Kredi, mevduat ve faizlerin resmi

Osman AROLAT / AROLAT'tan
[email protected]

2010 yılı sonu ve 2011 yılı sonu kredi-mevduat ve faiz rakamlarının ortaya koyan borsa finans servisimizin haberi, mevduat ve kredinin miktar olarak arttığını, kredinin mevduata dönüşme oranının yükseldiğini ortaya koyuyor. Bunun yanı sıra mevduat faizlerinin 10.45'lin enflasyon ve yüzde 15'lik stopaj kesintisinin düşmesi sonunda sadece yıl sonundaki yüzde 13'lük faizlerde yüzde 1 pozitif sonuç verdiğini, onun dışında negatif faiz sonucu verdiğini gösteriyor.

Borsa finans servisimizin yöneticisi Ece Ceyhun haberinde, "Bankaların yılın son günlerinde bilanço makyajı ve artan maliyetleri kompanse etmek için hem kredi, hem mevduat faizlerini artırdıklarını, yılın ilk günlerinde ise geriye çektiklerini" belirtiyor. Bankacıların kredi tarafında faizleri hızla gevşetirlerken, Merkez Bankası'nın yeni fonlama politikasının, mevduat cephesinde aynı ivmenin yakalanmadığını öne sürdüklerini aktarıyor. Haberde kredi, mevduat ve faizlerdeki gelişmeleri ortaya koyarak kredi mevduat ve faizlerin resmini ortaya koyuyor.

Biz önce, 2011 yılında mevduat ve kredideki büyümeye bakalım. 2010 yılı 644 milyar lira ile kapatan mevduat, 2011 yılı sonunda yüzde 13 artışla 731 milyar liralık bir büyüklüğe ulaşıyor. Aynı dönemde kredi büyüklüğü 532 milyardan yüzde 27'likt artışla 689 milyara ulaşıyor. Bu rakamlar 2010yılı sonunda mevduatın krediye dönüşmesi yüzde 82 iken, 2011 yılı sonunda bu oranın yüzde 94 gibi yüksek bir seviyeye çıktığını gösteriyor. Aynı dönemde bazı küçük bankalarda mevduatın krediye dönüşme oranının yüzde 100'ün üzerinde yüzde 106'lar seviyesine yükseldiğini görüyoruz.

Kredi faizlerine baktığımızda KOBİ'lere uygulanan kredi faizlerinin sağlam bilançosu olanlar için yüzde 16-20, riski daha yüksek olanlar için yüzde 20-24 seviyesinde olduğunu öğreniyoruz. KOBİ'lerinde bütün kredi kullanan kurumlarında kredi kullanırken yapmaları gereken hesap, " Bu krediyi kullanarak üretimde elde ettiğim gelişmeden elde ettiğim gelir, kredi borcumu ödedikten sonra bana bir kazanç bırakıyor mu?" olmalıdır. Eğer kullanılan kredi ile elde edilen sonuç üretim artışını, büyümeyi ve kredi için yapılan ödeme üstüne bir gelire yol açıyorsa, o zaman kredi kullanmak olumlu sonuç vermiştir. Eğer, böyle bir sonuç elde edilmeyip, öz sermayeden krediyi kapatmak için ödeme yapılmak zorunda kalınıyorsa, olumsuz sonuç vermiş demektir. Kredi faizlerinde geçen yıla oranla 5-6 puan artışa rağmen bu gelişme olması genelde olumluluk ifade eder. Bu kredi faizleriyle, önemli büyüme kaydedilen yılda, bu kadar çok kredi kullanılması, kredi kullananların önemli bölümünün daha yüksek getiri elde ettikleri anlamına gelir.

Mevduat faizlerine baktığımızda yılın son ayında artan rekabetle yüzde 13'ler seviyesinin görüldüğü0ne, yıl içinde daha düşük olan oranın b.u yıl başında da yüzde 11.5-12.5 seviyesine gerilediğini görüyoruz. Mevduat faiz getirisinde yüzde 15 stopaj kesintisi yapılıyor. Yıllık enflasyon ise bilindiği gibi yüzde 10.45 olarak gerçekleşti. Bu durumda sadece mevduatlarına geçen yılın son dönemindeki yüzde 13'lük faiz alabilenler yüzde 1'e yakın pozitif faiz almış olacaklar. Onun dışında geçen yıl yüzde 9-10'lar seviyesinde getiri elde edenler negatif faizle yetinmiş durumdalar. Bu yıl başındaki düşüşte, ancak yıl sonu enflasyonun Orta Vadeli Program hedefinde yüzde 5'ler seviyesinde pozitif getiri sonucunu doğuracaktır. Aksi halde mevduat sahipleri negatif faizle yetineceklerdir.