ANKARA (A.A) - Tamer Toğanaş - Bu yıl kurbanlık satışlarının 4,5 milyar lirayı bulması bekleniyor. Girdi ve nakliye maliyetlerindeki artış kurbanlık fiyatlarını geçen seneye oranla az da olsa artırırken, geçen seneki sayıda kurban kesilmesi halinde, kurban satışı 4,5 milyar lirayı bulacak.

     Kurban bayramına bir hafta kala illerdeki kurbanlık fiyatları da belirginleşmeye başladı. Kurbanlık fiyatlarında geçen seneye oranla az da olsa bir artışın olduğu gözleniyor.

     Hayvancılığın girdi maliyetleri ile nakliye ücretlerindeki artış geçen seneye göre, kurbanlık fiyatlarını da etkiledi. Bu yıl içerisinde hayvancılığın temel girdi maliyetlerinden olan yem fiyatları Yem Sanayicileri Birliği verilerine göre, ortalama yüzde 18 yükselirken, nakliye ücretlerinde de yüzde 20 artış oldu. Maliyet artışına bağlı olarak kurbanlıkların fiyatları da geçen seneye oranla bir miktar arttı.

     Geçen sene ortalama 350-800 lira arasında fiyatla satılan küçükbaş hayvanlar, bu sene kurban pazarlarında 450-1.000 lira arasında fiyat bulurken, geçen sene 2.500-9.000 lira arasında satılan büyükbaş hayvanlar ise 4-10 bin lira arasında fiyatlarla satılıyor.

     Türkiye'de her kurban bayramında yaklaşık 500-600 bin büyükbaş, 2-2,5 milyon da küçükbaş hayvan kesiliyor. Geçen sene Kurban Bayramında 600 bin büyükbaş, 2 milyon 250 bin civarında da küçükbaş hayvan kesilmişti.

     Bu Kurban Bayramında, geçen yılki sayıda kurban kesilmesi halinde, kurban satışının 4,5 milyar lirayı bulması bekleniyor. Buna nakliye, kurban pazarı kiraları, kasap ücretleri gibi giderlerin eklenmesiyle kurban kesiminin yarattığı ekonomik hareket daha da büyüyecek.

     -''EBK'nın fiyatları, bir anlamda devletin taban fiyatıdır''-

     Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Başkanı İbrahim Yetkin, kurbanlık fiyatlarının geçen yılki fiyatların altında kalacağı yönündeki ifadelerin gerçeği yansıtmadığını bildirdi.

     Yetkin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Et ve Balık Kurumu'nun Trakya Bölgesi için 16-18 bin arasında büyükbaş hayvan ithalatı yaptığını hatırlatan Yetkin, bu kurbanlıkların toptanda KDV hariç 4.250 lira, perakende de ise KDV hariç 4.500 lira fiyatlar satıldığını kaydetti.

     Bu rakamların bir anlamda devletin belirlediği taban fiyatlar olarak düşünülebileceğini belirten Yetkin, şunları söyledi:

     ''Aslında bu fiyatlar büyükbaşta kurban fiyatlarının kırmızı çizgisidir. Bir anlamda devletin taban fiyatıdır. KDV'leri eklediğinizde toptanda 4.600 lira, perakende de ise 4.900 lirayı buluyor. Bu fiyat bile bir miktar da olsa geçen seneye göre fiyatların yükseldiğini gösteriyor.

     Geçen seneki kurbanlıklar ortalaması 4.000 bin liraydı. Bizim bununla ilgili şubelerimiz var. Konya, Polatlı, Ardahan gibi hayvancılığın yaygın olduğu 9-10 noktadan fiyatları sorduk. Büyükbaş havyan fiyatları 5-10 bin lira arasında değişiyor. Küçükbaş kurbanlık fiyatları ise 450 ile 1.000 lira arasında seyrediyor.

     Konuşurken, 'geçen seneki fiyatların altındadır daha da düşecektir' demek yanlış. Öncelikle bu, tüketiciyi yanıltmaktır. İkincisi besiciye de darbe vurmaktır. Çünkü bir anlamda üreticiyi 'o fiyata sat' diye mahkum ediyorsun.

     Yem sanayicilerinden aldığımız verilere göre, yem fiyatlarına ortalama yüzde 17,5 zam gelmiş bu yıl. Nakliye ücretleri ise geçen yıla oranla yüzde 20 arttı. Buna yerel yönetimlere ödenen yer kirasını, hayvan bakıcısı ücretini eklediğinde en az yüzde 20'lik bir maliyet artışı daha ekleniyor. Yani üreticinin geçen seneye oranla yüzde 30-40'lık bir maliyet artışı söz konusu. Besicinin sürdürülebilir halde hayvanına bakıp satabilmesi, yaşamını sürdürebilmesi için geçen seneki fiyatlara normal koşullarda en az yüzde 35 oranında bir maliyeti ekleyip satması gerekiyor.''

     Küçükbaş kurbanlıklarda ise kırmızı çizginin 500 lira olarak ortaya çıktığını ifade eden Yetkin, ''Kim ne derse desin Türkiye'de yeterli küçükbaş havyan yok. Bu bir gerçek. Türkiye'de halen 20 milyon koyun var. Türkiye'nin küçükbaş havyan ihtiyacını çevirecek sayı ise 60 milyondur. Fiyat düşmesi mümkün değil, ama fiyat dalgalanmaları yaşanabilir. Bu astronomik olmaz'' diye konuştu.

     Türkiye'nin et üretiminde ciddi oranda bir düşüş olduğunu ifade eden Yetkin, TÜİK'in rakamlarına göre, bu yılın ilk 8 ayında 425 bin ton kırmızı et üretimi bulunduğunu kaydetti. Geçen sene Türkiye'nin 781 bin ton kırmızı et üretimi olduğunu belirten Yetkin, bu yıl sonu itibarıyla bu rakamın en fazla 700 bin ton olacağını savundu. Yetkin, bu seneki kurban satışının geçen seneki kadar olmayacağını iddia etti.

     -''İthalat yerine üretimi artırmalıyız''-

     TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Turhan Tuncer de Trakya Bölgesinin kurbanlık ihtiyacının karşılanmasına yönelik büyükbaş havyan ithalatını hatırlatarak, ithalat yerine ülke içindeki üretimin artırılması gerektiğini belirtti.

     Geçen Kurban Bayramında ''ithalat devam ettiği sürece ithal kurbanlıklardan kurtulamayız'' diye açıklama yaptıklarını anımsatan Tuncer, şöyle konuştu:

     ''Bu sene de 16 bin baş canlı hayvan Trakya'ya geldi. Bu, artarak devam edecektir. Türkiye için önemli olan kendi ülkenizde kendi halkınıza yetecek miktarda yatırımın üretimin yapılmasıdır. Bu da ancak teşviklerle olur. Evet Tarım Bakanlığı şu anda teşvik uyguluyor, ama o konuda da bizim çekincelerimiz var. Bu asıl mesleği farklı olan ancak parası olduğu ve teşviklerden yararlanmak için hayvancılık işine giren işletmecilere değil, gerçek üreticiye vermek lazım. Bu iş doktorlukla, avukatlıkla, harası olanla yapılmaz. Bu iş, babadan oğula o ahırın kokusunu alan insanlarla yapılır.

     Türkiye'nin nüfusu her sene 900 bin ile 1 milyon arasında artıyor. Böyle olduğu zaman üretiminde aynı oranda artırılması gerekir. Bu sene 16 bin ithal ediyorsak, gelecek sene bu 20 bin olur, 25 bin olur, artarak devam eder. Gerçek üreticinin desteklenmesiyle ithalatın önüne geçebiliriz.''

     Türkiye'de üreticilerin büyükbaş havyan maliyetlerinin canlı kilogram ağırlığı olarak 14-15 lirayı bulduğunu belirten Tuncer, buna karşılık ithal kurbanlıkların, Et ve Balık Kurumu'na, aşağı yukarı canlı kilogram ağırlığı olarak 10 liraya mal olduğunu kaydetti. Yurt dışındaki girdi maliyetleri ile yurt içindeki girdi maliyetleri kıyaslanmadan ithalat yapıldığını ifade eden Tuncer, bunun da haksız rekabete yol açtığını savundu. Tuncer, ''Büyükbaş hayvanın gerçek maliyeti yerli üreticiye canlı kilogram ağırlığı olarak 14-15 lira iken, yurt dışından 10 liraya et getirirseniz bu üreticiye ikinci bir darbe olur. Varolan şu andaki üretici de artık bundan sonra üretimden vazgeçecektir'' dedi.