Veteriner Sınır Kontrol Noktaları Oluşturulacak

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, halk ve hayvan sağlığının korunması amacıyla veteriner kontrollerine tabi olan ürünlerin ülkeye girişinde yapılacak veteriner kontrollerine yönelik usul ve esasları düzenledi. Buna göre Türkiye'ye giriş noktasının hemen yakınında ve gümrük idaresi tarafından gümrük mevzuatına göre belirlenen bir alanda veteriner sınır kontrol noktaları yer alacak.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın yönetmelikleri Resmi Gazete'de yayımlandı. Bu yönetmelerden biri Ürünlerin Ülkeye Girişinde Veteriner Kontrollerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik oldu. Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik hükümlerine ilave olarak, halk ve hayvan sağlığının korunması amacıyla veteriner kontrollerine tabi olan ürünlerin ülkeye girişinde yapılacak veteriner kontrollerini düzenlemek amacıyla hazırlanan yönetmeliğin kapsamı şöyle:

"Bu Yönetmelik; veteriner kontrollerine tabi olan ürünlerin ithalatı, transiti, aktarılması, serbest bölgelere veya gümrük antrepolarına giriş ve çıkışı, gemi kumanyacılığı, ihraç edildikten sonra geri dönmesi durumlarında uygulanan veteriner kontrollerinin düzenlenmesi, istisnai uygulamalar, şüphe, uygunsuzluk ve usulsüzlük durumlarında uygulanacak işlemler, kontrol sıklığının azaltılması ve arttırılması, koruma tedbirleri, personel değişim programı, personel eğitimleri, hizmet alımına ilişkin düzenlemeleri kapsayacak.

Veteriner sınır kontrol noktası müdürlüğü; Türkiye'ye giriş noktasının hemen yakınında ve gümrük idaresi tarafından gümrük mevzuatına göre belirlenen bir alanda yer alacak. Ancak merkezi yetkili makam, boşaltma iskelesi veya bir geçit gibi coğrafi kısıtlamalar söz konusu olduğunda, veteriner sınır kontrol noktasının giriş noktasından belli bir uzaklıkta yer almasına ve demiryolu ile nakliyat durumunda ise ilk istasyonun veteriner sınır kontrol noktası olarak belirlenmesine izin verebilecek. Kontrollerden etkin bir şekilde sorumlu olan bir resmi veteriner hekimin yetkisi altında olacak. Bu Yönetmelikte belirtilen görevlerin yürütülmesinde, konusunda eğitim almış yardımcı sağlık personeli resmi veteriner hekimin yetki ve sorumluluğu altında çalıştırılabilecek. Resmi veteriner hekim giriş işlemlerine ait bilgileri ulusal veri tabanına kaydedecek.

-İTHALAT-

İthalatı amaçlanan her bir sevkiyata, veteriner sağlık sertifikalarının veya veteriner belgelerinin veya ilgili mevzuatın gerektirdiği diğer belgelerin orijinalleri eşlik edecek. Sertifikaların veya belgelerin orijinalleri kontrolü yapan veteriner sınır kontrol noktası müdürlüğünde kalacak.

-PERSONEL EĞİTİMLERİ-

Bakanlık, veteriner sınır kontrol noktası müdürlüğünde çalışan personelin bilgi ve deneyimlerini artırmak ve uygulamada bir örnekliliği sağlamak amacıyla personel değişim programı oluşturacak.

Merkezi yetkili makam, veteriner sınır kontrol noktası müdürlüklerine atanan personele yönelik özel eğitim programları ve veteriner sınır kontrol noktası müdürlüklerinde çalışan resmi veteriner hekimler için yılda en az bir kez olmak üzere hizmet içi eğitim programları hazırlar, uygular veya uygulanmasını sağlar.

-HİZMET ALIMI-

Veteriner sınır kontrol noktasında alınan numunelerin analizi için hizmet alımı yapılabilecek. İthalatı reddedilen ürünlerin imhasını gerçekleştirecek niteliklere sahip kuruluşlardan hizmet alımı gerçekleştirilecek.

-VETERİNER SINIR KONTROL NOKTASI MÜDÜRLÜKLERİ KURULUNCAYA KADAR YAPILACAK İŞLEMLER-

Veteriner kontrolleri, ülkeye girişte veteriner sınır kontrol noktası müdürlüklerinin bulunmadığı yerlerde, yeterli veteriner sınır kontrol noktası müdürlükleri kuruluncaya kadar, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile birlikte belirlenen gümrük giriş kapılarında Bakanlıkça yetkilendirilen il müdürlükleri tarafından yürütülecek.

-GEÇİŞ HÜKÜMLERİ-

Bu Yönetmelikte öngörülen uygulamaya ilişkin ayrıntılı kurallar belirleninceye kadar, bu kurallara ilişkin 27 Mayıs 2004 tarihli Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkındaki Kanun, 29 Mayıs 1973 tarihli Yem Kanunu ve 8 Mayıs 1986 tarihli Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa dayanılarak çıkarılan Tebliğ ve diğer alt mevzuatın bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilecek.

-ÖN BİLDİRİM VE VETERİNER KONTROLLERİ YÖNETMELİĞİ-

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın Hayvan ve Ürünlerinin Ülkeye Girişinde Ön Bildirim ve Veteriner Kontrollerine Dair Yönetmelik de Resmi Gazete'de yayımlandı. Veteriner kontrollerine tabi olan hayvan ve ürünlerin ülkeye girişinde, sevkiyattan sorumlu kişi veya ithalatçının sevkiyatın ülkeye varışından önce yapması gereken bildirime, veteriner kontrollerine ve veteriner giriş belgesinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları belirleyen yönetmeliğin kapsamı şöyle olacak:

"Veteriner kontrollerine tabi olan hayvan ve ürünlerin ülkeye girişinde, ön bildirim, veteriner kontrolleri, veteriner giriş belgesinin düzenlenmesi, gümrük kontrolü altında olan hayvanlar ile veteriner onayını almış ancak halen gümrük gözetimi altında olan ürün sevkiyatlarında uygulanacak işlemler, yolcu beraberinde gelen veya özel kişilere küçük sevkiyatlar halinde gönderilen ürünlere ilişkin özel kurallar, kontrollerden sorumlu yetkili kurumlar arasında koordinasyon, veri tabanlarına erişim ve elektronik sertifikasyonun kullanımına ilişkin düzenlemeleri kapsayacak."

Yönetmelik, Avrupa Birliğine Üçüncü Ülkelerden Gelen Hayvanların Bildirimi için Belge Sunulması ve Veteriner Kontrollerine İlişkin 282/2004/EC sayılı Komisyon Yönetmeliği ve Üçüncü Ülkelerden İthal Edilen Ürünlerde Sınır Kontrol Noktalarında Yürütülecek Veteriner Kontrollerine İlişkin 136/2004/EC sayılı Komisyon Yönetmeliğine paralel olarak hazırlandı.

-GEÇİŞ HÜKÜMLERİ-

Merkezi yetkili makam tarafından onaylanmış ve yetkilendirilmiş olan, canlı hayvan, hayvansal ürünler ve hayvan hastalığı bulaştırma riski olan sap, saman gibi bitkisel ürünlerin ülkeye girişlerinde veteriner kontrollerinin yürütüldüğü gümrüklü saha içindeki doğrudan merkeze bağlı veteriner sınır kontrol noktaları oluşturulacak.

-SINIR KONTROL NOKTASI MÜDÜRLÜKLERİ KURULUNCAYA KADAR YAPILACAKLAR-

Veteriner kontrolleri, ülkeye girişte veteriner sınır kontrol noktası müdürlüklerinin bulunmadığı yerlerde, yeterli veteriner sınır kontrol noktası müdürlükleri kuruluncaya kadar, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile birlikte belirlenen gümrük giriş kapılarında Bakanlıkça yetkilendirilen il müdürlükleri tarafından yürütülecek. Yönetmelik bugünden itibaren yürürlüğe girecek.

-BAKANLIĞI DİĞER BİR YÖNETMELİĞİ-

Bakanlığın Ülkeye Giriş Yapan Canlı Hayvanlarda Yürütülecek Veteriner Kontrollerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı. Yolcu beraberinde gelen tek tırnaklı hayvanlar dışındaki ev ve süs hayvanları hariç, diğer canlı hayvanların ülkeye girişinde tabi olacağı veteriner kontrollerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik, Avrupa Birliğine üçüncü ülkelerden gelen canlı hayvanların veteriner kontrollerine ilişkin 91/496/EEC sayılı Konsey Direktifi ve 97/794/EC sayılı üçüncü ülkelerden ithal edilecek canlı hayvanlarda veteriner kontrolleri ile ilgili 91/496/EEC sayılı Konsey Direktifinin uygulanmasına yönelik kurallara ilişkin Komisyon Kararı ile paralel olarak hazırlandı.

-UYGULANACAK İŞLEMLER-

Ülkeye girişte şu işlemler uygulanacak:

"İthalatçılar, hayvanların giriş yapacağı veteriner sınır kontrol noktasına hayvanların sayısını, türlerini ve tahmini varış zamanını bir gün önceden haber verecek. Hayvanlar, resmi gözetim altında veteriner sınır kontrol noktası müdürlüğüne ya da uygun olduğu durumlarda, karantina merkezine götürülecek. Söz konusu hayvanların veteriner kontrollerinin, veteriner sınır kontrol noktası müdürlüğündeki veteriner hekimin onayı ile veteriner giriş belgesinde yapıldığı gösterilmemesi; veteriner kontrollerinden doğan masrafların ödenmemesi ve bu işlemlere yönelik gerekli belgelerin sunulmadığı sürece canlı hayvanların ülke topraklarında serbest dolaşımına izin verilmeyecek.

Ülkeye girişte veteriner sınır kontrol noktası müdürlüklerinin bulunmadığı yerlerde, veteriner sınır kontrol noktası müdürlükleri kuruluncaya kadar, belirlenen gümrük müdürlüklerinde Bakanlıkça yetkilendirilen il müdürlükleri tarafından veteriner kontrolleri yürütülecek. Yönetmelik bugünden itibaren yürürlüğe girdi.

-TÜKETİCİ MENFAATLERİNİN KORUNMASI AMACIYLA YÖNETMELİK ÇIKARILDI-

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelik, insan ve hayvanlara yönelik doğrudan veya çevre aracılığıyla oluşabilecek risklerin önlenmesine, bertaraf edilmesine veya kabul edilebilir seviyelere indirilmesine, gıda ve yemin etiketlenmesi ile tüketicileri bilgilendirmeye yönelik diğer bilgi şekilleri de dahil olmak üzere tüketici menfaatlerinin korunmasına ve haksız rekabetin önlenmesi ile gıda ve yemin resmi kontrollerine ilişkin usul ve esasları belirlemeyi amaçlıyor. Yönetmelik; resmi kontroller, izlenebilirlik, hızlı uyarı sistemi, acil durumlar, ihtiyati tedbirler, kriz yönetimi, kamuoyunun bilgilendirilmesi, resmi sertifikasyon, yıllık ve çok yıllık ulusal kontrol planları, sorumluluklar ve itirazlara ilişkin usul ve esasları kapsayacak şekilde hazırlandı. Tarımsal ürünlerin ortak piyasa düzenlemelerine ilişkin kurallara uygunluğun doğrulanması için uygulanan resmi kontrolleri kapsamayacak.

-RESMİ KONTROLLER RİSK ESASINA GÖRE UYGUN SIKLIKTA YAPILACAK-

Bu Yönetmelik kapsamındaki gıda ve yem işletmelerinin resmi kontrolleri, Kanunun ekinde yer alan "Ek-2" sayılı listeye uygun olarak kontrol görevlisi tarafından gerçekleştirilecek. Resmi kontrollerde, kontrol görevlisine yardımcı olmak üzere ilgili meslek alanlarında eğitim alan tekniker, teknisyenler ve yardımcı sağlık personeli de görevlendirilebilecek. Resmi kontroller, düzenli olarak, risk esasına göre ve uygun sıklıkta bu Yönetmeliğin amaçları doğrultusunda gerçekleştirilecek. Riskler, "Gıda veya yem güvenilirliğini, hayvan sağlığı veya hayvan refahını etkileyebilecek hayvanlardan, gıda veya yemin doğrudan kendisinden, gıda veya yem işletmesinden, gıda veya yemin kullanımından veya herhangi bir işlemden, madde ve malzemeden veya faaliyetten veya işlemeden kaynaklanabilecek riskler olarak ifade edilecek. Gıda veya yem işletmecilerinin Kanunla belirlenen kurallar ile hayvan sağlığı ve refahı kurallarını uygulayıp uygulamadığını gösteren geçmiş kayıtları, gıda veya yem işletmecilerinin uygulamakta oldukları kontrollerin güvenilirliği, uygunsuzluğu gösterebilecek herhangi bir bilgi" olarak belirlendi.

-RESMİ KONTROLLER GIDA VE YEM İŞLETMECİSİNE HABER VERİLMEDEN GERÇEKLEŞTİRİLECEK-

Resmi kontroller, tetkik gibi ön bildirimin gerekli olduğu durumlar hariç, gıda veya yem işletmecisine haber verilmeksizin gerçekleştirilecek. Resmi kontroller, özel bir amaca yönelik olarak da yürütülebilecek. Resmi kontroller; gıda veya yemin, hayvan ve hayvansal ürünlerin üretimi, işlenmesi ve dağıtımının herhangi bir aşamasında veya tüm aşamalarında yürütülecek. Resmi kontroller, bu Yönetmeliğin amacı gereği, gıda ve yem işletmelerinde, gıda ve yemin kullanımında, gıda ve yemin depolanmasında, gıda ve yeme uygulanacak işlemde, maddede, malzemede, nakliye dâhil olmak üzere her türlü uygulamada veya faaliyette ve canlı hayvanlarda gerekli olan kontrolleri içerecek. Resmi kontroller; ihracat, giriş ve yurtiçi denetimlerde aynı hassasiyetle uygulanacak. Bu Yönetmelik kapsamında öngörülen resmi kontrol ile ilgili düzenlemeler, gıda ile temas eden madde ve malzemeler ile bu işle iştigal eden işyerleri için de uygulanacak.

Bu arada, Yönetmelik'le 9 Haziran 1998 tarihli Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Yönetmelik ile 26 Eylül 2008 tarihli ve 27009 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.

-GEÇİŞ HÜKÜMLERİ-

27 Mayıs 2004 tarihli ve 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ve 29 Mayıs 1973 tarihli Yem Kanununa göre; gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ile yemin resmi kontrollerinde görev yapan personel, resmi kontrol görevlerine 5996 sayılı Kanunun Ek-2'sinde belirtilen şekilde devam edecek. Yönetmelik bugünden itibaren yürürlüğe girecek.