Ozon tabakasını korumak için yeni kimyasallar pazara sürülürken
> küresel ısınma üzerindeki bilinen etkileri hiç dikkate alınmamış!
>
> Böylece Kyoto'dan uzun süre uzak duranların neden zamanında Montreal
> Protokolü'nü imzaladığını da anlamış olduk.
>
> Ozon molekülü üç oksijen atomundan oluşur. Atmosferde çok nadir
> bulunan zehirli bir gazdır. Öyle ki atmosferdeki her 10 milyon
> molekülün sadece 3'ü ozondur. Yüzde 90'ı 10 ila 50 kilometre
> irtifadaki stratosfer tabakasında bulunur. Bu yoğunluğundan dolayı
> burası "ozon tabakası" olarak adlandırılır. Ozon tabakası güneşin
> zararlı ışınlarına karşı tüm canlıları bir kalkan gibi korur. Onun
> zarar görmesi; cilt kanseri, katarakt, bitkilerin zarar görmesi,
> tarımsal üretimde düşüş ve bazı okyanus canlılarının azalması gibi
> çeşitli biyolojik tehlikelerin ortaya çıkmasına neden oluyor.
>
> KLİMA KULLANIMINA ÖZEN GÖSTERİN
>
> Bu nedenle tüm dünya, ozon tabakasına zarar veren kloroflorokarbon
> (CFC) adlı yapay gazların üretimi 1987'de Montreal Protokolü ile 2005
> yılına kadar yüzde 50 azaltmak için anlaştı. Problemin büyümeyi
> sürdürmesi üzerine protokol 1990, 92, 95, 97, 99 yıllarında tekrar ele
> alındı. Bu gazlara büyük kısıtlamalar getirildi. Böylece kullanımdan
> kaldırılan CFC'lerin yerine, hidrokloroflorokarbonlar (HCFC),
> hidroflorokarbonlar (HFC), perflorokarbonlar (PFC) ve sülfür
> heksaflorid (SF6) adlı F gazları (florokarbonlar) ikame edildi. Ve
> şimdi iyice anlaşıldı ki üretilen F gazlarının hem yarısından fazlası
> atmosfere sızmış durumda hem de her yarım kilogram F gazının küresel
> ısınma potansiyeli bu konudaki en meşhur gaz olan
> karbondioksitinkinden de çok daha fazla!
> Şimdi dünya başta HFC'ler olmak üzere tüm F gazlarının kullanımını da
> durdurarak küresel ısınmayı yavaşlatmak için çözümler arıyor.
> Türkiye'de herkesi bu konuda bilgilendirebilecek, küresel çevre
> konusunda en kapsamlı, güncel ve erişebilir özetleri içeren,
> Worldwatch Enstitüsü tarafından hazırlanan "Dünyanın Durumu 2008" adlı
> kitap yakında TEMA Vakfı tarafından Türkçe yayınlanacak. Fakat
> havaların ısınmasıyla birlikte üstümüze düşenlere şimdiden dikkat
> çekmek istiyorum.
> Birey olarak yapabileceğimiz ilk şey bu gazların kullanıldığı araçlara
> daha fazla dikkat etmek olmalı. Bu kimyasalların yüzde 80'ni soğutmada
> ve havalandırmada (otomobillerdeki klimalar dâhil) kullanılıyor.
> Ayrıca çözücü madde, köpüklerde püskürtme ajanı, aerosol ya da itici
> gaz, yangın söndürme tüplerindeki katkı maddesi olarak kullanılıyor.
> Bu nedenle, önümüzdeki yaz günlerinde klima ihtiyacını en aza indirmek
> için önlem almalıyız. Örneğin, aşırı sıcaklarda sadece klimayla değil
> daha çok yalıtım yaptırarak serinleme yoluna gitmeliyiz. Özetle, yazın
> güneş ve sıcak hava dalgalarından kötü etkilenmek istemiyorsanız
> evinizde ısı üretmeyin ve güneş ısısını evinize sokmayın. Böylece hem
> ozon tabakasını, hem de iklimi koruyun.
>
> HFC'DEN UZAK DURUN
>
> Birey olarak yapabileceğimiz ikinci şey ozona ve iklime dost bir
> tüketici olmaktır. Artık bütün evsel ve ticari uygulamalarda F
> gazlarının yerini alabilecek, çevre açısından güvenli, verimli ve
> teknolojik açıdan etkisi kanıtlanmış doğal alternatifler var. Bu
> nedenle tüketicinin çevre duyarlılığını dikkate alan pek çok büyük ve
> çokuluslu şirket dondurma ve soğutma teknolojisinde HFC
> alternatiflerini kullanmaya başladı. Bilinçli bir tüketici olarak
> iklim dostu yani HFC'siz otomatik satış makineleri, dondurucular ve
> buzdolaplarını kullanan süpermarketler ve diğer perakende mağazaları
> tercih etmek zorundayız.
> Unutmayalım lütfen: Şu anda en yaygın F gazı olan HFC'ler, artık
> tüketimi katlanarak artan ve en güçlü ve önemli sera gazları arasında
> yer alıyor. Kontrol edilmemeleri halinde, küresel iklim değişimiyle
> mücadele etmeye yönelik tüm çalışmaları da başarısız kılabilirler.

Mikdat Kadıoğlu