İpekböceğinin Tanımlanması

Yurdumuzda Japon, Çin orıjinli ırkların melezleri bulunmaktadır. İpekböceğinin hayatında yumurta, larva(tırtıl), krizalit ve kelebek olmak üzere dört değişik dönem bulunmaktadır. Beslenme yönünden önemli olan dönem larva dönemidir. Bu devre uygun şartlarda 26-27 gündür. İpekböceği bu devrede dört kez deri değiştirerek beslenir ve büyürler. Deri değiştirme safhası (uyku) yaşa göre 24 ila 48 saat sürer. Bu safhada böcekler yaprak yemez ve hareketsiz kalırlar. İpekböceklerinin uyku safhaları arasında kalan yem yediği süreye yaş denir.

Uykuya giren ipekböceği genellikle ağız kısmından belli olur. Son yaşlar dediğimiz dört ve beşinci yaşlarda küçülerek adeta bir nokta halini alır. İpekböcekleri uykudan uyandıktan sonra iki gün yem yememeye dayanıklıdır. Uykudan kalkan ilk ipekböceği görüldüğünden yemleme kesilmeli, ipekböceklerinin hepsinin uykudan kalkması beklenmelidir. İpekböcekleri uykudayken deri değiştirmektedirler.

İpekböceklerinin Çevre İstekleri

a. Sıcaklık: İpekböcekleri normal gelişimlerini sağlayabilmeleri için sıcaklığın 20-30°C olması gerekmektedir. İlk yaşlarda uygun sıcaklık 25-26 °C, 4. ve 5. yaşlarda ise 23-24°C olması istenmektedir.

b. Nem: İpekböceklerinin nem ihtiyaçları yaşlara göre değişmektedir. İlk yaşlarda % 80-85 olan nem isteği son yaşlarda % 70-75 ve uyku devresinde ise % 70 in altında olmalıdır.

c. Hava: İpekböceklerinde özellikle ilk yaşlarda havalandırmaya özen göstermek gerekmektedir. Havalandırma sırasında hızlı bir hava akımı olmamasına dikkat edilmelidir. Aksi halde bir yerde yığılma olacak ve buna paralelde beslenme zor olacaktır.

d. Işık: İpekböcekleri loş bir ortamda bırakılmalıdır. Fazla ışıklanma ipekböceklerinin bir yerde yığılmalarına sebep olmaktadır.

e. Yaprak Kalitesi ve Miktarı: Beslemede solgun, tozlu, kirli, kızışmış yapraklar kullanılmamalıdır. Yapraklar serin saatlerde toplanmalı ve taşınmalıdır. Uç kısımlardaki 3-4 yaprak olgunlaşmadığı için uygun değildir. Besleme yerine getirilecek yapraklar serin ve nemli yerde muhafaza edilmeli. İlk üç yaşta kıyılmış yaprak, dördüncü yaşta tam yaprak ve filiz, 5. Yaşta bütün filiz ve şimal verilir.

İPEKBÖCEKLERİNİN BAKIM VE BESLEMESİ

Tohum ve Çıkış

İpekböceklerinin yumurtalarına tohum adı verilmektedir. Bir kutuda yaklaşık 20.000 adet tohum bulunmaktadır. Yaklaşık 10-12 gr. ağırlığındadır.

İpekböcekçiliği tohumlarının kışlaklardan alınarak beslemeye alınmadan önce kontrol altında tutularak larvaların çıkmasına İnficar (fışkırma) adı verilir. İpekböcekleri tohumlarının inficarında amaç istenen sürede sağlıklı, çok sayıda, yeknesak ipekböcekleri elde edilir. İnficara başlamadan bir hafta önce inficar odasının temizliği ve dezenfekte işlemleri yapılarak inficar odası hazırlanmalıdır. Çıkışta nem önemli olduğundan dolayı inficar odasında termometre ve nem ölçer bulundurulmalıdır. Odada ısıtıcı var ise tohumlardan 2 m. uzakta olmalıdır İnficar odasında koku yapacak herhangi bir etmen olmaması gerekmektedir. İnficarda sıcaklık 25-26 °C olmalıdır. Nem % 80-85 olmalıdır. İnficarda normal gün ışığı yeterli olup direk tohumların üzerine gelmemelidir.

Kışlaklardan alınan alınan tohumlar 14-15 gün içersinde çıkışını tamamlarlar. Tohumların çıkışı hazırlanan odalarda çıkış çerçevelerinde olur. Çıkış çerçevesi (30x20x1) cm. boylarında iç içe girmiş iki çerçevedir. Birinci çerçeven,n alt kısmına siyah bir kumaş gerilir. Satın alınan en fazla iki kuru tohum hazırlanan çerçeveye homojen şekilde yayılır. Bunun üstüne kaneviçe serilerek iç çerçevesi takılır. Tohumlar çerçevelerle çıkış odasına götürülür. Genellikle fışkırma günün erken saatlerinde olur ve saat 10.00 ile 11.00’ ilk besleme yapılır. Yapılan ilk besleme tohumlardan çıkışın tamamına yakını gerçekleştiğinde yapılmalıdır. İyi bir inficar üç günde tamamlanır.

Besleme

İpekböcekçiliğinde ilk besleme inficarın tamamlanmasından sonra yapılmaktadır. İlk üç yaşında ince kare şeklinde kıyılmış dut yapraklarıyla beslenerek yapılır. Yaprak kıymada ölçü her yaş için ipekböceklerinin büyüklüğünün iki -üç katı kadar olmalıdır. Uyku dönemlerinde besleme yapılmamalıdır. Bir kutu ipekböceği yaklaşık 600-650 kg. dut yaprağı tüketmektedir. Genel olarak besleme günde beş öğün şeklinde yapılır. Bir günlük besleme saatleri 6.00, 10.00, 14.00, 18.00, 20.00 şeklinde olabilir. 5. Yaşta ipekböceğinin yaprak tüketimi biraz azalmaktadır. Besleme parafinli kağıt altında yapılmalıdır. Parafinli kağıt altında nam muhafaza edilerek yaprağın kuruması önlenmiş olur. İpekböcekleri şayet uyku döneminde ise parafinli kağıt üzerlerinden kaldırılır. 4.ve 5. yaşlarda bakım besleme işleri daha da yoğunlaşmaktadır. Sıcaklığın ise 23-24°C olması nemin ise %70-75 olması uygundur. Bu dönemde yaprakların kıyılmasına gerek yoktur.

Alt Değiştirme(Küne Alma)

Besleme esnasında besleme yatağında; kuruyan yapraklar, dışkı, değiştirilen deriler ve ölü ipekböcekleri birikir. Altlık değiştirme sayesinde bu biriken maddeler ortamdan uzaklaştırılarak temizlikleri yapılmış olur böylece ipekböceklerini hastalıklardan korumuş oluruz.

İlk üç yaşta her uyku sonrasında, dördüncü yaşta en az iki kez ve beşinci yaşta ise gün aşırı küne alma işlemi yapılmalıdır.

Bu işlemde ipekböceklerinin büyüklüklerine göre delikleri ağlar kullanılır. Besleme öncesi besleme yatağı üzerine konan ağlara yem verilir ve ipekböcekleri bu ağların üzerine çıktıklarında altta kalan küne atılarak temizleme işlemi yapılmış olur.

Seyreltme

Besleme yatağı alanı ipekböceklerinin gelişmesine paralel olarak arttırılmalı ve ipekböcekleri mümkün olduğu kadar seyrek bırakılmalıdır. Seyreltme sayesinde sayesinde yemleme kolay yapılır ve hastalıklarla çabuk yayılması önlenmiş olur. Bir kutu ipekböceği için 1. yaşta bir veya birbuçuk metrekarelik alan yeterliyken son yaşta 25 m2 lik alana ihtiyaç vardır. Seyreltme genellikle her uyku sonrasında alt değiştirme ile birlikte yapılmaktadır.

Tablo : İpekböceklerinin değişik yaşlardaki istekleri