Kırmızı ette denge nasıl sağlanacak?
Hızla artan dünya nüfusuna karşılık kırmızı et üretimi azalıyor.
Son on yılda fiyatlar yüzde 30 oranında artış göstermiş durumda. Peki bu iş nereye gidiyor? Çözüm ne olabilir? İzmir Kırmızı Et Üreticileri Birliği (İZKEB) Başkanı Veteriner Hekim Osman Civil ile geniş bir değerlendirme yaptık. Konu hem güncel hem önemli, dolayısıyla birinci bölümü bu hafta, ikinci bölümü ise önümüzdeki hafta yer alacak.
Damızlık üretimi zor Osman Civil, “Dünya kırmızı et üretiminin ana denge noktaları Güney Amerika ülkeleri, ABD ve Avustralya gibi yaygın mera imkânları olan ülkeler. Özellikle Brezilya, Arjantin ve Uruguay gibi ülkelerin mera hayvancılığı yapılan arazilerinde soya ve mısır gibi endüstri bitkilerinin yetiştirilmesi gelecekte kırmızı et üretimine negatif baskı yapacak. Kırmızı et üretiminin süt üretiminden bağımsız düşünüldüğü ülkelerde ise bu iki sektör kırmızı et maliyeti açısından birbirine negatif balans etkisi yaratmamakta. Ancak Türkiye gibi kırmızı et üretiminin süt üretiminden gelen materyale (besi danası) bağlı olduğu ülkelerde söz konusu denge süt üretimi tarafına kayıyor. Bunun temel sebebi damızlık üretimin zor ve uzun süren bir zamana ihtiyaç duymasıdır” diyor.
Pazar fiyatı Civil, “Süt üreticilerinin erkek buzağıları satışa sundukları ‘pazar fiyatı’ et üretiminde fiyat belirlemede yüzde 60 etki yapıyor. Bundan dolayı süt üretimini sekteye uğratmamak için uygulanan koruma politikaları (damızlık inek kesimini engellemek – süt işletmesini kârlı tutmak) da erkek buzağı satışlarındaki fiyatın sürekli yükselmesine yol açıyor. Buzağı (besilik dana) fiyatındaki artış ile buna bağlı olarak dana karkas fiyatının artışı sonucunda inek karkas fiyatı da kaçınılmaz biçimde yukarı geliyor. Üretim sisteminin dengesinin bozulduğu nokta işte burasıdır. Tabii bu durum reforme inekler dışındaki ineklerin kesime gitmesine sebep olmakta” diye konuşuyor.
Kısır döngü “Ters döngünün başladığı bu nokta orta süt üretimine sahip ineklerin (20 lt) kesilmesini ne yazık ki tetikliyor” diyen Osman Civil şu değerlendirmeyi yapıyor: “20 litre süt veren 300 kg karkas ağırlığındaki bir ineğin o yılki buzağısı ile birlikte (300 X 17 = 5100 + 1000 TL buzağı) 6100 TL nakit getirisi var. Bugün Avrupa’da damızlık düve 2750 Dolar = 5500 TL olduğuna göre bizde reforme inek, damızlıktan daha çok para toplamaktadır. Damızlık düve ithalatı serbest olduğu için 5500 TL ithal düve getir, 6000 TL (buzağı+karkas) satış yap. Bu kısır döngü devam eder gider. İster besilik danayı anasının karnında getirin, isterseniz burada doğurtun hiç fark etmez.” |
