Steve Hanke bundan 5 yıl önce, dolar 2 TL olmalı demişti. Ben de 18 Eylül 2006 tarihinde bunu yazmıştım.
Steve Hanke o zaman daha başka sivri şeyler de söylemişti. Demişti ki, “Şu anda TL gerçek değerinin yüzde 35-40 üzerinde. Türkiye de dalgalı kurdan sabit kura geçmeli. 1 dolar 2 TL seviyesinde olmalı.”
Kimdir bu Steve Hanke? Ne biliyor da bize akıl veriyor? Anlatayım.
Steve Hanke, Forbes dergisi yazarlarından biridir. R. Reagan döneminde Ekonomik Danışmanlar Konseyi Başekonomisti idi. ABD’de John Hopkins Üniversitesi’nde hocalık yapıyor. Ve de uluslararası yatırımcı. Parasını bir zamanlar Türkiye’de değerlendiriyormuş. Bu nedenle bizim ekonomide olan bitenle ilgileniyor.
Forum İstanbul ve YASED toplantılarına konuşmacı olarak katılmak için Türkiye’ye gelip gitti.
2005 Kasım ayında YASED toplantısında Türk parasının aşırı değerli olduğuna dikkati çeken Steve Hanke, “Türkiye’nin uyguladığı dalgalı kur rejimiyle enflasyon hedeflemesinin doğru olmadığını düşündüm. Bu kaygıların sonunda, 2006 Mart ayında TL cinsinden yatırımlarımı hemen tasfiye ettim” demişti.
Para Kurulu’nu önermişti
2005 Mayıs ayında İstanbul Forum toplantısında şunları söyledi: “Kasım ayında TL dalgalanmaya başlamıştı. Yangının üzerine körükle gitmek istemedim. Fakat piyasalar kaygılarımın haklı olduğunu ortaya koydu.”
1994 krizinden bu yana Türk ekonomisini yakından izleyen Steve Hanke, 2006 yılı Temmuz ayının ortasında Washington’da yaptığı bir konuşmada, “Türkiye dalgalı kuru terk edip ‘Para Kurulu Sistemine” geçmeli, istikrar için de TL’yi euro’ya sabitlemelidir” demişti.
Para Kurulu Sistemi 1998 Asya kriziyle ilgili tartışmalarda öne çıkan, merkez bankalarına alternatif bir sistemdir. Bu sistemde bir kurul, döviz rezervini karşılık tutarak, rezerv ölçüsünde piyasaya çıkacak milli para miktarını belirlemektedir. Merkez bankası piyasaya sadece döviz veya döviz cinsi varlıklar karşılığında para çıkarabilmekte, başkaca hiçbir görev ve sorumluluğu olmamaktadır.
Ucuz döviz “risk” demişti
Steve Hanke, 2006 Eylül ayında CNBC-e’ye yaptığı açıklamada “Kısa dönemde bir kriz olasılığı görmediğini” vurguladıktan sonra “Türkiye’nin önündeki en önemli riskler, aşırı değerli TL ve seçimlerdir” demişti.
ABD’de faiz artışlarının Türkiye için risk oluşturacağını belirten Steve Hanke, “Dalgalı kur yerine, sabit kurun uygulanması gerektiğini” tekrarlamış ve de “1 dolar 2 TL olmalıdır” diyerek racon kesmişti.
Önce sabit kurda idik. Sonra çıpalı kura geçtik. Sonra dalgalı kur sistemini benimsedik. Ancak dalgalı kuru işletmedik. Merkez Bankası kurun dalgalanmasını engelledi. Kuru dizginledi.
Yüksek faiz çengeliyle TL’nin aşırı değerli kalmasını sağladı. Ucuz ithalatla ekonomiyi rezil ettik. Bunun sonucu gerçekçi kur yerine suni döviz kuru ile günler geçti. Cari açık büyüdü. Kronik hale geldi.
Düzeltmenin tetiğini küresel kriz çekti. Şimdi Steve Hanke’nin 5 yıl önce işaret ettiği döviz kuru çizgisinde ekonomi dans ediyor.
(“Bir dolar 2 TL olur mu?“ başlığını taşıyan ilk yazım 18 Eylül 2006 tarihinde, yukarıdaki yazım 10.10.2011 tarihinde Dünya gazetesinde yayımlandı. İlk yazının yayımlandığı gün dolar 1.45 TL, ikinci yazının yayınlandığı gün 1.83 TL idi.)
