Petek Ataman: “Bilgi kirliliği inanılmaz boyutta”
Bu yıl 3-4 Mayıs 2012 tarihinde Harbiye Askeri Müze’de üçüncüsü gerçekleştirilecek olan 3. Gıda Güvenliği Kongresi’nin Koordinatörü Petek Ataman, toplumun en fazla sorguladığı alanlardan birisi olan beslenme ve sağlık konusunda bilgi kirliliğinin inanılmaz boyutlara ulaştığına dikkat çekti.
Kongre Koordinatörü Ataman, bunda gıdanın vazgeçilmez olmasının yanı sıra tüketici algısında hala teknoloji ile çok bağdaştırılamıyor olmasının da önemli etkenler olduğunu belirtti. Evinde yemek yapan herkesin gıdayı da bildiğini ve konuşabileceğini düşündüğünü kaydeden Ataman, bilgi kirliliğini önlemede yapılması gereken en önemli şeyin şeffaf bir risk iletişimi mekanizmasını etkin işler hale getirmek olduğunu söyledi. Kamu ve diğer otoritelerin zaman zaman yavaş ve etkisiz kaldığına vurgu yapan Ataman, “Mutlaka ve mutlaka etkin işleyen ve tüketici gözünde güvenilirliği olan bir iletişim sistemi oluşturulması gerekiyor. Bilim insanlarını bu iletişimin içine çekmek çok önemli. Basın sansasyonu seviyor, makul bir dille bilgi veren bilim insanlarına çok rağbet etmiyor ya da kamera önünde karşılıklı çatışmalara çekmek istiyor. Bilim insanlarımızı tüm bunlara rağmen tüketiciye basın yoluyla bilgi verir hale getirmeliyiz” diye konuştu.
“Yaptırım olmalı”
Gıda teknolojileri ve birincil üretim hakkında hiçbir uzmanlığı olmayan kişilerin, basın kanalıyla tüketiciye bilgi aktardığına dikkat çeken Petek Ataman, Gıdahattı’na yaptığı açıklamada, “artık bilim adamı sıfatına sığınarak; tüketici karşısında edindiği güveni kötüye kullanıp, uzmanlığı dışında konuşan ve tüketiciyi yanıltan kişilere de bir yaptırım olması” gerektiğini savundu. Ataman bu konuda hiçbir yaptırım olmadığına da dikkat çekti.
Kongrede tartışılacak konuların başında gıda güvenliği ve risk iletişimi konusunun geldiğini ifade eden Ataman, kongrede konuşulacak konular hakkında şu bilgileri verdi:
“Mutlaka risk iletişiminin ilkesini tartışmalıyız”
“Gıda güvenliği ve risk konuyu bir süredir tartışıp, irdeliyoruz. Bu konuda çok değerli katılımcılarla ilk adım niteliğinde olan bir çalıştayı Gıda Mühendisleri Odası olarak başlattık. Burada ister istemez meslek Odası Başkanı şapkamla bunu ifade ediyorum. Orada başlayan görüşmelerin devamını bu alandaki kongrelerde gerçekleştirmeye çalışıyoruz. 7. Gıda Mühendisliği Kongresi’nde görüşüldü, şimdi de 3. Gıda Güvenliği Kongresi’nde görüşeceğiz. Umarım sonraki kongrelerde de devamını getiririz. Sansasyonel çıkışlara anında ve yeterli dönüşü sağladığımız zaman, dahası bu çıkışları beklemeden yetkin ağızlardan rutin olarak tüketici bilgilendirmesini yapabildiğimiz zaman etkini risk iletişimini sağladık diyebileceğiz.
Yapılan birçok çalışmaya göre; gıda riskleri ile ilgili bilgilendirmede gerek dünyada, gerekse bizim ülkemizde kamu otoritelerinin çok inandırıcılığı olmadığı görülmüş. Mutlaka risk iletişiminin ilkesini tartışmalıyız. Bu iletişimi nasıl bir yapılanma ile hangi ilkelerle yürütmeli? Buraya odaklanmak lazım.
Aynı şekilde, tüketiciye teşhir mekanizmasının da usulleri ve ilkeleri belirlenmeli. Aslında mevzuat da bunu gerektiriyor ama şu anda böylesi bir tebliğ ya da talimat yok.”
“Ambalajlı gıda önemli”
“Tüketici öncelikle kayıtlı, onaylı işletmelerin ürünlerini tüketmeli. İzlenebilirliği olan ürünleri tüketmeli. Bu iki ilke çok önemli. Her iki ilke de ambalajlı gıdalara çıkıyor. Ambalaj, tüketiciye ulaşıncaya kadar gıdaların dışarıdan gelecek bulaşılara kapalı olmasını sağlaması; farklı özellikteki ürünlerin karışımına engel olması açısından da önemli. Ambalaj üzerindeki etiketle de izlenebilirliği sağlıyoruz. Ancak kayıtdışı olan, gıdaya uygun olup olmadığı belirsiz olan bir ambalaja konmuş ürünlerden söz etmiyorum. Gıdanın adını içermeyen etiket ve ambalajlar var. Önerdiğimiz bunlar değil tabii.”
“Yeni teknolojiler reddedilmemeli”
“Yeni teknolojileri reddetmek bilim reddetmektir diye düşünüyorum. Biz mühendisiz. Tabii ki yeni teknikler de gelişecek, var olan kimi riskler bu sayede tarihe karışacak, zaman içerisinde yenileri ile karşılaşacak ve mücadele edeceğiz. Hayatın dinamizmi de bunu gerektirir. Diğer yandan “doğal” olmak, “güvenli” olmakla örtüşmüyor her zaman. Teknolojinin görevi, doğalın risklerini de görmek, bilmek ve ürün değerini en iyi şekilde koruyarak riski minimize etmek. Bu anlamda şüphesiz faydası sonsuz. Gıdalardaki patojenlerden bizi koruyan ve insan ömrünü ciddi biçimde uzatan pastörizasyon da gündeme geldiğinde yeni bir teknoloji idi.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta belki yeniliğin boyutu ve riskin değerlendirilmesi. İngilizce terminoloji ile Novel Foods olarak adlandırılan yeni gıdalar var malum. Yeni teknolojiler kullanılarak üretilen. Nanoteknoloji gibi… Bu tür ürünlerin sağlığa etkileri, çevreye etkileri, etik kaygılar gibi birçok yönden irdelenmesi ve doğru yöntemlerle onaylanması gerekmekte. Yeni teknolojiler ve inovasyonda kimi zaman teknoloji ürünleri tüketici ile buluşuyor, kamu değerlendirmesi geride kalıyor.”
“Kongremizin ana teması Gıda Güvenliği”
Kongremizde tüm bu bahsettiğim konular masaya yatırılacak. Bu yıl üçüncüsünü gerçekleştireceğiz. Aslında öz olarak söylemek gerekirse hedefimiz, gıda güvenliğinin tüm taraflarıyla bir arada olarak, ana teması “Gıda Güvenliği” olan bir kongre gerçekleştirmek. Bu yıl 3-4 Mayıs 2012 tarihinde Harbiye Askeri Müze’de üçüncüsünü yapacağız. Kongre, Gıda Güvenliği Derneği öncülüğünde Uluslararası Gıda Koruma Birliği (IAFP- International Association for Food Protection) işbirliği ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı desteği ile düzenlenmekte. Ancak tüm taraflarla bir arada olmak hedefi ve kararlılığı çerçevesinde bu temel üç kurumun yanı sıra 9 paydaş kurumumuz ve 18 destekleyen kurumumuz var. Bunların hepsi bu alanda kendi adı ile ağırlığı tescilli kurumlar. Rahatlıkla “gıda güvenliği paydaşları olarak birlikte üretiyoruz” diyebiliyoruz.
Konularımızın da mümkün olduğunca “gıda güvenliği” şemsiyesi altında, hayatın içinden olmasına özen gösteriyoruz. Aramızda konu ile ilgili arzu eden tüm meslek grupları var. Hal böyle olunca, gıda güvenliği ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilgilenen herkes için önemli bir buluşma, bilgilenme ve paylaşım noktası olacak bir kongre olacağı inancındayız.
Kongrede gıda ve sağlık ilişkisini ve bu konudaki risk iletişimini her yönüyle ayrıntılı biçimde ele alacağız. Bilgi kirliliği hepimizin canını yakıyor ve zarar veriyor. Tüketici gerçek risklerden uzaklaşıyor.
Yeni mevzuat ve getirdiklerini, AB ve ABD’de neler olduğunu konuşacağız. Tüketicinin doğru bilgiye ulaşmasını sağlayacak sistemin nasıl kurulması gerektiği de enine boyuna tartışılacak. Bu konuda hangi kurumların görev alması gerektiği, risk iletişiminde nasıl bir strateji izleneceği son derece önemli...
Kısaca umarım gıda güvenliğinin önemli noktalarına sağlıklı bir biçimde dokunacağız. |
