Biz “Kendin pişir, kendin ye” teknolojisiyle yetişmiş bir kuşağız. Mangal kömürünü yakarız. Onun ısısıyla kebap yaparız.
Yeni kuşak “Güneş ışığıyla kendi suyunu ısıtmaya başlamıştı.” Gelecek kuşak “ Güneş ışığıyla kendi elektriğini üretecek.”
- Güneş ışığıyla su ısıtma, evleri ısıtıp soğutma teknolojisine “Güneş termal/Güneş ısı“ teknolojisi diyorlar.
- Güneş ışığıyla elektrik elde etme teknolojisinin adı ise “Fotovoltaik /Güneş elektrik” teknolojisi.
Güneş ısı teknolojisini daha sonra anlatırım. Bugün güneş elektrik teknolojisi hakkında Form Temiz Enerji‘nin tepe yöneticisi Mühendis Tunç Korun’dan öğrendiklerimi aktaracağım.
Güneşten elektrik elde etmeyi uygulamaya dönüştürme işinin öncüleri Japonlar oldu. Sharp 1959 yılında ilk solar hücreyi üretti. 1963 yılında seri üretimi başlattı.
Sharp’ın ışığı elektriğe dönüştürerek, kol saatlerinde ve hesap makinelerinde pil yerine kullanmaya başlamasından bu yana, teknolojide ve uygulamada devamlı gelişme sağlanıyor.
Işık elektrik oluyor
Güneşten elektrik elde ederken, güneş ışığı panel denilen levhalarla toplanıyor. Bu levhaların yüzeyinin altında bilgisayar çiplerine benzer çipler/hücreler var. Teknik deyimiyle, yarı iletken malzemeden üretilen bu hücreler (bunların teknik adı fotovoltaik hücre) güneş ışığıyla uyarılınca, hücrelerin içindeki elektronlar bulundukları atomlardan ayrılarak madde içinde serbest kalıyor.
(Basit anlatımıyla, güneş ışını ve ısısı, maddelerin atomunu harekete geçiriyor.) Bunun sonucu bir elektrik akımı oluşuyor. (Teknik anlatımıyla, ışığın (fotonların) elektriğe (voltaj) dönüşümüne, (fotovoltaik etki) adı veriliyor.) Başka bir basit anlatımla, güneş ışığı atom dinamosunu çevirip, ışığı elektriğe dönüştürüyor.
Panellerin güneş ışığını elektriğe dönüştürmesiyle iş bitmiyor. Panellerin ucundaki teldeki elektrik düşük voltajlı elektrik. Bir başka aletle bu elektriğin voltajı 220 volta çeviriliyor.
Bu yoldan elde edilecek elektrik, güneşin panellere yansımasına bağlı. Fakat elektrik sadece güneş havada göründüğü sürece kullanılmıyor ki. Güneşin bulut arkasına girdiği sürede veya gece ne olacak? İşte onun için de sisteme özel aküler bağlanıyor. Panelden gelen elektrik, eğer o süre içinde kullanılmıyor (veya genel şebekeye aktarılmıyorsa) aküde depolanıyor. Gece veya güneşin olmadığı dönemlerde kullanılıyor.
Yatırımı ucuz değil
Gelelim bu işin büyüklüğüne ve de maliyetine... Bir binanın çatısına veya bahçesine kurulacak, güneş ışığını toplayacak 10 m2 yüzeyi olan panellerle 1 kilovat = 1.000 vat elektrik elde edilebiliyor. 1 kilovat enerji, 100 vatlık bir lambanın 10 saat (ya da 10 vatlık 10 adet tasarruflu lambanın 10 saat) yanmasını sağlıyor.
Ütüyü, fırını da çalıştıracak, evin günlük elektrik talebini karşılayacak bir sistem isteniyorsa, 20 m2 yüzeye sahip panellerin tercih edilmesi gerekiyor. Bu büyüklükte bir sistemin kuruluş maliyeti ise 15 bin TL dolayında.
Binaya güneş paneli sistemi kurulunca, binanın elektrik şebekesiyle ilişkisi kesilmiyor. Güneş ışınından elde edilen elektrik yeterli olduğu sürece, binada şebeke elektriği kullanılmıyor. Güneşten elde edilen elektrik tükenince, şebeke elektriği devreye giriyor.
İleride, güneşten elde edilen elektriğin fazlası şebekeye verilebilecek. Binanın elektrik saatinden, şebekeye verilen elektrik miktarı izlenebileceğinden, güneşten elektrik elde edenler elektriğin fazlasını şebekeye satma (veya şebekeden kullandıkları elektrik faturasından düşürebilme) imkânına kavuşacak.
Şimdilik yatırımı ucuz değil. Şimdilik sadece güneş enerjisinden elde edilen elektrikle günlük elektrik ihtiyacının tamamını karşılamak mümkün değil. Fakat bu tür teknolojiler çabuk gelişiyor. Bilgisayarlar nasıl hızla gelişti ve ucuzladı... Cep telefonları nasıl hızla değişti. Benzer gelişme bu alanda da olacak.
Güngör Uras
http://www.milliyet.com.tr/ |
