Enflasyon 10.45 Tevfik GÜNGÖR / OLAYLARIN İÇİNDEN
Enflasyon rakamları her zaman için dikkatle izlenir. Fakat şu günlerde enflasyon ile ilgili haberler daha fazla dikkat çekiyor.
Geçmişteki gelişmelerden etkilenenler gelecek için endişe duyuyor.
Merkez Bankası enflasyonu kontrol altına almakta başarılı oldu. Başarı enflasyonu yüzde 10'un altına indirmekti.
Merkez Bankası'nın bu başarısı karşısında eskiye bakarak enflasyon oranında zam alışkanlığı sona erer oldu. Merkez Bankası'nın yüzde 5'ler dolayındaki enflasyon hedefleri kabul gördü.
Ne var ki 2011 yılında Merkez Bankası enflasyonu kontrol edemez oldu. Gerçekleşme hedefin iki katına çıktı. Eskiden yüzde 5'lerde dolanan enflasyon bekleyişi yüzde 10'lara yükseldi.
Dün 2011 enflasyonunun yüzde 10.45 olduğu açıklandı.
Bugüne kadar Merkez Bankası'nın yüzde 5'ler dolayındaki enflasyon tahminine inananlar, güvenenler, 2012 yılı için enflasyon bekleyişlerini bu oranın da üzerine oturtacaklar.
En kötüsü de, insanların geriye dönük enflasyon farkını 2012 fiyatlarına bindirmeleri olacak.
Açık anlatımıyla 2012 fiyatlaması sadece 2012 enflasyon tahminine göre değil, onun üzerine 2011 yılı tahmin-gerçekleşme farkının eklenmesine göre yapılacak.
Bu ise 2012 yılında enflasyonun kontrol altına alınmasını güçleştirecek.
Gerçekçi olalım. Bizde enflasyonun kontrolden çıkması dünya krizine bağlı değil.
- İçeride döviz fiyatının tırmanışa geçmesi,
- Cari açığa bağlı iç talep patlaması,
- Merkez Bankası'nın piyasaya bolca likidite salması
2011 enflasyonunu yükseltti.
Dünya konjonktüründeki olumsuz gelişmelerden etkilenen başka ülkeler var. Dolar-euro değerindeki değişimden etkilenen başka ülkeler var. Onlarda enflasyon yüzde 2-3 dolayında iken bizde yüzde 10'lara tırmanmış ise demek ki bizde bir yanlışlık var.
Eğer enflasyonu dünya enerji fiyatlarındaki ve emtia fiyatlarındaki değişime bağlamaya kalkarsak kendi kendimizi aldatırız.
Daha önce enflasyonda kıpırdama olduğunda genelde ücretler gündeme gelir. Ücret artışlarının enflasyondaki etkisi tartışılır. Son yıllarda ücretler genelde enflasyon rakamı dolayında kaldı. Bu nedenle 2011 enflasyonunda ücretin baskısı yok.
Fakat bu konuda da bir tehlike var. Geçmişe bakarak ücret artışı talep etme alışkanlığını unutan emekçiler, eğer geçmişe bakarak ücret artışı talebi ile ortaya çıkar ise işte o zaman enflasyonda eski dönemlere benzer bir tırmanış ortaya çıkar.
Ücret ve fiyat artışları enflasyon doğurur. Artan enflasyon yeni ücret ve fiyat artışlarına yol açar.
Bu aşamada 2011 yılının iyi değerlendirilmesine ve bu değerlemeye dayalı olarak Merkez Bankası'nın yeni politikalara yönelmesine ihtiyaç vardır.
Merkez Bankası yanlış politikalarla köşeye o kadar sıkıştı ki yapabileceği tek şey kaldı: Faizi yükseltmek. Hem doları hem enflasyonu dizginlemek için faizi yükseltmeye mecbur kalacak.
Bugüne kadar sıfır faiz baskısı ile faizi 1-2 puan yükseltmekten çekinen Merkez Bankası faize 5-6 puan ekleme yapmak zorunda kalacak. Faiz lobisinin bekleyişlerini mecburiyetten karşılayacak. Faiz lobisini sevindirecek. |
