Merkez Bankası tarafından yayınlanan bilgilere göre eylül sonu itibariyle özel sektörün yurtdışında uzun vadeli 129.6 milyar dolar, kısa vadeli 31.7 milyar dolar döviz borcu var. Uzun vadeli borçların 65.7 milyar dolarlık bölümü yabancı bankalara, 22.4 milyar dolarlık bölümü Türk bankalarının yurtdışı şubelerine, 6.9 milyar dolarlık bölümü çeşitli finans kuruluşlarına ve 16.6 milyar dolarlık bölümü finans sektörü dışındaki kuruluşlara olan döviz borcu. Kısa vadeli döviz borcunun 26.8'i yabancı bankalara, 7.2 milyar doları Türk bankalarının yurtdışı şubelerine olan borçlar. Sayın Babacan geçen hafta özel sektörün döviz borçlarının büyüklüğü ile ilişkin bir değerleme yaptı. Anlaşıldığı kadarı ile özel sektörün kullandığı döviz kredilerinin büyük bölümünün, firmaların yurt dışındaki birikimleri olduğuna inanılıyor. Kısa vadeli borçlanmadaki vergi yükü nedeniyle kredilerin uzun vadeliye dönüştürüldüğü görüşü hakim. Sayın Babacan diyor ki, "Reel sektör kuruluşlarının dışarıdan nasıl aldığını açıklamak zor. Şirket sahibinin orada şahsi parası duruyor, teminat gösterip şirketine krediyi kullandırıyor. Serveti Türkiye'de göstermemek için ya da vergi yönetimi için. Türkiye'nin gerçek dış borçluluğu konusunda çok emin değiliz. Bunu Türkiye'ye kredi açanlar da görüyor. Onun için özel sektörümüz bu kadar rahat ve yüksek miktarlarda borçlanabiliyor. Özel sektör dışarıdan borçlanırken KKDF'den kurtulmak için 366 günlük borçlanıyor. Ertesi gün o borç kısa vadeli borç durumuna düşüyor. Bizim istatistiklerimizde kısa vadeli dış yükümlüklerimiz, olduğundan çok daha fazla gözüküyor. Biz onu daha uzun süreye yayabilmek için KKDF ile biraz oynayacağız." Bir gerçek var. Uzun süredir döviz kuru istikrarlı gidiyor. Merkez Bankası'nın döviz fiyatını yükseltmeyeceği inancı yayıldı. Yurtdışında döviz ile borçlanmak ucuz. Döviz ile borçlanmanın maliyeti düşük olduğu için imkanı olan yurtdışından kredi kullanıyor. Türk bankaları yurtdışından döviz kredisi kullanacak güçteki firmalara her zaman TL kredi açmaya hazırlar ve istekliler ama, maliyet avantajı, kur riski korkusunu bastırıyor. Ve de yerli şirketleri yurt dışına yönlendiriyor. Bu arada vergi avantajı da teşvik edici bir faktör. Sayın Babacan'ın özel sektörün yurt dışından kullandığı kredilerin büyüklüğünden rahatsız olması normaldir. Çünkü 160 milyar dolarlık bir kredi yükü önemli. İleride bu yükün, ülke riski hanesine yazılması tehlikesi de var. Hazine'nin kısa vadede Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) kapsamı ile kesinti oranlarını değiştireceği anlaşılıyor. Fakat bu uygulama değişikliği kısa sürede özel sektörün dış kredi toplamında önemli değişikliğe yol açamayacaktır. Dikkati çeken son yıllarda özel sektörün döviz kredi borcunun kemikleşmiş bir görünüm almasıdır. Konjonktüre rağmen azalmıyor. Bir başka önemli gelişme de şudur: Hükümet özelleştirmeleri dolar ile yapıyor. İhaleler dolar fiyatı ile yapılıyor. Başlayacak olan önemli köprü ve yol projeleri var. Bütün bunlar için özel sektör döviz kredisi kullanıyor. Açık anlatım ile bir bakıma da Hükümet döviz kredisi kullanımını teşvik ediyor.
