Hazıra dağ, müdahaleye rezerv dayanmaz!
Alaattin AKTAŞ / EKO ANALİZ
Merkez Bankası döviz satmaya devam ediyor. Geçen yıl 22 Temmuz'a kadar döviz alım ihalesi yapan Merkez Bankası, rüzgarın tersine dönmesi, biraz da döndürülmesi sonrasında alımlara ara vermiş; 8 Ağustos'tan itibaren ise bu kez döviz satışına başlamıştı. İhaleler yoluyla gerçekleştirilen döviz satışı da çare olmayınca yüklü miktarlarda döviz müdahaleleri gündeme geldi.
Geçen yılın son işgünü 3 milyar dolarla şimdiye kadar görülmedik bir düzeye ulaştığı sanılan müdahale doğrusu pek de istenen sonucun elde edilmesini sağlayamadı. O yüzden müdahaleler sürüyor. Merkez Bankası'nın müdahaleler yoluyla son birkaç gündeki döviz satışının 5 milyar doları bulduğu tahmin ediliyor. "Tahmin ediliyor" diyoruz, çünkü Merkez Bankası müdahalelerde alım-satımı yapılan dövizlerin tutarını, müdahaleyi izleyen tarihten 15 işgünü sonra açıklama kararı vermiş durumda. Ama piyasada yapılan tahminler, 2011'in son işgünü ile bu yılın ilk günlerindeki toplam satışın 5 milyar doları bulduğu yönünde.
Merkez Bankası'nın net döviz rezervi 23 Aralık itibariyle 49 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Aralık ayının son haftasında gerçekleştirilen döviz satışlarıyla rezervin 45 milyarın altına indiği sanılıyor. 30 Aralık'taki durumu bugün öğrenebileceğiz.
Merkez Bankası, aralık ayı ve bu yılın şimdiye kadar geçen döneminde ihaleler ve doğrudan müdahaleler yoluyla 10 milyar dolara yakın döviz sattı. Başka önlemlerle desteklemeden bu satış daha ne kadar sürdürülebilir ki?
Her döviz satışı, her müdahale, daha önce de kaç kez yazdık, "Demek ki durum kritik, o yüzden bu satışlar yapılıyor" algısını daha da güçlendirmeyecek mi?
Her satış, Merkez Bankası'nın rezervinin biraz daha azalması ve bundan dolayı Türkiye'ye dönük risk algısının artması sonucunu doğurmayacak mı?
Öyleyse başka şeyler yapmak, başka adımlar atmak lazım. Ama ne, işte buna bir türlü karar veremiyoruz.
Merkez Bankası enflasyondaki düşüşün, ikincil etkileri sınırlamak açısından beklenen tarihten, yani mayıstan önce başlaması gerektiği görüşünden hareketle bir yol haritası çizmeye çalışıyor. Biz de dün enflasyonla ilgili olarak Mevlana'nın ünlü sözünden esinlenerek "Çift hane 2011'de kaldı cancağızım, bu yıl için yeni şeyler söylemek lazım" derken, ne yazık ki kimi okurların anladığı gibi, bu yıl çift hanenin artık söz konusu olmadığını vurgulamamış, çift hanenin geçen yıl oluştuğunu, hiç olmazsa bu yılı kurtarmak adına bazı adımlar atılması gerektiğini ifade etmeye çalışmıştık. Şimdi geldiğimiz noktada atılan adımlara bakıyoruz; yalnızca döviz satışı yapılıyor. Ve şu soru giderek daha fazla soruluyor:
"Merkez Bankası daha ne kadar döviz satışı yapabilir, rezerv azaldıkça hareket alanımız daha da daralmaz mı?"
Bu soruya nasıl "hayır" denilebilir ki… Her satışla birlikte Merkez Bankası'nın eli biraz daha güçsüzleşmiyor mu?
Net alım 68 milyar dolar
Son birkaç günde gerçekleştirilen müdahalelerin miktarının net olarak bilmediğimizi belirttik. Ama bir tahmin var ve bu tahmin esas alınarak yapılan hesaplamaya göre Merkez Bankası 2002 yılından bu yana net 70 milyar dolarlık alım gerçekleştirdi.
Merkez Bankası, ihaleler yoluyla 65.4 milyar dolar, müdahaleler yoluyla 25.5 milyar dolar aldı. Yani toplam alım 91 milyar doları buldu. Bu dönemde 13.6 milyar doları ihaleler, 7.1 milyar doları da müdahaleler yoluyla olmak üzere 21 milyar dolara yakın döviz satıldı. Böylece net alım 70.3 milyar dolar oldu.
