Her yıl belli tarım ürünlerine devlet bütçesinden tarım desteği veriliyor. 2011 yılında verilecek destek miktarları belirlendi. Bu yılın destek paralarını üretici 2012 yılında alabilecek. Çünkü bir yılın ürünü alındıktan sonra destek paraları bir sonraki yıl bütçesinden ödeniyor.
Üreticinin tarım ürünü desteği alabilmesi için (1) Çiftçi kayıt sistemine kayıtlı olması, (2) ürününü faturayla satması gerekiyor. Daha sonra faturası ve diğer belgeleri ile tarım müdürlüklerine başvuruyor. Müdürlükler üreticilerin hak ediş listelerini düzenliyor. Bu listeler Ankara’da Tarım Bakanlığı tarafından onaylanınca, ödeme listeleri üreticinin bulunduğu yöredeki Ziraat Bankası’na gönderiliyor. Banka da ödemeyi yapıyor.
2010 Bütçesi’nden ürün desteği olarak 5.7 milyar TL ödeme yapıldı. 2011 Bütçesi’ne destekleme için 6.0 milyar TL ödenek konuldu. Faiz farkı desteği gibi diğer destekleriyle birlikte bu yıl çiftçiye toplam 9.8 milyar TL para ödenecek.
Önce yapılan ödemenin toplam bütçe giderler içindeki yeri hakkında bilgi vereyim. 2011 yılı bütçe harcamaları 312 milyar TL olacak. Bu bütçeden çalışan personele (maaş ve sosyal yardım olarak) 84 milyar TL, ödenecek. Faize 84 milyar TL, kamu yatırımlarına 21 milyar TL gidecek. Çiftçinin üretiminin desteklenmesi için de 9.8 milyar TL ödeme yapılacak...
Amaç çiftçiyi yönlendirmek
2011 desteği neden şimdi açıklanıyor da, parası bir yıl sonra ödeniyor? O konuda da bilgi vereyim. Tarımda ürün desteğinin ağırlıklı amacı, çiftçiyi yönlendirmektir. Çiftçi bu destek miktarlarına bakarak, hayvan beslemeli, tarlasını ekmelidir. Ürün elde edildikten sonra açıklanan destek sadece ödüllendirme olur. Yönlendirme yapamaz. Çiftçi bugünlerde açıklanacak destekleme miktarlarına göre hesabını yaparak, 2011 de üretimi gerçekleştirecek. Ürününü satacak. Destek parasını ise gelecek yıl, 2012 yılında alacak.
Tarım konusunda uzman gazeteci Ali Ekber Yıldırım’dan öğrendiğime göre, destekleme primi kapsamındaki 17 üründen 4’ünde destekleme parası artırıldı. En yüksek artış zeytinyağında oldu. Hububat, yem bitkileri, baklagiller, yumru bitkiler, sebze ve meyveye verilen mazot desteğinde 50 kuruş düşürüldü.
Buğdaya mısıra destek yok
Birkaç örnek vereyim. Ayçiçeğinde kilo başı destek 23 krş, pamukta 42 krş, soya fasulyesinde 50 krş, Çay’da 12 krş, buğdayda 5 krş, mısırda 4 krş.
Mazot ve gübre desteği dekar başına ödeniyor. Dekar başı mazot ve gübre desteği ürün türüne göre 2.5 TL ile 6.0 TL arasında. Organik tarımda dekar başı 20-80 TL arasında destek var.
Yem bitkileri de dekar başı 30-130 TL arasında destekleniyor. Arıcılar kovan başı 7-60 TL çipura, levrek yetiştirenler kilo başına 85 krş destek alacak. Sütte kilo başı destek inek sütünde 6 kuruş, koyun-keçi sütünde 15 kuruş.
Soy kütüğüne kayıtlı sığır yetiştirenler 275 lira, manda yetiştirenler hayvan başı 300 lira, koyun, keçi yetiştirenler 15 lira destek alacak.
Şehirlerde yaşayanlar bu tür desteklerin çiftçi için önemini bilemez. Bu destekler çiftçiyi hem talebi olan tarım ürünlerine yönlendiriyor, hem de çiftçi için önemli bir gelir kaynağı oluyor. Bu sayede çiftçiler kayıt altına giriyor, tarım ürünleri gerçek satış fiyatıyla faturalanıyor.
