ALAATTİN AKTAŞ / EKO ANALİZ Haziran ithalatında ibre 20.5 milyarı gösteriyor
Nisan ve mayıs aylarındaki ithalatı yüzde 1 dolayında yanılmayla tahmin edince daha fazla güven duyar olduk. Nisanda 19 milyar dolarlık tahminimize karşılık 19.3 milyar dolarlık bir gerçekleşme oldu. Mayısta ise 22 milyar dolarlık tahminimizin biraz altında kalan, 21.8 milyar dolarlık bir ithalat ortaya çıktı.
İthalata ilişkin tahminleri yaparken elimizde temel bir tek veri var; ithalde alınan KDV. Bu veriyi merkeze oturtmak suretiyle ilgili aydaki ortalama dolar kurunu da dikkate alarak tahmin yapıyoruz. Şunu da söyleyelim. Türkiye İstatistik Kurumu da gümrük kayıtları üzerinden belirlediği ithalatı, bir de ithalde alınan KDV'den yola çıkarak bir anlamda test ediyor; arada çok büyük bir fark var mı, yok mu, diye. Eğer çok dikkat çekici bir fark varsa, demek ki rakamlarda bir hata vardır, bir kez daha gözden geçirmek gerekir, düşüncesiyle hareket ediliyor.
İthalde alınan KDV azalıyor
İthalde alınan KDV, haziran ayında 4.2 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. KDV, hem geçen yılın aynı ayının, hem bu yılın mayıs ayının altında kaldı. Geçen yıl haziranda yaklaşık 4.4 milyar, bu yıl mayısta ise yaklaşık 4.5 milyar liralık KDV tahsilatı söz konusuydu.
İthalde alınan KDV, dolar kuru arttığı halde geriledi. Bu yılın haziranında 1.8161 olan ortalama dolar kuru, geçen yılın aynı ayında 1.5940 düzeyinde bulunuyordu. Ortalama kur, mayıs ayında da 1.7970 düzeyindeydi.
Dolayısıyla haziran ayındaki dolar kuru hem geçen yılın haziranına, hem bu yılın mayısına göre arttığı halde ithalde alınan KDV azaldı. Bu da gösteriyor ki, haziran ayı ithalatı hem geçen yılın haziran ayının, hem de bu yılın mayıs ayının altında kalacak.
Yapılan hesaplamalar, haziran ayındaki ithalatın 20.5 milyar dolar civarında gerçekleşeceğini gösteriyor. Belli bir marj içinde ifade etmek gerekirse, ithalatın 20.2 ile 20.7 milyar dolar arasında gerçekleşebileceğini söyleyebiliriz.
Açık 7.5 milyara inebilir
Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre haziran ayı ihracatı 11.8 milyar dolar oldu. Ancak, ihracatta artık bir altın gerçeği var. TİM kayıtlarında yer almayan ve TÜİK kayıtlarında görülen altın ihracatıyla birlikte haziran ayı ihracatının 13 milyar doları aşacağı beklenmeli. Tabii ki bu kez de altın ihracatı yapılmaması gibi bir sürprizle karşılaşmazsak…
İhracatın 13 milyar doları aşması, ithalatın da 20.5 milyar dolarda kalması durumunda haziranda 7 ile 7.5 milyar dolar arasında bir ticaret açığı verilecek demektir. Geçen yılın haziran ayındaki ticaret açığının 10.3 milyar dolar olduğu dikkate alınırsa, açıkta üçte bir dolayında çok önemli bir gerileme sağlanmış olacaktır. |
