Merkez altı ayda 15.5 milyar sattı
Alaattin AKTAŞ / EKO ANALİZ
Merkez Bankası dövize alım ya da satım yönünde doğrudan müdahalede bulunduğunda, müdahale tutarı 15 işgünü sonra açıklanıyor. Bu yüzden, 30 Aralık ve 2 Ocak'ta yapılan müdahalelerde ne miktarda döviz satıldığını yeni öğrendik. 30 Aralık'taki müdahalede 1 milyar 865 milyon dolar tutarında döviz satıldığı cuma günü açıklanmıştı. Merkez Bankası, 2 Ocak'taki satış tutarını da dün duyurdu. Merkez'in, 2 Ocak'ta 525 milyon dolarlık satış müdahalesinde bulunduğu açıklandı. Merkez Bankası, 18 Ekim'deki müdahalede de 525 milyon dolarlık döviz satmıştı; böylece kurların tırmanışa geçtiği son dönemde üç kez başvurulan müdahalede satılan toplam döviz 2.9 milyar dolar oldu.
Merkez Bankası'nın dövizdeki satım müdahaleleriyle ilgili son on yılın verisini de aktaralım ve böylece son dönemdeki müdahalelerin boyut olarak ne kadar önemli olduğunu ortaya koymuş olalım. Merkez Bankası, 2002 yılından bu yana dövize toplam dokuz kez satım müdahalesi etti. 11 Temmuz 2002 ve 24 Aralık 2002 tarihlerinde sırasıyla 3 ve 9 milyon dolarlık satım yapılması piyasadaki tansiyonu düşürdü. Merkez Bankası'nın satıcı olarak piyasaya girmesinin adı bile yetmişti.
11 Mayıs 2004'te bir kez daha 9 milyon dolarlık satış yapıldı.
2006 yılının haziran ayında peş peşe müdahalede bulunmak gerekti. 13 Haziran'da 494, 23 Haziran'da 763, 26 Haziran'da ise 848 milyon dolarlık döviz satımı gerçekleştirildi.
Yani Merkez Bankası son on yılda dövize dokuz kez satım müdahalesinde bulundu ve bu müdahalelerde toplam 5 milyar 41 milyon dolar döviz satıldı. Bu tutarda, son üç ihalenin yüzde 58 pay aldığını belirtelim.
Toplam satış 15.5 milyar
Merkez Bankası, kurların artmaya başlaması üzerine döviz alım ihalelerinin sonuncusunu geçen yıl 22 Temmuz'da yaptı, 5 Ağustos'ta ise satım ihalelerine başladı. 5 Ağustos'tan düne kadar geçen yaklaşık beş buçuk aylık dönemde ihaleler yoluyla 12.6 milyar dolar satıldı. Biraz önce de belirttik, üç kez başvurulan müdahaleyle satılan döviz de 2.9 milyar dolar oldu ve böylece Merkez Bankası geçen yılın ağustos ayından bu yana 15.5 milyar dolarlık döviz satışı gerçekleştirdi.
Rezerv 43.8 milyara indi
Bu arada Merkez Bankası'nın net döviz rezervi 13 Ocak itibariyle 43.8 milyar dolara indi.
Net rezerv, en yüksek düzeye çıktığı temmuz ayı sonundaki 62 milyar dolara göre 18.2 milyar dolar azalmış oldu. Merkez Bankası'nın döviz satışıyla net rezerv arasında bire bir bağlantı kurmamak gerekiyor. Merkez Bankası, kuşkusuz başka yollarla da rezerv kullanmak durumunda kaldığı için net rezervdeki azalma daha fazla olabiliyor. Tersi de mümkün, Merkez Bankası döviz satsa bile rezervini satış tutarından daha fazla artırma olanağına sahip bulunuyor.
Yangın şimdilik söndü!
Döviz kurlarındaki o hızlı yükselme ve dövize gösterilen adeta çılgınca talep, yerini daha sakin günlere bırakmış durumda. Ancak bu, önümüzdeki dönemde piyasanın yeniden dalgalanmayacağı, kurlar üzerinde baskı oluşturacak gelişmelerin olmayacağı anlamına gelmiyor. Özellikle özel sektörün yoğun dış borç ödemesi yapacak olması kırılganlığı ve kaygıları artırıyor.
