Besiciler kırmızı etten çıkıyor etçiler ‘ithalata devam’ diyor
Haziran ayında başlayan et ithalatı ile ithal et 10 TL’ye gerilerken, yerli etin maliyeti 15 TL’yi buldu. Oluşan ciddi fiyat farkı besicilerin sektörden çekilmesine neden oluyor.
Türkiye’de et ithalatı Haziran 2010’da başladı. Ardından fiyatlarının ucuzladı. Yerli et ile ithal et arasında ciddi fiyat farkı oluştu. Yerli etin maliyeti 15 lirayı bulurken, ithal et 10 lira bandına oturdu. Bunun ardından bazı besiciler sektörden çekilmeye başladı. Önce Banvit ardından Koç Grubu bu işi bırakacağını açıkladı. Sektörün büyüklerinden Saray grubunun da bu işten çekildiği haberleri yayıldı ama bunun bir yanlışlık olduğu bildirildi. Marmara Bölgesi’nden birkaç firmanın da pazardan çekildiği öğrenildi. Bu ortamda sektör oyuncularının çekilme kararları sonrası piyasayla ilgili görüşleri şöyle:
Et fiyatlarıı global piyasalarda yükselişte
Dünyada tahıl fiyatlarının son 2.5 yılın en yüksek seviyesine yükselmesi, canlı hayvan ve et fiyatlarını da körüklüyor. Önceki gün ABD vadeli işlemlerinde canlı hayvan fiyatları rekor seviyeye yükseldi. Chicago Vadeli İşlem Borsası’nda canlı hayvan fiyatlarının kilosu vadeli işlemlerde 1.1 doları gördü. Yine ABD’de Angus cinsi sığırların fiyatının yüzde 20-30 aralığında arttığı belirtiliyor.
Almanya’daki üreticiler ise sığır başına fiyatın kasımdan bu yana 200 euro kadar yükseldiğini belirtiyor. Bunda hem uluslararası canlı hayvan ve kırmızı et ticaretinde talep artışına bağlı hareketlilik, hem son dönemde besi hayvanı sayısının azalması rol oynuyor.
Üzerine bir de yem olarak kullanılah tahıl rekoltesinde düşüş eklenince fiyatlar iyice yükseldi.
Türkiye’de bir kilo dana kıyma marketlerde yaklaşık 18-26 liradan satılıyor. Dana kıymanın Polonya’da 11 lira, Almanya’da 13 lira, Fransa’da 14 lira, İngiltere’de 12 lira, ABD’de 20 liradan satılıyor.
‘Fark büyük, bu işe kimse soyunmaz’
Banvit Yönetim Kururulu Başkanı Ömer Güvener: ‘İthalat düzelir’ diye düşündük, düne kadar direndik. Fakat tam tersine ithalatta tarih ucu açık olarak bırakıldı. Maliyetler yüksek. 15-16 TL’ye geliyor etin maliyeti. İthal et ise 9-10 TL aralığında Türkiye’ye geliyor. Türkiye’de 2 milyon hayvan, buradan da 500 bin ton et olduğu düşünüldüğünde ithalattaki 5 TL’lik farktan 2.5 milyar TL, 4 TL’lik bir farktan 2 milyar TL besiciler zarar ediyor. Bu ortamda kim bu işe soyunur, hiç kimse soyunmaz. Bu konuda maliyetleri düşürmek lazım. Bu da kesinlikle devletin elinde.
‘İthalat iyi oldu rahat nefes aldık’
Etçi Yön. Kur. Bşk. M. Emin Arslan: Fiyatlar çok yükselmişti. En pahalı et maalesef Türkiye’de satılır olmuştu. İnsanlar şimdi ‘ithal et biterse etin kilosu kaça çıkar’ diye düşünüyor. Türkiye’deki et ithalatıyla piyasa rahatladı. Bizim gibi endüstriyel çalışan firmalar da rahat bir nefes aldı. Et sıkıntısının çekildiği günlerde, fiyatların yükseldiği dönemde siparişlerimizi karşılayamaz hale gelmiştik. Şu anda Polonya, Belçika’dan ithalat yapıyoruz. Şu anda piyasadaki etlerin yüzde 80’i ithal. İthal et bize 11 liraya geliyor.
‘Kârlar düşüyor çekiliyorlar’
Yemekçi Yön. Kur. Üyesi Barbaros Bulutoğlu: Besicilerin sektörden çekilmeleri tamamen ticari kar kaygılarından kaynaklanıyor. Bizler rahatlamaya başladık. Büyük besiciler yüksek kar marjı yerine uygun kar marjı ile hizmet verebilirler ya da belirttikleri gibi sektörden çekilebilirler. Besicilerin pazardan çıkmaları et ithalatını olumlu yada olumsuz bir şekilde etkilemeyecektir. Bizler ete bağımlı sanayiciler olarak ithalat kararını destekliyoruz.
‘Yaşanılan krizi ucuz yem bitirir’
Saray Tarım ve Hayvancılık Genel Koordinatörü Nadir Yürüktümen: Bugüne kadar 150 milyon dolar yatırım yaptığımız sektörden çıkmamız söz konusu değil. Genel müdür vekilimizin ‘3 aydır canlı hayvan alımı yapmıyoruz’ yönündeki açıklaması sektörden çekildiğimiz şeklinde yorumlandı. Aylık 2 bin büyük baş hayvan satmamız gerekirken şu an ayda 350 adet satıyoruz. Bunun nedeni ithal ete karşın oluşan zararı karşılamak istememiz. Ancak bu durum yem tüketimini artıracak. Direncimiz 2 ay sürebilir. Ette krizin dinmesi için yem fiyatlarının ucuzlaması gerekiyor.
‘Bu geçiş dönemi taviz verilebilir’
Uyum Gıda Genel Müdürü Sait Koç: Böyle önemli üreticilerin sektörden çekilmesi üzücü. Umarım kararlarını gözden geçirirler. Büyük üreticiler ellerinde olan hayvanları çok yüksek maliyetlerle besiye aldı. İthalat kararı sonucu fiyatları yüksek kaldı. Belli bir süreden sonra da besi hayvanı tüketen haline geldiği için her gün maliyetleri artıyor. Bu kararları bugün için çok yanlış değil. Firmaların tek başına ithalatı etkilemeleri kolay değil. Bir bir geçiş dönemi. Sanırım fiyatlar ve maliyetler belli bir düzene girebilir. Tarafların geçiş döneminde taviz vermeleri gerekebilir.
