Walmart yerel zincirler için korkulu rüya değil
Gıda dağıtımında en büyük paya sahip Akyürek Holding, 2013’te yaklaşık 1.5 milyar TL'ye ulaşan cirosunu yüzde 20 artırmayı hedefliyor.
İSTANBUL - Türkiye’de kartların yeniden karıldığı sektörlerden biri olan gıda perakendesinde İsmar markası ile rekabet eden, gıda dağıtımında ise en büyük paya sahip şirket konumuna ulaşan Akyürek Holding, 2013 planlarını “konsolidasyon” üzerine yapıyor. Holding'in çok genç bir yönetim kurulu başkanı var; Serdal Akyürek şirketin ikinci kuşak yöneticisi. Henüz 36 yaşında ancak yaklaşık 20 yıldır işin bilfiil içinde olmasının, kasada da oturmuş, kamyona yükleme de yapmış olmanın avantajı ile sektöre hakim, gelişmeleri ve trendleri bu birikimle yorumluyor.
Her yıl yüzde 20 büyüyoruz
Akyürek Holding gıda dağıtımında ve pazarlamada 50 yıllık tecrübesi olan Urfa'da kurulmuş bir şirket. Akyürek Pazarlama; Unilever, Dardanel, Fiskobirlik, Dr. Oetker gibi gibi firmaların Türkiye'deki en büyük dağıtıcısı konumunda. 400 çalışanı ile direkt 40 bin, toplam 80 bin satış noktasına ulaşıyor. Yani marketlerden aldığımız birçok ürünün dağıtımını Akyürek yapıyor.
Grubun en bilindik markalarından biri de İsmar marketleri. Şirket BTS Birlik markasıyla ise toptan satış yapıyor. Holding, Taco Tarım ile zirai gübre satışı yapıyor, GAP'taki 3 bin 600 hektarlık arazilerinde buğday tohumu üretiyor. Konsolide cironun 1.5 milyar TL olduğunu söyleyen Akyürek, 2012'de yüzde 20 büyüdüklerini belirtiyor. “Son 3 yılda hep bu oranlarda büyüdük” diyen Akyürek, 2013 yılına dair ise yine bu seviyede büyüme bekliyor. Akyürek, “Yeni yıl 2012'den çok farklı olmaz ama geçen yıla göre daha iyimser bir öngörüm var” diyor.
2015’te hedef 2.5 milyar TL ciro
2015 yılı hedefini de şimdiden belirlemiş Akyürek. 2015 sonunda 2,5 milyar TL ciro ve 4 bin çalışan sayısına ulaşmak hedefleniyor. 2015 sonrasında holding enerji sektörüne girmek için hazırlıklarını da şimdiden yapıyor.
Gıda perakendesi son dönemde ciddi bir hareketlilik gösteriyor. Akyürek gelişmeleri şöyle yorumluyor: “Sektörde karsızlık sıkıntısı söz konusu. Rekabet birkaç aşamada yaşanıyor. Öncelikle mağaza yerleri açısından bir rekabet söz konusu. İyi yerleri alma yarışı, kira fiyatlarını yükseltiyor, yarış bu noktada yanlış kararlar alınmasını beraberinde getirebiliyor. Bu, perakendede yaşanan önemli bir sorun. Son dönemde firmalar kiralara dikkat etmeye başladı. Başlangıç yanlış olunca, yüksek kira fiyatları ile anlaşma sağlanınca, uzun vadede tüm maliyet hesapları bundan etkileniyor. Bunun yanı sıra 'en ucuz benim' rekabeti söz konusu. Burada fiyat politikalarının gözden geçirilip daha sağlıklı bir fiyat politikasına geçilmesi gerekiyor.”
Yabancı fon çoğaldı satın alma ajandada
Akyürek'in altını çizdiği fiyat rekabeti özellikle kriz döneminde gücünü artıran indirim marketlerinin piyasayı zorladığı bir süreç. Sektörde çok oyuncu var ve karlardaki erezyon önümüzdeki yıl konsolidasyonu zorunlu kılıyor. Akyürek, “Konsolidasyon kaçınılmaz. Gıda perakendesinde önümüzdeki yıl birleşmelerin ve satın almalarının devam edeceğini düşünüyoruz” diyor. Akyürek’e göre karsızlık ve rekabet baskısı artık birleşmeleri ‘zorunlu’ kılıyor. Akyürek, “Çok da zora kalmadan sektörün birleşmeye gitmesi gerekiyor. Geleneksel pazarda, örneğin bakkallar özelinde de aynı caddedeki bakkalların birleşme yoluna gitmesi zorunlu artık” diyor.
Peki İsmar'ın bu ortamda pozisyonu ne? Serdal Akyürek bu soruyu yanıtlarken, “satıcı değil alıcı olacaklarını” net biçimde ortaya koyuyor. “Bize çok sayıda yabancı fon geliyor. Kapımız kesinlikle kapalı diyemeyiz ama şu anda bir satış düşünmüyoruz” diyen Akyürek, organik büyümenin yanı sıra ajandalarında satın almaların da bulunduğunu söylüyor. “Aynı formatta bir şirket olursa, sinerji sağlayacak bir birleşme olabilirse satınalmaya sıcak bakıyoruz” diyor. 2013 yılı için 40 milyon TL’lik bir yatırım bütçesi yapmış Akyürek. Peki ya bir satın alma olursa? Akyürek, “O da bu rakamın içinde” diyerek cevap veriyor.
Hipermarketlere ilgi giderek azaldı
Son günlerde gıda perakendesinde en çok konuşulan konu Walmart'ın Türkiye'ye Migros hisselerini alarak girmek istediği haberleri... Akyürek, bu girişin piyasaya etkisini şöyle yorumluyor: “Walmart süpermarket kanalında güçlü bir marka, indirim marketlerinde önemli bir gücü yok. Bu nedenle böyle bir giriş olursa Türkiye'de hipermarket ve süpermarket pazarı etkilenecektir. Bundan 10 yıl önce tüketiciler çok büyük marketlere ilgi gösterirdi ama zaman içinde bu değişti. Şimdi insanlar evine daha yakın olan, girdiğinde işini hızla halledebileceği yerlerde alışveriş yapmayı tercih etmeye başladı.”
Anlaşılan yerel marketler Walmart’ın gelişinden pek korkmuyor... Akyürek, “Walmart’ın kimi satın alarak pazara gireceği önemli. Var olan bir veya birkaç zinciri satın alması sonrası büyüme planının ne olacağı çok önemli açıkçası” diyor ve şöyle devam ediyor: “Ama Türkiye’nin Avrupa gibi gelişmiş pazarlardan ayrılan bir yanı var; bizim yerel zincirlerimiz güçlü. Carrefour da Tesco da birer dünya devi. Yerel zincirlerle mücadele ediyorlar, yerel zincirleri geçtiler diyemeyiz. Yerel zincirler müşterisini daha iyi tanıyor, operasyonun organizasyonunu daha verimli bir şekilde yürütüyor. Dolayısıyla yerel zincirlerimiz güçlü olarak kalmaya devam edecektir. Walmart yerel zincirleri etkileyecektir ama korkulu bir dünya değildir.”
Vergi indirimi ile kayıtdışı çok azalır
Gıda perakendesinde en önemli sorunları kayıtdışı ve sigortasız eleman çalıştırma olarak ortaya koyan Serdal Akyürek’in çözüm önerisinde ise vergi indirimleri var: “Gıda ürünlerinde yüzde 8 olan KDV’lerin, temizlikte olmazsa olmaz ürünlerde yüzde 18 olan KDV’nin düşürülmesi hem sektöre canlılık getirir hem de kayıt dışını ortadan kaldırır. Sektörde kayıtdışı eleman çalıştırmanın çözümü ise denetimin sıkılaştırılması ve sigorta primi ve ücret üzerindeki vergilerde 5 puanlık bir indirimdir. Böyle bir indirim sektöre çok şey katar.” Gıda perakendesinde organize perakendede yaklaşık 100 bin kişinin çalıştığı tahmin ediliyor. “Bir bu kadar da kayıtdışı vardır” diyen Akyürek, ücretler üzerindeki vergi yükünün azalması ile sektörün gücünün de artacağını vurguluyor. Akyürek perakende yasası ile ilgili ise çok ümitli değil. “Böyle bir yasaya çok ciddi ihtiyaç var, burada bir düzenleme şart” diyen Akyürek, farklı platformlarda hazırlanan güzel çalışmalar olduğunu, sektörde çalışanlar açısından da böyle bir yasanın önemli olduğunu vurguladı.
Tüm planları halka arza göre yapıyoruz
Serdal Akyürek, 2012 yılının Akyürek için 'kurumsallaşma yılı' olduğunu anlatıyor. Grup şirketleri bu yıl holding çatısı altında birleşti. 3 ana iş kolunda 7 branş şirketinde 2 bin 200 çalışanı ile hizmet veriyor. “Tüm hazırlıklarımızı halka arz olacak gibi yapıyoruz” diyor Akyürek. Konjonktür ne zaman uygun olursa o zaman halka açılabileceklerini ancak mevcut durumda da SPK'nın denetimlerinden geçecek bir kurumsal yapıyı, altyapıyı tamamladıklarını vurguluyor.
Zeytini bile paketli alıyoruz, yabancı gıda firmalarının Türkiye ‘iştahı’ arttı
Serdal Akyürek özellikle not artırımı sonrası Türkiye’ye şimdiye kadar hiç gelmemiş yabancı gıda firmalarının ‘iştahının’ arttığının sinyallerini veriyor. “Yeni gıda firmaları ile görüşmeler halindeyiz” diyen Akyürek, “Türkiye’nin ekonomik ve siyasi itibarının artması”nın yanı sıra Avrupa’da büyümelerin sınırlı kalmasının Türkiye ilgisini artırdığını anlatıyor. “Belirli ürün kategorilerinde gıda sektörümüzde büyük potansiyel var” diyen Akyürek, bu kategrileri şöyle sıralıyor: “Tüketici alışkanlıkları hızla değişiyor. Örneğin dondurma kategorisi hızla büyüyor. Yazır yemek kategorisinde, hızlı şehirleşmenin etkisiyle önemli bir büyüme var. Konserve, ton balığı, cips ve şekerleme kategorisi büyüyor. Özellikle gazsız içecek, meyvesuyu gibi sağlıklı içecekler kategorisi hızla büyüyor. Açık ürünlerden paketli ürünlere doğru bir kayış var; hem sağlık hem hijyen açısından. Örneğin zeytinde paketli ürünlere daha fazla güven söz konusu. Bakliyat da artık pakete dönüyor. Bu kategorilerde hızlı büyüme var.”
En kârlı işimiz buğday tohumculuğu
Büyük ciroların döndüğü bir sektördeyiz. Maliyet hesaplarının çok iyi bilinmesi gerekiyor. Küçük bir hesapsızlık şirketlerin sonunu getirebiliyor. Sektörde faaliyet gösterenlerin rakamlarına tam olarak hakim olması gerek. Enflasyon karına alışmış olanların artık yeni ortama ayak uydurması gerek. Operasyonel verimliliğe ve karlılığına odaklanmak şart. Enflasyon dönemindeki para kazanma alışkanlıklarının tamamen unutulması gerek. Katma değerli işlere yönelmek gerek. Bizim en karlı işimiz buğday tohumculuğu şu an. 3 yıldır yapıyoruz bu işi. Yurtdışına ciddi bir bağımlılık var bu alanda. Bunu zamanla sona erdirmeyi amaçlıyoruz.
Yakıt maliyetlerinde indirim bekliyoruz
Gıda dağıtımı da konsolidasyonun sürdüğü bir alan. Serdal Akyürek, toptancılıktan distribütörlüğe dönen sektörde konsolidasyonun sonuna henüz gelinmediğini belirtiyor. “Gıda pazarlamada lideriz. 40 bin noktaya dağıtım yapıyoruz, hepsini çok iyi tanıyoruz. Bu en önemli gücümüz” diyen Akyürek, dağıtımda yakıt maliyetlerinin önemini vurguluyor: “650 aracımızla dağıtım yapıyoruz. Yakıt maliyetleri çok önemli. Bu konuda bir indirim bekliyoruz. Bir düzenleme şart. Rekabette bizi çok ciddi etkileyen unsur...”
Ramazan Bayramı sonrası iç tüketim çok ciddi daraldı
Faizlerin düşmesiyle iç talepteki daralma frenlendi. Yoksa bu daralma çok daha hızlı devam edecekti. Özellikle yılın ilk yarısında ekonomide frene basılması ile tüketimde ciddi bir geri çekilme gözledik. En ciddi daralmayı Ramazan Bayramı’ndan sonra hissettik. Suriye ile ilgili gerilim tüketime yansımıyor, Güneydoğu’daki illerde çok az etkisi oluyor ama ülke genelinde bir etki gözlemlemiyoruz. Suriye sorunun da en kısa zamanda çözümleneceğini düşünüyorum.
Artık evlere de toptan satıştan gıda ürünü alınıyor
İsmar halen 11 ilde 43 mağaza ile faaliyet gösteriyor. Toptan satışta ise BTS'nin İstanbul'da 15 mağazası bulunuyor. Serdal Akyürek, önümüzdeki yıl toptan satışın büyüyeceğini öngörüyor. "Sadece ticari alım değil, son tüketicinin de toptan alıma yöneldiğini görüyoruz, yatırımlarımızı bu trende göre şekillendiriyoruz" diyen Akyürek 2013'te BTS'yi Türkiye geneline yayacaklarını ve mağaza sayısını ikiye katlayarak 30'a çıkaracaklarını açıklıyor. İsmar'da da büyüme hedefi iddialı, var olan 43 mağazayı 70 mağazaya çıkarmak planlanıyor. Böylece halen 2 bin 200 olan çalışan sayısı, 3 bine ulaşacak.
Şirketi yönetirken açıköğretimde işletme eğitimini tamamladı
Serdal Akyürek 1994 yılında liseyi bitirmiş ancak şirketin içinde bilfiil çalıştığı için üniversiteye devam edememiş. Tam 10 yıl sonra, açıköğretimde işletme bölümüne girip eğitimini tamamlamış. Hem şirketi yönetmiş hem de üniversite eğitimi almış. “İşin her safhasında bulundum, satış, sevkiyat, hepsini yaptım” diyor. Akyürek kendisini anlatırken, “Evliyim, 1 çocuğum var, Galatasaraylıyım” diyor, yani futbolu ve tuttuğu takımı özel hayatında öncelikleri arasına koyuyor. Yurtdışında konferansları ve fuarları takip ediyor Akyürek. Ekim ayında Amerika’da bir konferansı, Almanya’da ise birkaç sektörel fuarı şimdiden ajandasına kaydetmiş. |
