TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaş sebze ve meyvede geçen yıla göre üretici market fiyat farkının düşerken, diğer ürünlerde arttığını belirterek, "Aralık ayında dana etinde üretici fiyatı yüzde 15 düştü.
Bu düşüş market fiyatlarına yansımadı. Aralık ayında üretici market fiyat farkı mandalinada yüzde 478 oldu" dedi. -Bayraktar, üretici fiyatlarına bakıldığında, geçen yıla göre 2010 yılında fiyatı en çok düşen ürünün mandalina olduğunu, üreticilerde toplam 27 üründen, 17 üründe fiyat artışı, 10 üründe fiyat düşüşü gerçekleştiğini kaydetti.
ANKARA (ANKA) - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaş sebze ve meyvede geçen yıla göre üretici market fiyat farkının düşerken, diğer ürünlerde arttığını belirterek, "Aralık ayında dana etinde üretici fiyatı yüzde 15 düştü. Bu düşüş market fiyatlarına yansımadı. Aralık ayında üretici market fiyat farkı mandalinada yüzde 478 oldu" dedi. Bayraktar, üretici fiyatlarına bakıldığında, geçen yıla göre 2010 yılında fiyatı en çok düşen ürünün mandalina olduğunu, üreticilerde toplam 27 üründen, 17 üründe fiyat artışı, 10 üründe fiyat düşüşü gerçekleştiğini kaydetti.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar yaptığı yazılı açıklamada, geçen aya ve geçen yıla göre fiyat gelişmelerini değerlendirdi. Bayraktar, "Aralık ayı itibarıyla üretici ve market arasındaki fiyat farkının bazı ürünlerde yüzde 478'lere ulaştığı görülmektedir. Fiyat farkının yüksek olduğu ürünlere baktığımızda, yüzde 477.5 ile mandalina, yüzde 334.8 ile limon, yüzde 331.9 kuru incir, yüzde 277.7 ile patlıcan ilk sıralarda yer almaktadır. Görüldüğü üzere, üretici ile market fiyatları arasındaki fark hala yüksektir" dedi. Üretici fiyatları ile market fiyatları arasındaki farkın, tüketicilerin dengeli beslenmesi önündeki önemli engellerden birini oluşturduğunu ifade eden Bayraktar, "Alım gücü her geçen gün azalan tüketicilerimiz harcamalarını kısmak zorunda kalmaktadır. Ayrıca, üretici fiyatları ile market fiyatları arasındaki fark nedeniyle talep azaldığından üreticinin binbir emekle ürettiği ürünler dalında kalmaktadır" dedi.
-MARKETTE 11 ÜRÜNÜN FİYATI DEĞİŞMEDİ-
Aralık ayında market fiyatlarına bakıldığında, 11 üründe fiyat değişimi olmazken, 9 üründe azalma, 9 üründe ise fiyat artışı olduğunu kaydeden Bayraktar, şu bilgileri verdi:
"Sivri biber, pırasa, elma, kuru fasulye, nohut, yeşil mercimek, süt, toz şeker, kırmızı mercimek, ıspanak ve kuru üzüm fiyatlarında değişim görülmezken, kuzu etinde yüzde 3.8, dana etinde yüzde 4.2, havuçta yüzde 5.5, domateste yüzde 6.1, yumurtada yüzde 6.7, mandalinada yüzde 6.7, limonda yüzde 8.3, tavuk etinde yüzde 8.5, kuru incirde ise yüzde 10.2 fiyat düşüşleri görülmüştür. Buna karşılık, yeşil fasulyede yüzde 44, patlıcanda yüzde 13.1, kuru kayısı, armut ve soğanda yüzde 7.3, patateste yüzde 4.4, pirinçte yüzde 1.6, salatalıkta ve fındıkta ise yüzde 1.5 fiyat artışları olmuştur." Aralık ayında üretici fiyatlarına bakıldığında 14 üründe fiyat değişimi olmazken, 6 üründe azalma, 7 üründe ise fiyat artışı olduğunu belirten Bayraktar, "Patlıcan, domates, havuç, ıspanak,pırasa, patates, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı ve sütte fiyat değişimi görülmezken; yeşil fasulyede yüzde 89.8, salatalıkta yüzde 13.3, fındıkta yüzde 12, soğanda yüzde 6.3, armutta yüzde 4.8, kuru üzümde yüzde 3.3, sivri biberde ise yüzde 2.1 fiyat artışı olmuştur. Buna karşılık, limonda yüzde 8, yumurtada yüzde 14.3, dana etinde yüzde 14.8, kuzu etinde yüzde 16.2, kuru incirde yüzde 16.4, mandalinada ise yüzde 19.2 fiyat düşüşleri görülmüştür" ifadelerini kullandı.
-ÜRETİCİ ET FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞ MARKET FİYATLARINA YANSIMADI-
Et fiyatlarında meydana gelen düşüşün, kurban bayramı sonrası ve alınan ithalat kararları neticesinde ülkeye giren karkas et nedeniyle talebin düşmesinden kaynaklandığına dikkat çeken Bayraktar, "Ette üretici fiyatları yaklaşık yüzde 15-16 düşerken markette fiyatlar yaklaşık yüzde 4 gerilemiştir. Ette üretici fiyatlarındaki düşüş marketlere yansımamıştır. Olan yine üreticiye olmuş, zarar gören yine üretici olmuştur" dedi. Bayraktar, limon ve mandalinada görülen fiyat düşüşlerinde ise ihracat iadelerinin henüz artırılmamasının yanı sıra, hava sıcaklıklarının yüksek seyretmesi nedeniyle ürün kalitesinin düşmesi ve tüketici talebindeki daralmanın etkili olduğunu kaydetti. Yeşil, fasulye, salatalık ve sivri biber gibi ürünlerde bu mevsimdeki arzın, örtü altı üretimden sağlandığını belirten Bayraktar, bu ürünlerde arzın sadece seralardan sağlanmasının fiyatlarda artışa yol açtığını kaydetti.
-YILLIK BAZDA FİYATI EN ÇOK DÜŞEN ÜRÜN PATLICAN-
Bayraktar, marketlerde fiyatı en fazla artan ürünün, kuru kayısı, fiyatı en çok düşen ürün patlıcan olduğunu, üreticilerde fiyatı en çok düşen ürünün ise mandalina olduğunu belirterek, geçen yıla göre üretici ve market fiyatları arasındaki makas yaş sebze ve meyvede düşerken, diğer ürün gruplarının tümünde arttığını kaydetti. Bayraktar şu bilgilere yer verdi:
"Üretici ve tüketici arasındaki fiyat farkına ürün grupları itibarıyla baktığımızda 2009 yılının Aralık ayında ortalama fiyat farkı yaş meyve sebzede yüzde 278.8, baklagillerde yüzde 200, pirinçte yüzde 169, kurutulmuş ürünlerde yüzde 154.7, hayvansal ürünlerde ise yüzde 88.7 olmuştur. 2010 yılının Aralık ayında ürün grupları itibarıyla oluşan fiyat farkı ise yaş meyve sebzede yüzde 242.4, baklagillerde yüzde 210.8, pirinçte yüzde 207.5, kurutulmuş ürünlerde yüzde 171.3, hayvansal ürünlerde ise yüzde 106.2 olmuştur.
Verilerden de görüldüğü üzere yaş sebze ve meyve dışında diğer tüm ürün gruplarında ortalama fiyat farkı artış göstermiştir. Görüldüğü üzere halkın gıdaya erişimi gün geçtikçe zorlaşmaktadır."
-2010'DA FİYATI EN ÇOK ARTAN ÜRÜN KURU KAYISI-
TZOB Başkanı Bayraktar, marketlerde 2010 yılında fiyatı en çok artan ürünün kuru kayısı, fiyatı en çok düşen ürünün patlıcan olduğunu açıkladı. Fiyat değişimlerine bakıldığında, marketlerde geçen yılın aynı ayına göre 2010 yılında fiyatı en çok artan ürün kuru kayısı, fiyatı en çok düşen ürün patlıcan olduğunu belirten Bayraktar, marketlerde toplam 29 üründen 3'ünde fiyat değişimi olmazken, 17 üründe fiyat artışı, 9 üründe fiyat düşüşü gerçekleştiğinin bilgisi verdi. Bayraktar şu bilgilere yer verdi:
"Marketlerde geçen yılın Aralık ayına göre fiyat atışı görülen ürünler, sırasıyla, kuru kayısı(yüzde 34,9), elma(yüzde 33,3), domates(yüzde 29,6), dana eti(yüzde 29,2), kuzu eti(yüzde 27,4), pırasa(yüzde 27,3), patates(yüzde 25,4), armut(yüzde 23,3), yeşil fasulye(yüzde 21), kuru üzüm (yüzde 20,1), ıspanak(yüzde 11,8), fındık(yüzde 9,6), süt(yüzde 9,1), kuru incir(yüzde 6,8), yeşil mercimek(yüzde 5,6), kuru fasulye(yüzde 5,3) ve pirinçtir(yüzde 2). Marketlerde geçen yılın Aralık ayına göre fiyat düşüşü görülen ürünler ise sırasıyla kırmızı mercimek(yüzde 4,8), salatalık(yüzde 7,5), tavuk eti (yüzde 11,5), yumurta(yüzde 13,1), mandalina(yüzde 17,7), limon(yüzde 20,2), sivri biber(yüzde 20,3), soğan(yüzde 21,6), patlıcandır(yüzde 23,3)."
-ÜRETİCİ FİYATLARINDA FİYATI EN ÇOK DÜŞEN ÜRÜN MANDALİNA-
Bayraktar, üretici fiyatlarına bakıldığında, geçen yıla göre 2010 yılında fiyatı en çok düşen ürünün mandalina olduğunu, üreticilerde toplam 27 üründen, 17 üründe fiyat artışı, 10 üründe fiyat düşüşü gerçekleştiğini kaydetti. Bayraktar, üretici fiyatlarında geçen yıla göre artış görülen ürünleri şöyle sıraladı; "domates yüzde 147.7, kuru kayısı yüzde 100, yeşil fasulye yüzde 75.9, elma yüzde 62.5, armut yüzde 45.5, kuzu eti yüzde 28.8, havuç yüzde 25.9, patates yüzde 23.5, nohut yüzde 20, kuru üzüm yüzde 19.2, yeşil mercimek yüzde 16.4, salatalık yüzde 13.3, pırasa yüzde 10, dana eti yüzde 8.4, ıspanak yüzde 4.9, süt yüzde 2.9 ve sivri biber yüzde 2.2."
Bayraktar, mevsim normallerinin üzerinde seyreden yağışlar ile birlikte meydana gelen yüksek sıcaklıkların ürün rekoltesini olumsuz etkilemesi nedeniyle, başta domates olmak üzere ürünlerde fiyat artışına yol açtığını kaydederek, "Domates üretim alanlarında ve örtü altı yetiştiricilik yapılan alanlarda çok hızlı bir biçimde yayılan Domates güvesi 2010 yılı üretim sezonunun sonuna doğru zararını artırsa da, bu zarar sezonun bitmesi sebebi ile sınırlı kalmıştır. Ancak zararlının sektörde yol açtığı sıkıntılar haliyle fiyatlara yansımıştır. Nitekim zararlı ile mücadele yapan üreticinin maliyetleri yükselmiş, bu durum yine fiyatları yükseltmiştir. Artan fiyat üreticinin cebine değil, mücadele masraflarına gitmektedir" ifadelerini kullandı. Bir diğer önemli fiyat artışı görülen ürünün ise kuru kayısı olduğunu vurgulayan Bayraktar, geçtiğimiz yıl meydana gelen don olayı rekolteyi düşürmüş, arzdaki daralmaya bağlı olarak fiyatlar artışı gösterdiğini belirtti.
-ET FİYATLARI TÜM YIL YÜKSEK SEYRETTİ-
Bayraktar, et ve süt fiyatlarının 2010 yılında da artmaya devam ettiğini, her ne kadar geçen aya göre fiyatlar gerilese de tüm yılın değerlendirildiğinde fiyatların yüksek olduğunu kaydederek, et fiyatlarındaki artışta ise birçok nedenin etkili olduğunu kaydetti. Bayraktar konuyla ilgili şu örneklere yer verdi:
"-2007-2008 döneminde tüm dünyada yaşanan girdi artışları ülkemizde kuraklıkla birlikte etkisini daha şiddetli hissettirmiştir. Bu dönemde süt ve et gibi ürün fiyatlarının da yerinde sayması, yüksek maliyet baskısına dayanamayan birçok işletmenin tasfiye olmasına neden olmuştur. Bu dönemde ne yazık ki etkili bir tedbir alınmamıştır.
-2008'in son çeyreğinde süt arzının en düşük olduğu dönemde süt fiyatları düşmüştür. Neticede, yüksek maliyet baskısı ile düşük fiyat kıskacı arasında kalarak üretimi devam ettiremeyen birçok süt işletmesi hayvanlarını kesime sevk etmiştir. Bu dönemde yaklaşık 250 binden fazla damızlık hayvan kesilmiştir. Süt piyasasındaki istikrarsızlık nedeniyle kesime sevk edilen her damızlık hayvanın, en az iki yıllık bir emeğin yok olması ve besi çiftliklerine her yıl verilemeyen bir canlı hayvan anlamına geldiği herkes tarafından bilinmelidir.
-Girdi maliyetlerindeki artışlar üretici et maliyetlerinin ve dolayısıyla fiyatların artmasında önemli rol oynamıştır. Bütün bu gelişmelerden sonra, Ağustos 2009- Eylül 2010 döneminde, yani bir yıllık süreçte Arpa yüzde 45, Kepek yüzde 150, Ayçiçeği tohumu küspesi yüzde 117 ve besi yemi ise yüzde 58 oranında artmıştır.
Besicilerin en önemli girdileri canlı hayvan ve yemdir. Çiftçilerimiz 1 yıl önce besiye koyacakları canlı hayvanın kilosuna 8-9 TL ödüyorken, bugün 12-13 TL'ye zor almaktadırlar. Yani canlı hayvan maliyetleri de yüzde 45'ler civarında artmıştır."
-KIRMIZI MERCİMEĞİN FİYATI YÜZDE 31.4 DÜŞTÜ-
Bayraktar, üretici fiyatlarında geçen yıla göre düşüş görülen ürünlerin ise yüzde 3.4 ile fındık, yüzde 4 ile kuru fasulye, yüzde 9.2 ile patlıcan, yüzde 10.5 ile soğan, yüzde 10.8 ile pirinç, yüzde 23.3 ile kuru incir, yüzde 25 ile yumurta, yüzde 29.2 ile limon, yüzde 31.4 ile kırmızı mercimek ve yüzde 45.7 ile mandalina olduğunun bilgisini verdi. Limon ve mandalinada görülen fiyat düşüşlerinde ise ihracat iadelerinin geç ve düşük ilan edilmesinin yanı sıra, hava sıcaklıklarının yüksek seyretmesi nedeniyle ürün kalitesinin düşmesi ve tüketici talebindeki daralma etkili olduğunu belirten Bayraktar, yaz döneminde meydana gelen yağışların incirde ki kaliteyi olumsuz etkilediğini böylece üretici fiyatlarında düşüşe yol açtığını kaydetti.
-KURU FASULYE, PİRİNÇ, KURU İNCİR VE FINDIKTA ÜRETİCİ FİYATI DÜŞERKEN, MARKET FİYATI ARTTI-
Üretici fiyatları ile market fiyatlarındaki yıllık değişimi birlikte değerlendiren Bayraktar, kuru fasulye, pirinç, kuru incir ve fındıkta üretici fiyatı düşerken, market fiyatının arttığını belirtti. Bayraktar şu ifadeleri kullandı:
"Mandalina, limon ve yumurtada market fiyatlarındaki düşüş üreticiden daha az olmuştur. Üretici fiyatları daha çok düşerken market fiyatları daha az düşmüştür. Ispanak, pırasa, patates, dana eti ve sütte market fiyatları üretici fiyatından daha fazla artış göstermiştir. Halkımız yeterli ve dengeli beslenememektedir. Ayrıca, yaşanan ekonomik sıkıntılar karşısında bin bir emekle üretime devam etmeye çalışan üretici yeterli gelir elde edemezken, tüketiciler de bu ürünleri pahalıya tüketmektedirler. Bilindiği üzere, günümüzde ülkelerin öncelikleri arasında yer alan en önemli konu gıda güvencesinin sağlanmasıdır. Gıda güvencesini sağlamanın yolu ise tarımsal üretimden ve bu üretimi artırmaktan geçmektedir. Ancak üretim artışı her zaman halkın gıda ürünlerine erişiminde yeterli olamamaktadır. Gıda güvencesi, üretimin uygun fiyatla tüketiciye ulaşması halinde mümkün olabilecektir. Ancak, bugün gelinen noktada üreticiden tüketiciye ulaşan kadar fiyatlar 4-5 kat artmaktadır. Üretimde yaşanan en ufak bir sıkıntı birtakım çevreler tarafından spekülasyon aracı haline dönüştürülmektedir. Bu durumdan zarar gören yine üreticiler ve tüketiciler olmaktadır. Üreticilerimiz bin bir emekle ürettiği üründen yeterli gelir elde edemezken, tüketiciler de bu ürünleri pahalıya tüketmek zorunda kalmaktadırlar. Özellikle düşük gelirle hayatını idame ettirmekte olan fakir fukara artan fiyatlardan en fazla zarar gören kesim olmaktadır."
-GIDAYA ERİŞİM HALKIN EN TEMEL HAKKI-
Gıdaya erişimin halkın en temek hakkı olduğunu vurgulayan Bayraktar, nitekim FAO tarafından her yıl organize edilen "Dünya Gıda Günü" etkinliklerinin en önemli teması da "Gıda Hakkı" olduğunu belirtti. Bayraktar, "Herkesin yeterli miktarda gıdaya uygun fiyatlar erişmesi, üretici ve tüketici arasındaki fiyat farkının kapatılabilmesi, üreticilerin pazarlamada sıkıntı yaşamadan emeğinin karşılığını almaları sağlanması bakımından ürünlerin üreticiden tüketiciye ulaşana kadar, pazarlama zincirinde yer alan tüm taraflar gereken hassasiyeti göstermelidir" dedi.
http://www.haberx.com/ |
