- ÇAYKUR GENEL MÜDÜRÜ EKREM YÜCE:

- “BİR MİLYAR DOLAR İŞLEM HACMİ BULUNAN ÇAYKUR’A KAYITLI 202 BİN KAYITLI MÜHTAHSİL VAR”

- “BÖLGEDE 1 MİLYON KİŞİ ÇAYDAN GEÇİMİNİ SAĞLIYOR”

- “YAŞ ÇAY ÜRETİMİ 2010 YILINDA BİR MİLYON 305 BİN TONA ÇIKTI. 200 BİN TONUN NEREDEN GELDİĞİNİ BİZ HALA ÇÖZEBİLMİŞ DEĞİLİZ. 200 BİN TON VERİM Mİ ARTTI, ÇAY TARIMIMI ARTTI, BU 200 BİN TONLUK YAŞ ÇAY ARTIŞI BELİRSİZ”

RİZE (İHA) - ÇAYKUR Genel Müdürü Ekrem Yüce, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde 1 milyon kişinin geçimini çaydan sağladığını ve ÇAYKUR’un işlem hacminin 1 milyar dolar seviyelerine yükseldiğini söyledi. 

Rize merkez olmak üzere, Gürcistan Sarp Sınır Kapısı’ndan, Ordu’nun Perşembe ilçesine kadar uzanan, 400 kilometrelik bir kıyı şeridinde, aynı zamanda 30 kilometre iç derinliklerde ve Kaçkar Dağları’nın, 500 metre yüksekliklerine kadar, 767 bin ve 758 bin dekar arazi üzerinde çay tarımı yapıldığını kaydeden Yüce “Çay tarımının yüzde 21’i Trabzon ve havalisinde yapılmaktadır. Yüzde 11’i Artvin ve havalisinde yapılmaktadır. Yüzde 3’ü Giresun ve havalisinde yapılmakta, Yüzde 65 seviyesinde de Rize merkezde yapılmaktadır. Bölgede 202 bin müstahsil aile bulunuyor. Müstahsilimizin bakmakla yüklü olduğu aile de işin içine katıldığında bu bir milyon kişiye karşılık geliyor. Yani bir milyon insanımız çay ile iştigal etmektedir. Dolayısıyla da ekonomide lokomotif güç olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi. 

ÇAYKUR’un olarak işlem hacimlerinin bir milyar dolarlar seviyesinde olduğunu ifade eden Yüce “Dolayısıyla bu para bu bölgede kalmaktadır ve bölgenin çeşitli sektörlerine transfer olmaktadır. Nakliye gibi, iaşe gibi, ibate gibi, tamirdir, bakımdır, işçiliktir, hammaddedir bütün hepsi bunun içindedir. Bunun takribi yüzde 50’si hammadde olarak karşılanmakta diğer yüzde 50’si değişik işlemler olarak bölgemizde kalmaktadır. Dolayısıyla, böyle bir lokomotif gücün, böyle bir varlığın, artarak milletimize, bölgemize hizmet vermesini ve katma değerinin her gecen gün artmasını temenni ediyoruz. Çay, bölgedeki göçün önlenmesi adına bölgeye gelen yeşil altındır. Fakat bu altın dünya piyasalarını mukayese ettiğiniz zaman bizi zorlamaktadır” diye konuştu. 

TÜRKİYE’DE ÇAY TARIMININ BAŞLANGIÇ SERÜVENİ

Genel Müdür Ekrem Yüce, ÇAYKUR’un uzun yılar bölgemize hizmet ettiğini belirterek Türkiye’de çay tarımının başlangıç serüvenini şöyle anlattı:

“Çay buraya ekonomik ürün olarak girmemiş. Kimse bunu ekonomik olarak yapmamış. Ne yapılmış, Tarım Bakanlığı’ndan uzmanlar gelmiş, inceleme yapmışlar. Erozyonu engellemek için çayı yapmışlar. Demişler sanayi buralar için uygun değil. Ne mümkün? Tarım!. Bunun içinde inceleme yapılmış. 5 bin ürün incelenmiş. Bizim bölgemiz dünyada nadir bölgelerden biri. Yazın tropikal iklim şartlarını yaşıyoruz. Kışın da kış şartlarını. Dünyanın her yerinde bu yok. Kivinin, çayın, portakalın olduğu yerde kar yok. O nedenle tamamen tropikal iklim bölgesi ürünlerini yetiştirme şansımız yok. O zaman ne yapmamız lazım, hem tropikal hem de kış iklimi şartlarına uyum sağlayacak üretimde bulunmamız lazım. Bunlardan 5 tane ürün seçilmiş. Bir çay, iki fındık, üç kivi, dört narenciye (portakal–mandalina), beş bambu. Çünkü bu beş ürün bölge iklimine uyuyor. 1924 yılında mecliste yetki verilmiş ki bu 5 ürün bölgede yetiştirilmesi için serbestlik verilmiş. Kimse ilgilenmemiş. Tekrar bir heyet gelmiş, Zihni Derin hoca bunların içinden en popüler olanı seçmiş, bu bölgeye en çok popüler olabilecek ve katma değeri yüksek ürün çay. Diğer dört ürünün başka bölgelerde yetişme şansı var ama çayın başka bölgelerde yetişme şansı yok. 1940 yılında bir yasa çıkmış, çay ekenlere karşılıksız destek kredisi var. Çay ekenlere, çay tarımı yapanlara kredi 5 yıl ödemesiz, daha sonra ödemeli. Çeşitli alternatifli destekler olmuş. Desteklerden dolayı, vatandaş ekmeğe başlamış. Denmiş ki, bunu üret çayı biz alacağız. Her şeyin tekel olduğu için vatandaşın satma problemi yok. Satma probleminin olmaması da bir teşvik. Ve o zamanlar yüksek fiyatlar verilmiş. Vatandaş karşılığını görmesi lazım, mukayese ediyor, bunu bu arazide yaparsam mı, yoksa dışarı gedersem mi daha fazla kazanırım. Burada üretmenin karını görünce dışarı göç de kısmen kesiliyor.”

TÜRKİYE YAŞ ÇAY ÜRETİMİ 2010 YILINDA 200 BİN TON ORTALAMININ ÜSTÜNE ÇIKTI 

ÇAYKUR Genel Müdürü Ekrem Yüce, özel sektör ile birlikte toplam Türkiye’nin yaş çay üretiminin, değişken olmakla beraber yılda bir milyon ile bir milyon 100 bin ton arasında seyrettiğini hatırlattı. Bu ortalamanın 2010 yılında sapma gösterdiğine dikkat çeken Yüce,” Fakat ne hikmetse 2010 yılında bir milyon 305 bin tona çıktı. 200 bin tonun nereden geldiğini biz hala çözebilmiş değiliz. 200 bin ton verim mi arttı, çay tarımımı arttı, bu 200 bin tonluk yaş çay artışı belirsiz. ÇAYKUR, yılda 105 ila 110 bin ton arasında kuru çay yapıyor. Satışı da hemen hemen 110 bin tondan aşağı düşmüyor. 2010 yılında 125 bin ton satış gerçekleştirdi” ifadelerini kullandı.