İstanbul'a gelen meyve sebzenin yüzde 70'i kayıt dışı dağılıyor
Antalya’dan, Türkiye’nin en büyük metropolü İstanbul’a meyve sebze getiren kamyoncu esnafının eylemi ile gündeme gelen İstanbul Hal’i, kayıt dışı sevkiyatın sıkıntısını yaşıyor. Kamyoncuların eyleminin fiyatları etkilemediğini söyleyen hal esnafı, asıl sorunun İstanbul’a getirilen yaş sebze meyvenin yüzde 70’inin şehre hal üzerinden girmemesini gösterdi. Sadece yüzde 30’luk miktarın kayıtlı olarak haller üzerinden piyasaya sürüldüğünü belirten İstanbul Ticaret Odası Meclis Üyesi Muhittin Baran, hal esnafının en fazla yüzde 8 komisyon ile çalışabildiğini, ancak kamuoyunda yüksek fiyatlar nedeniyle kendilerinin sorumlu tutulmasına tepki gösterdi.
İstanbul’daki şehir içi trafik yoğunluğunun azaltılması için TEM Otoyolu ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nü kullanan ağır vasıtalara sınırlama getirilmesi uygulamasının gevşetilmesi yönündeki talep, kamyoncu esnafını gündeme taşıdı. Esnaflar, Antalya ve ilçelerinden aldıkları yaş sebze meyveleri İstanbul’a getirmeme kararı alınca gözler fiyatları artma ihtimali olan ürünlere ve bunların satıldığı hallere çevrildi. Kamyoncuların talepleri kabul görmedi, ancak tartışma da bitmedi. Çünkü haldeki fiyatlar eylemden etkilenmediği halde, esnaf istediği satışı yapamamaktan dert yandı.
Aynı zamanda halde esnaf olan İstanbul Yaş Meye Sebze ve Bostan Komisyoncuları Derneği (İSMEYDER) Başkan Yardımcısı Muhittin Baran kamyoncuların taleplerinden daha öte, İstanbul’a getirilen ürünlerin kayıtsız olarak dağıtılmasından dert yandı. Hallerde ürünlerin üretici tüketici arz talep dengesine göre belirlendiğini anlatan Baran, fiyat artışlarının müsebbibi olarak kendilerinin bilindiğini ancak bu algının yanlış olduğunu ifade etti.
Muhittin Baran, “Hallerde meyve sebzenin fiyatı önceden belirlenmez. Anadolu’da meyve sebze için ‘Sat beni, satmazsan satarım seni’ der. Bizler mahalle aralarındaki bakkal dükkanlarına döndük. Çünkü malların yüzde 70’i hallere uğramadan tüketiciye sunuluyor. Bakanlık kanun çıkardı ama hala altyapısı oluşmadı. Tamamen iyi niyetle yapılan bu sistem eğer uygulanırsa ürün künyesinden bütün ayrıntılarına kadar nihai tüketici ürünü kaça yediğini bu sistem üzerinden görecek. Tam oturmada ama bu ay sonu itibariyle bakanlık oturacağını söylüyor.” dedi.
'TÜM ÜRÜNLERDEN YÜZDE 8 KAR MARJIMIZ VAR'
Baran, sözlerini şöyle sürdürdü: 'Üreticide ürün 100 lira, nihai tüketicide niçin 1000 lira deniyor.' Biz burada meyve sebze komisyonculuğu yapıyoruz. Bu dükkanda yaklaşık 50 üreticinin ürünü var. Bizim burada yaptığımız bütün satışlardan en fazla yüzde 8 kar marjımız var. Hangi fiyata satılırsa satılsın bu değişmez. Yüzde 70 oranında ürünler hale uğramayınca da gerçek bir borsa oluşmuyor. Bu nedenle de üretici ektiği biçtiği ürünün karşılığını alamıyor, nihai tüketici ise de pahalı tüketiyor” diyen Baran, tüketimde fiyat artışlarının kaynağı olarak zincir marketleri gösterdi. Baran, “Burada zincirler çok uçuk fiyatlarla ürün satıyor. Maydanozun hal çıkış fiyatı 20 kuruşken bunu tüketici 1 buçuk liraya tüketiyor.”
Haldeki fiyatların oluşmasının olağan şartlara ve arz talep dengesine bağlı değiştiğini kaydeden Baran, “Geçen hafta 4 lira olan patlıcanın bugünkü çıkış fiyatı 2 lira. Tamamen arz talep dengesine göre oluşur. Yaş sebze meyvenin kayıt altın alınması, tüketicinin düşük fiyata tüketmesi, üreticinin de kazanması için bunların toptancı hallerinde pazarlanması lazım” dedi.
'KAMYONCULARIN EYLEMİ, FİYATLARI ÇOK ETKİLEMEDİ'
Antalya ve ilçelerindeki nakliyecilerin başlattığı ancak yayılmayan eylem nedeniyle fiyatlara yansıyan bir yükselişin olmadığını söyleyen Baran, “Bilakis o hafta fiyatlarda bir düşüş oldu. Yükseliş gözlemlemedik. Kamyoncu esnafının da derdini anlamak lazım. Biz önlemimizi almıştık. Türkiye’nin bir çok yerinden İstanbul’a meyve sebze geliyor.” şeklinde konuştu
Çözüm olarak yetkililerin 3. Boğaz Köprüsü’nün hizmete girişinin beklenmesi yönünde görüş bildirdiğini ifade eden Baran, “Nakliyece arkadaşlardan özveri isteniyor. Burada nakliyede, ulaşımda bir çok sorun yaşanıyor.” ifadelerini kullandı.
Haldeki diğer esnaflar da satışlarının istenen düzeyde olmadığını belirterek ürün çeşitliliği sorunu yaşamadıklarını ancak istenen pazarlamanın gerçekleşmemesi nedeniyle istenen malın da hale getirilemediğini söyleyen Bekir Karabulut isimli esnaf da, denetimin şart olduğunu aksi halde hal esnafının mağduriyetinin devam edeceğini ileri sürdü.
2013'TE HALE GELEN MEYVE SEBZE ORANINDA YÜZDE 7,4 DÜŞÜŞ
Öte yandan, hal müdürlüğü yetkililerinin yayınladığı bültene göre İstanbul’a 2013 yılında gelen yaş meyve ve sebze miktarında önceki yıla göre yüzde 7,4 oranında düşüş olduğu belirtildi. 2012 yılında toplam 3 milyon 78 bin 468 ton meyve-sebze getirilen İstanbul’da 2013 yılında 2 milyon 919 bin 730 ton meyve-sebze getirildi. Bu verilere göre de 2013 yılında bir önceki yıla göre hallere gelen ürün miktarında yaklaşık yüzde 5 oranında bir azalma olurken, tonaj bazında ise 158 bin 738 ton azalma gerçekleşti. Yetkililerin verdiği bilgilere göre bazı meyve-sebzelere ilişkin istatistikleri şu şekilde belirlendi:
2012 yılında tonajı en yüksek olan sebzeler (Ton)
Domates 430 bin 854
Patates 239 bin 527
Salatalık 134 bin 082
Biber 124 bin 744
Kuru soğan 100 bin 141
2013 yılında tonajı en yüksek olan sebzeler (Ton)
Domates 416 bin 532
Patates 202 bin 324
Salatalık 130 bin 785
Biber 127 bin 898
Kuru soğan 98 bin 78
Tonajı en çok artan sebzeler (TON)
CİNSİ 2012 2013 FARK
Biber 124 bin 744 127 bin 898 3.154
Fasulye 67 bin 014 68 bin 879 1.865 (CİHAN) |
