İşgalden siyasi ve ekonomik bağımsızlığa
Güngör Uras Olayların içinden
[email protected]
12 Ocak 1920: İstanbul’da Osmanlı’nın “Meclis-i Mebusan”ın olağan toplantısı başladı (Bu son toplantı oldu). 14 Ocak 1920: Mustafa Kemal, Meclis-i Mebusan’ın açılışını telgrafla kutladı. 28 Ocak 1920: ‘Meclis-i Mebusan’ üyeleri gizli bir oturumda ‘Misak-ı Milli’yi kabul etti. * 16 Mart 1920: İngilizler İstanbul’u işgal etti... İşgal kuvvetleri bazı milletvekillerini tutukladı. 18 Mart 1920: “Meclis-i Mebusan” kapanış toplantısı yaptı.
* İstanbul’un işgalinden üç gün sonra, Mustafa Kemal 19 Mart 1920 tarihli bildiriyi yayımladı. Bildiride, olağanüstü yetkiler taşıyan bir meclisin Ankara’da toplanacağı belirtiliyor, on beş gün içinde yapılacak seçimlerle üyelerin nasıl belirleneceği anlatılıyordu. Dağılan Meclis-i Mebusan’ın üyeleri de Ankara’daki Meclis’e katılabileceklerdi.
* 23 Nisan 1920 Cuma Saat 13.45’te, Ankara’ya gelebilen 115 milletvekili Meclis salonunda toplandı.
* Meclis, 24 Nisan 1920 günü yaptığı ikinci toplantısında Mustafa Kemal Paşa’yı başkanlığa seçti.
İşgalden kolay kurtulmadık * 2 Mayıs 1920’de Bakanlar Kurulu’nun seçilmesi hakkındaki yasa çıkarıldı.
11 bakandan oluşan “Meclis Hükümeti”, 5 Mayıs’ta Meclis Başkanı Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlığında ilk toplantısını yaptı. Meclis’in açılışıyla birlikte, milli egemenliğe dayalı yeni Türk devleti doğmuş oluyordu.
* 3 Aralık 1920’de Ermenistan Cumhuriyeti ile imzalanan Gümrük Barış Antlaşması, Meclis’in yaptığı ilk uluslararası antlaşmaydı. Böylece Doğu cephesi kapandı. 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması ile Rusya, yeni Türk Devletini ve Misak-ı Milli ilkelerini tanıdı.
* 6-11 Ocak 1921’de Birinci İnönü, 23-31 Mart 1921’de İkinci İnönü ve 13 Eylül 1921’de Sakarya zaferleri sonucunda, 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması ile Fransızlar savaştan çekildi. Meclis hükümetiyle işbirliğine giriştiler.
Milli Hakimiyet Bayramı * Meclis hükümeti 1922 yılında, Yunanistan ve İngiltere dışında, tüm ülkelerle iyi ilişkiler oluşturmuş durumdaydı. Ordu,
26 Ağustos 1922’de Büyük Zafer kazandı. 9 Eylül’de İzmir’e girdi.
* 18 Eylül’de Anadolu’da hiçbir yabancı askeri güç kalmamıştı. İngiltere de dahil olmak üzere İtilaf Devletleri ile 11 Ekim 1922’de Mudanya Mütarekesi imzalandı. Doğu Trakya kurtuldu. İtilaf Devletleri, 27 Ekim’de Lozan’da barış görüşmelerinin yapılmasını kararlaştırdılar. Uzun süren görüşmeler sonunda 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması 24 Ağustos 1923’te TBMM’de onaylandı.
Yeni Türk devleti, askeri, siyasi ve ekonomik özgürlüğüne kavuştu.
* Meclis’in açılış günü olan 23 Nisan, 1921’de çıkarılan bir kanun ile ilk resmi bayram ilan edildi. Kanunda “23 Nisan günü milli bayramdır” ifadesi yer aldı. 1935 yılında çıkarılan bir kanun ile 23 Nisan, “Milli Hakimiyet Bayramı” olarak adlandırıldı. 1980’de askeri yönetim bayramın adını “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” olarak değiştirdi.
Her 23 Nisan günü, işgalden nasıl kurtulduğumuzu, siyasi ve ekonomik bağımsızlığa nasıl sahip olabildiğimizi tekrar tekrar yazarak sayın okuyucularıma hatırlatmaya çalışıyorum. Çünkü 23 Nisan’ın ne olduğu giderek unutuluyor.
http://ekonomi.milliyet.com.tr/ |
