Ahır gübresi toprağınız için vazgeçilmezdir. Ama bunu yıllardır köylümüze anlatamadık.

Toprağın dostu olan tek organik madde hayvan (ahır) gübresi ile yeşil gübredir. Kimyasal hiçbir gübre toprağın dostu değildir. Uzun yıllar sonra toprak yapısı öyle bozulur ki tarım arazileri adeta kum yığınına döner. Ekilen bitkinin o yıl için eksiğini karşılar, verim artışında fayda sağlar. Ancak toprağı yıpratır, organik maddesini bitirir. Toprakta yaşayan onlarca cins canlı yok olur. Yapılan araştırmalarda 10.000 m2 tarım toprağında 10 ton bakteri, 10 ton mantar, 140 kg solucan ve 17 kg. alg yaşadığı görülmüş. Tüm bunlar toprağın dostudur, verimliliğin devamı için olmazsa olmazdırlar. Kimyasal gübreler bunları kısa sürede yok eder.

AHIR GÜBRESİ NASIL SAKLANIR ?
Ahırdan çıkan gübre tarlaya, bahçeye hemen atılmaz. Atılırsa yararı yoktur. Gübrenin olgunlaşması beklenir. Köylümüzün büyük bölümü buna önem vermez. Günlük çıkan gübre sap, samanla karışıktır. Olgunlaşmadan sapın, samanın parçalanıp yararlı duruma gelmesi mümkün değildir. O halde yapılacak işlem gübreyi olgunlaştırmaktır. Köylü bunu bilincindedir, ancak gereken önemi vermez. Ortaca’nın köylerini, hayvan ahırlarını görmüştüm. Ya ahırın arka penceresinden günlük gübre dışarı atılır veya el arabası ile dışarıya çıkarılıp gelişigüzel yerlere öbekler şeklinde dökülür. Genelde durum budur.
Bu konuyu defalarca yazdım. Gübrenin nasıl muhafaza edilmesi gerektiğini açıkça anlattım. Eğer iyi saklanırsa “biyogaz” bile elde edilebilir. Bu gaz ısıtmada kullanılır. Avrupa’da Alp Dağları köylüleri uzun kış aylarında sıcak sularını bu gazla elde eder, yemeklerini pişirirler ve bununla ısınırlar. Hayvan besleyen her köylü günlük çıkan gübreyi özel yapılmış düşük maliyetli gübreliğine toplar. Almanya’da bunu bizzat izlemiştim. Gübrenin toplanışı, sıkıştırılması, nemlendirilip bakteri faaliyetlerinin hızlandırılışı ve kullanışı konusunda köylüye eğitim verilmelidir. Avrupa köylüsü bunu 100 yıldır öğrenmiştir. Biz bir türlü öğrenemedik. Ya da gereken özen gösterilmiyor.

BU ÖNEMLİ ORGANİK MADDE ZAYİ OLUYOR
Tekniğine uygun depolanmazsa, fayda yerine zarar getirir. Türkiye  genelinde bu konu ihmal ediliyor. Doğu Anadolu’da yakacak olarak kullanılır. Batı’da iyi muhafaza edilmez. Etrafa saçılır. Yağmur altında kalınca içinde bulunan çok kıymetli azot ve fosfor etrafa akar, koku yapar. Sivrisinek ve karasineklerin yaşaması için oldukça uygun ortam oluşur. Ayrıca azot, fosfor içeren kirli sular süzülerek toprağın alt katmanlarında birikmiş yeraltı sularına iner. Böyle sularda nitrat, fosfor yoğun şekildedir. Bu suları içiyoruz hatta evlerimizde kullanıyoruz. Yerüstü sularını bu amaçlarla kullanmak ise tehlikelidir. Bu tehlikeyi ortadan kaldırmak çok zor değil. Basit maliyetli  bir gübrelik yapmak ve değerli maddeyi olgunlaştırıp toprağa atmak. Bahçeler, seralar, çayırlar, tüm bitkiler buna ihtiyaç duyarlar.

TÜRKİYE’DE BİYOGAZ TESİSİS HEMEN HEMEN HİÇ YOK
Belki büyük çapta hayvan besleyen  işletmelerde biyogaz tesisi vardır. Bu işletmeler hayvanlarını beslemek için yonca, mısır, fiğ v.b. yem bitkileri ekerler. Bu nenle gübrenin değerini bilirler, bilmek zorundadırlar. Aksi durumda hayvanlarına yem yetiştiremezler. Ancak bu ülke genelinde önemli değildir. Asıl öğrenmesi gereken hayvan yetiştiricileridir.

KÖYLÜYE HİZMETİ KİM TAŞIYACAK
Öncelikle görev tarım teşkilatına aittir. Teşkilatın il ve ilçelerinde görevli teknik elemanlar bu konunun üzerine gitmek zorundalar. İkinci derecede ziraat odalarının gündeminde olmalıdır bu önemli mevzu. İşbirliği içinde köylüye eğitim verilerek  örnek gübrelikler yapılacaktır. Olgunlaşmış gübre nedir? Olgun olmayan taze gübre neden yararlı değildir. Bunlar köylerde uygulamalı olarak anlatılacaktır. Yabancı Cd’ler gösterilerek, yabancıların buna nasıl önem verdiklerini köylü görecektir.

ŞU ÖNERİLEBİLİR
Köyde yaşayan her ailenin hayvanı olmayabilir. Seracıdır, bahçesi var, hayvan beslemek ihtiyacı duymaz. Hayvanı bulunan aileler hep birlikte tek bir gübrelik inşa ederler. Günlük çıkan gübre köyün uygun bir yerinde inşa edilen gübreliğe taşınıp muhafaza edilir. Gübreliğin bakımını bir iki kişi üstlenir. Gübrelik için Ziraat Bankası kredi vermektedir. İyi bilmiyorum, belki Bakanlık karşılıksız yardım yapıyordur.
Olgunlaşan gübre, hayvan sahipleri arasında paylaşılır. Yeni sene olay tekrar edilir. Gübre miktarı artınca biyogaz tesisi kurma gündeme gelir.

KÖYLÜ BUNU İSTERMİ ?
Yararına olan her şey istenir. Tüm yıl uğraşıp diden köylü bol ürün almak istemez mi? Bunun için iyi muhafaza edilen ahır gübresi kullanımı gereklidir. Kimyasal gübrenin ürün arttırmada faydası vardır. Ancak toprağın ana yapısını bozduğu, verimden düşürdüğü köylüye iyi anlatılmalı. Üstelik kimyasal gübreler pahalıdır. Zaten düşük fiyatla satılan tarım ürünleri gelirinin önemli kısmı gübreye ve ilaca gitmiyor mu?
Özetle şunu köylüye anlatmalıyız. Toprak kolay elde edilir bir madde değildir.1-2 mm. kalınlığında yüzey tabaka binlerce yılda oluşur. Bunun muhafazası ve verimliliğinin devamı onu iyi korumaya bağlıdır. En uygun yöntem ise ahır gübresi ile toprakların ıslahıdır.
Ayrıca yeşil gübre (komposto) toprak ıslahında ahır( hayvan) gübresinin ardından gelir. Bizler bunu da bilmiyoruz. Bir makalede bahsedeceğim.
Tüm bu bilgilere köylünün ihtiyacı vardır. Bol üretim, kaliteli ve ucuz ürün bunları uygulamadan sağlanamaz.

Niyazi Özdemir

http://www.guneyege.net/