim bu Steve Hanke? Türkiye'nin işine hangi bilgiyle, neden karışıyordu?
Anlatayım.
Steve Hanke, Forbes dergisi yazarlarından biri. R. Reagan döneminde Ekonomik Danışmanlar Konseyi Başekonomisti idi. ABD'de John Hopkins Üniversitesi'nde hocalık yapıyor. Ve de uluslararası yatırımcı. Parasını bir zamanlar Türkiye'de değerlendiriyormuş. Bu nedenle bizim ekonomide olan bitenle ilgileniyor.
Forum İstanbul ve YASED toplantılarına konuşmacı olarak katılmak için yakın zamanlarda Türkiye'ye gelip gitti.
2005 Kasım ayında YASED toplantısında Türk parasının aşırı değerli olduğuna dikkati çeken Steve Hanke, "Türkiye'nin uyguladığı dalgalı kur rejimiyle enflasyon hedeflemesinin doğru olmadığını düşündüm. Bu kaygıların sonunda, 2006 Mart ayında TL cinsinden yatırımlarımı hemen tasfiye ettim" demişti.
2005 Mayıs ayında İstanbul Forum toplantısında şunları söyledi: "Kasım ayında TL dalgalanmaya başlamıştı. Yangının üzerine körükle gitmek istemedim. Fakat piyasalar kaygılarımın haklı olduğunu ortaya koydu. Ancak Türkiye 1994 ve 2000 yıllarında yaşadığı ekonomik krizlerden artık uzak durumdadır."
1994 krizinden bu yana Türk ekonomisini yakından izleyen Steve Hanke, 2006 yılı Temmuz ayının ortasında Washington'da yaptığı bir konuşmada, "Türkiye dalgalı kuru terk edip 'para kurulu'na geçmeli, istikrar için de YTL'yi euroya sabitlemelidir" demişti.
Para kurulu sistemi 1998 Asya kriziyle tartışmalarda öne çıkan, merkez bankalarına alternatif bir sistemdir. Bu sistemde bir kurul, döviz rezervini karşılık tutarak rezerv ölçüsünde sabit kur ile piyasaya çıkacak milli para miktarını belirlemektedir. Merkez Bankası piyasaya sadece döviz veya döviz cinsi varlıklar karşılığında para çıkarabilmekte, başkaca hiçbir görev ve sorumluluğu olmamaktadır.
Steve Hanke, 2006 Eylül ayında CNBC-e'ye yaptığı açıklamada "kısa dönemde bir kriz görmediğini" vurguladıktan sonra "Türkiye'nin önündeki en önemli riskler, aşırı değerli TL ve seçimlerdir" dedi.
ABD'de faiz artışlarının Türkiye için risk oluşturacağını belirten Steve Hanke, "dalgalı kur yerine, sabit kurun uygulanması gerektiğini" tekrarladı ve de "1 dolar 2 TL olmalıdır" diyerek rakam verdi.
Önce sabit kurda idik. Sonra çıpalı kura geçtik. Sonra dalgalı kur iyidir dediler... Ancak biz dalgalı kuru işletmedik.
Yüksek faiz çengeliyle TL'nin aşırı değerli kalmasını sağladık. Ucuz ithalatla ekonomiyi rezil ettik.
Bunun sonucu gerçekçi kur yerine suni döviz kuru ile günler geçti. Cari açık büyüdü. Kronik hale geldi.
Düzeltmenin tetiğini küresel kriz çekti. Şimdi Steve Hanke'nin 5 yıl önce işaret ettiği döviz kuru çizgisin de ekonomi dans ediyor. |
