Biber tahttan indi ‘market’ kral oldu
Olayların içinden | Güngör Uras [email protected]
Gıda fiyatındaki değişim halkı çok ilgilendiriyor. Ocakta enflasyonun ana suçlusu olarak ün yapan sivri biber şubatta ucuzladı. Şubatta, üretici fiyat artırmadığı halde birçok üründe market fiyatının yükselmesi dikkat çekiyor.
Bugün Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) şubat ayında nasıl değiştiği açıklanacak... Halk anlatımıyla şubat ayı enflasyonunu öğreneceğiz.
Bakalım şubat ayında fiyat artışının suçu kimin sırtına yüklenecek? Uzun süredir fiyatı en fazla artan gıda maddelerinin başında gelen sivri biber, enflasyonun ana suçlusu olarak ün yaptı.
Ocakta fiyatı en fazla artan gıda maddeleri, yüzde 72 ile sivri biber, yüzde 57 ile patates ve yüzde 23 ile domates idi.
Ziraat Odaları Birliği’nin belirlemelerine göre, şubatta sivri biberin üretici fiyatı yüzde 2, market fiyatı yüzde 9 oranında ucuzladı.
Patatesin üretici fiyatı yüzde 15, market fiyatı yüzde 21 geriledi. Domatesin üretici fiyatı yüzde 6, market fiyatı yüzde 10 azaldı.
Üretici fiyatı sabit
Bu yazıyla birlikte büyük bir tablo var. Tablo Ziraat Odaları Birliği’nın tespitlerine göre hazırlandı.
Şubatta nohut, mercimek, pirinç, fasulye gibi Ayşe Hanım Teyzem’in tenceresine giren ürünlerin üretici fiyatının artmadığı görülüyor. Yumurta, et ve zeytinyağı fiyatlarında da artış yok. Sera ürünlerinde üretici fiyatı az da olsa gerilemiş durumda.
Şubat ayında üretici fiyatı yüzde 24, market fiyatı yüzde 15 oranında artan yeşil fasulye zam şampiyonu ama dert etmeye değmez. Kış ayında çok az kimse serada yetişen yeşil fasulyeyi tüketir. ‘İlla da yeşil fasulye yiyeceğim’ diyen, istenen fiyatı öder.
Genelde, üreticinin fiyat artırmadığı birçok üründe şubatta market fiyatlarının yükselmesi dikkati çekiyor.
Dikkat çeken bir başka nokta, market fiyatları ile üretici fiyatları arasındaki fark... Yaş meyve ve sebzede farkın büyüklüğü belki kabul edilir de, bakliyat çeşitlerindeki fark aşırı görünümde. Ette üretici ve market fiyatı arasındaki fark oldukça az.
Az gelirlinin parası gıdaya
TÜFE’de (enflasyonu belirleyen göstergede) gıda maddelerine yapılan harcamanın ağırlığı Türkiye genelinde yüzde 24.45 oranında. Ama alt gelir gruplarında toplam tüketim harcamasının yarısından fazlası gıda harcaması. Bunun için gıda maddeleri fiyatındaki değişim halkı çok ilgilendiriyor.
Ziraat Odaları Birliği’nin yayınladığı şubat ayı üretici, pazar ve market fiyatlarına göre şubatta gıda maddeleri fiyat artışının düşük olduğu anlaşılıyor.
İTO İstanbul’a bakıyor
İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) izlediği ‘İstanbul İli Ücretliler Geçinme Endeksi’ne göre ise şubatta İstanbul’da ücretlilerin genel geçinme endeksi yüzde 0.95 artarken bu endeksin içinde yer alan gıda maddeleri endeksi aylık olarak yüzde 1.99 arttı. Gıda maddeleri endeksindeki yıllık artış yüzde 7.33 oldu.
Hatırlatmakta yarar var: TÜİK’in enflasyon belirlenmeleri ülke genelinde (her gelir grubundaki halkın) tüketim harcamalarındaki değişimi gösterir. İTO endeksi ise sadece İstanbul’da ve sadece ücretli kesimin, geçinmek için yaptığı harcamalardaki fiyat değişimini sergiler. |
