Kurtarıyor ama bağımlı yapıyor
Kilo denince ilk aklımıza gelen, çoğu zaman üzüntü ve stresten bizi kurtaracağını düşündüğümüz ama her kurtarıştan sonra biraz daha bağımlısı haline geldiğimiz yiyecek gurubu: Karbonhidrat.
İSTANBUL - Karbonhidrat gurubu yiyecek dendiği zaman temel olarak topraktan gelen yiyecekleri düşünmek gerekiyor. Çünkü vücudumuz için gerekli olan en temel besin maddesi şekeri içeren yiyecekler; meyveler, sebzeler, buğday, şeker, bal, pekmez, makarna, pilav, börek, meyve suları ve hamur işleridir ve hepsi de karbonhidrat değeri yüksek olan yiyecek guruplarıdır. Meyve ve sebzenin su ve lif oranı yüksek olduğu için kan şekerini yükseltme kapasitesin, unlu karbonhidratlara göre daha zayıf olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya, “Meyve-sebzeler bizi daha tok tutarlar ancak ülke olarak temel beslenme alışkanlıklarımızda doymak için ne yazık ki sebze, meyve yerine daha çok unlu karbonhidratları kullanıyoruz” diyor.
Karbonhidratın bu kadar sık kullanılmasının alışkanlıklarımıza bağlı olsa da, bizi karbonhidrat yemeğe iten birçok neden olduğunu belirten Dr. Kaya, o nedenleri ve karbonhidrat bağımlılığından kurtulmanın yollarını şöyle sıralıyor:
- Karbonhidratların beyne iyilik hormonunun geçişini hızlandırdığını biliyoruz, o nedenle özellikle mutsuz olduğumuzda öncelikli olarak canımızın bir paket çikolata istemesi normaldir.
- Karbonhidratlar vücuda en hızlı enerji veren yiyecekler olduğu için heyecanlandığımızda veya korktuğumuzda kendimizi şekerleme yiyerek sakinleştirmeye çalışabiliriz.
- Başka bir nedene bağlı olsa da halsiz ve yorgun hissettiğimizde aman şekerim düştü deyip bir paket meyve suyuna yönelmemiz de kan şekerimizi hızlı yükseltme isteğindendir.
- Çocukların büyüme ve gelişmelerine, kaslarının şekillenmesinde hep ihtiyaç glikozdur ve bu yüzden bütün çocuklar makarna ve pilavı çok severler.
KARBONHİDRAT BAĞIMLILIĞINDAN KURTULMANIN YOLLARI
Eğer siz de karbonhidratı çok seviyorsanız, “baş tacı yemeklerim hamur işleri ve tatlılar” diyorsanız, her üzüldüğünüzde avuntuyu bir paket çikolatada buluyorsanız, her yemekten sonra rehavet çöküp gözünüzün önünden baklavalar geçiyorsa, kendinizi bir karbonhidrat bağımlısı olarak görüyorsanız işte size karbonhidrat bağımlılığından kurtulmanın yolları:
- Mutsuz olduğunuzda çikolatadan önce gün ışığında yirmi dakikalık bir tempolu yürüyüşün çok faydası vardır ve kan serotonin düzeyini yani iyilik hormonunu yükseltir. Kendinizi çikolata yemekten çok daha mutlu hissedersiniz.
- Özellikle heyecan durumlarında mesela sınavlarda vücuda hızlı şeker sağlamak için akide şekeri yemek yerine kuru hurma, kuru kayısı gibi şeker içeriği ve lif içeriği yüksek meyveleri tercih etmek hem kan şekerini daha kontrollü yükseltir hem de bağırsak sistemini rahatlatır.
- “Her yemekten sonra tatlıdan vazgeçemiyorum illa şekerli yemek istiyorum” diyorsanız bu genellikle tek yönlü yediğiniz içindir. O nedenle yemekte çeşitliliğe önem verin. Her yemekte bir parça et, bir parça ekmek, mutlaka bol limonlu salata, biraz sebze ve yoğurt yemeye özen gösterin. Buna rağmen canınız yine tatlı istiyorsa önce sütlü kahve için. Çünkü süt hem iyi karbonhidrat hem de iyi protein kaynağıdır. Kahve de içerdiği kafein açısından iştah kesici özellik gösterir.
KAN ŞEKERİ NASIL DENGELENİR?
- Adet döneminde canınız çok çikolata, tatlı mı istiyor? Kendinizi patlayacak gibi mi hissediyorsunuz? Aslında isteğiniz kakaodur. Çünkü kakao da hem serotonini yükseltir hem de iştahı azaltır. Bu dönemde muzu kakaoya batırarak yediğinizde tatlı ihtiyacınız azalır ve kakao kendinizi iyi hissettirir. Ayrıca muzun potasyum değeri yüksek olduğu için kan basıncı dengesizliklerinde bire bir’dir. Bu dönem de ayrıca daha az tuzlu tüketip, bol yeşillik (maydanoz, tere, dereotu) yerseniz bu dönemdeki ödeminiz daha az olur.
- Sık sık halsizlik, yorgunluk mu yaşıyorsunuz? Kan şekerinizi dengelemek için artık tatlılardan, hazır meyve sularından uzak durun. Çünkü basit şeker oranı yüksek olan bu yiyecekler kan şekerinizi bir müddet sonra daha çok düşürür ve yeme atağı geçirmenize neden olabilir. Bu durumda en iyi tercih tam buğday ununa yağsız tost ve bir bardak ayran içmektir. Bulamadığınızda alternatif olarak meyveli yoğurt ve 8-10 tane badem de tercih edebilirsiniz." |
