Enflasyonda tek hane yeniden ancak mayısta, yüzde 5'ler ise belki kasımda görülebilecek
Alaattin AKTAŞ / EKO ANALİZ
Enflasyonun bu yılı çift haneli kapatacağı artık kesin gibi. En yetkili ağızlar bile bu gerçeği görüyor, kabul ediyor. Yılın ilk on bir ayında yüzde 9.82 olan TÜFE'deki artışın, aralıkta yüzde 0.5 gibi bir artışla yılın tümünde yüzde 10.5 dolayında oluşacağı tahmin ediliyor. Yani enflasyonda bu yıl "bitti". Şimdi tüm hesaplar 2012'de nasıl bir eğilim ortaya çıkacağına ve yılın hangi oranda kapatılabileceğine dönük olarak yapılıyor.
Orta vadeli programa göre 2012 yılının enflasyon hedefi yüzde 5.2. Yani bu yıl için beklenen gerçekleşmenin tam yarısı düzeyinde bir hedef söz konusu. Bir başka ifadeyle, enflasyon yarı yarıya düşürülecek; amaçlanan bu.
Kabul etmek gerekir ki enflasyonun yüzde 11'e yaklaştıktan sonra, bir yıl içinde yüzde 5'lere düşürülmesi çok çok zor. Bunu sağlama konusunda en çok 2011 yılının özellikle bazı aylarda çok yüksek gerçekleşen oranlarına umut bağlanıyor. Baz etkisi sayesinde enflasyonun kimi aylarda keskin düşüşler göstereceği umuluyor.
İlk hedef mayıs!
Son yedi yılın aylık değişimlerinin aritmetik ortalamasının 2012'de de aynen gerçekleşeceği varsayımına dayalı olarak yapılan hesaplama, çift haneli enflasyonun ilk dört ayda da süreceğini gösteriyor. Aralık sonunda yüzde 10.5 dolayında gerçekleşeceği tahmin edilen enflasyonun, ilk dört ayda da bu düzeylerde salınacağı hesaplanıyor.
Tüketici fiyatlarında 2012'de ilk rahatlama mayıs ayında yaşanacak. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın da dikkat çektiği gibi, söz konusu ay yıllık enflasyonda belirgin bir düşüş olması bekleniyor. Bu beklenti, bu yılın mayıs ayında yüzde 2.42 gibi rekor bir artış olmasından kaynaklanıyor. Son yedi yılın aylık ortalamasına dayalı hesaplama yöntemine göre, önümüzdeki yılın nisan ayında yüzde 10.9 olarak gerçekleşecek yıllık enflasyon, mayısta keskin bir düşüşle yüzde 9.44'e inecek.
Kuşkusuz bu varsayım, 2012'nin mayısında bu yılkine göre çok daha düşük bir artışta kalınmasıyla mümkün olabilecek.
Ancak, mayısta tek haneye ineceği tahmin edilen enflasyon, haziranda yeniden çift haneye çıkacak ve dört ay boyunca çift haneli seyredecek. Enflasyonun haziranda yeniden çift haneye çıkacağı varsayımı, bu yıl haziran ve temmuzda sırasıyla yüzde 1.43 ve yüzde 0.41 olan düşüşlerin, 2012'de çok daha düşük oranda gerçekleşeceği tahminine dayanıyor.
Yıllık enflasyonun ekim ayında keskin bir düşüşle yeniden tek haneye ineceği, yılın da yüzde 8.5'lik bir artışla kapatılacağı hesaplanıyor.
Haziran ve temmuzdaki düşüş aynı olursa…
2012 yılına ilişkin ikinci senaryo, haziran ve temmuz aylarında bu yılki düzeyde bir fiyat gerilemesi olabileceği varsayımına dayanıyor. Bu durumda mayısta tek haneye inildikten sonra bu düzey kalıcı olacak. Mayısta yüzde 9.44'e inen enflasyon gerilemesini sürdürecek ve eylül sonunda yüzde 8.77 düzeyinde oluşacak.
Ancak, asıl gerileme ekimde… Ekim ayındaki yıllık oran yüzde 7.58'e inecek, yılın sonundaki oran ise yüzde 6.72 olacak.
Hükümetin hedefi nasıl tutacak?
2012 yılı için enflasyon hedefinin yüzde 5.2 olduğunu, bu hedefi tutturmanın 2011 enflasyonunu yarı yarıya düşürmek anlamına geldiğini belirttik. Bu çok zor olmakla birlikte, elbette gerçekleştirilemez bir hedef değil.
2012'ye ilişkin enflasyon senaryomuzun üçüncüsü hükümetin hedefinin nasıl tutabileceğiyle ilgili. Bu senaryoda ikinci senaryodan farklı olarak, ekim ve kasım aylarındaki artışın daha düşük kalacağını öngörüyoruz.
Ekim ve kasım ayları genel olarak enflasyonun yüksek gerçekleştiği aylar. Bu durum, 2011 yılında özel nedenlerle çok daha belirgin oldu. Vergi ve kur artışı, bir de bunlara ek olarak işlenmemiş gıda maddelerinin fiyatında ortaya çıkan artış, özellikle ekimde yüzde 3.27 gibi çok yüksek bir artış görmemize yol açtı.
Yedi yılın ortalamasına göre ekim aylarındaki artış yüzde 2.14, kasım aylarındaki artış yüzde 1.21 olarak gerçekleşiyor. 2012'ye "torpil" yapsak ve bu oranların yarısı kadar bir gerçekleşme olacağını varsaysak… Böyle olunca, eylül sonunda yüzde 8.77'ye gerilemiş olan yıllık oran, ekimde yüzde 6.64'e, kasımda yüzde 5.62'ye, aralıkta ise yüzde 5.30'a inecek. Böylece, 2012 için öngörülen yüzde 5.2'lik oranda kalınmış olacak.
Yüzde 5.2 olanaksız gibi…
Yüzde 8.5, 2012 enflasyonuna ilişkin en makul oran gibi görünüyor. Hükümetin öngördüğü yüzde 5.2'de kalabilmek içinse 2011 ve önceki yılların olumsuz sayılabilecek tüm oranlarını devre dışı bırakmak gerekiyor.
Haziran ve temmuzda bu yılki ölçüde fiyat gerilemesi olursa, ekim ve kasımda ise geçmiş yıl ortalamalarının neredeyse yarısı kadar bir artışta kalınabilirse hükümetin yüzde 5.2'lik hedefi tutacak.
Bu yıl mayısta fiyatların rekor düzeyde artmasında en büyük etkiyi fiyatı yüzde 76 yükselen taze meyve yapmıştı. Ekim ve kasıma ilişkin bilgilerimiz çok taze. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından da daha birkaç gün önce dile getirildiği gibi enflasyonu azdıran vergi artışları olmuştu. Bir yandan vergi artışı, diğer yandan kurdaki yükselme, enflasyonun son iki ayda tırmanışa geçmesine yol açmıştı.
2012'de enflasyonu azdıracağı için yeni vergi artışlarına gidilmeyeceğini varsayalım. Ama ya kur; kur artışlarını da istediğimiz gibi frenleme şansımız var mı?
