DÜNYA UN TİCARETİ – Temmuz 2013
Prof. Dr. M. Hikmet BOYACIOĞLU Okan Üniversitesi
Gıda Mühendisliği Bölüm Başkanı
Uluslar arası Hububat Konseyi, IGC, 31 Mayıs 2013 tarihli raporunda; 2013/14 sezonu dünya buğday unu ticareti ilişkin geleceğe dönük tahmininde, 2012/13 sezonu sonunda 12,2 milyon ton miktarda gerçekleşeceğini öngördüğü dünya buğday unu ticaretini, Temmuz 2013/Haziran 2014 döneminde, 2012/13 sezonundan 840.000 ton yüksek, (buğday eşdeğeri cinsinden) 13,1 milyon ton düzeyinde açıklamıştır.
Konsey; 2013/14 sezonu dünya buğday unu ticaretinde, 2012/13 sezonuna kıyasla öngörülen %7 oranındaki artışın nedeninin büyük oranda Endonezya’nın satın almalarındaki iyileşme ve Kazakistan’ın buğday üretimindeki yükselme olduğunu belirtmiştir. Raporda, 2013/14 sezonu için öngörülen %7 oranındaki artışın
30 Haziran’da sona eren sezonda dünya un ticaretinde yaşanan %16 oranındaki düşmeden kısmi bir iyileşmeyi temsil ettiği ve bu öngörünün küresel un ihracatlarını kayıtlardaki ikinci en büyük değere getirebileceği ifade edilmiştir. Ayrıca, dünya un ticaretinde tüm zamanların rekorunun 2011-12 sezonunda 14.560.000 ton olarak gerçekleştiği ve dünya un ihracatlarının 10 milyon tonu ilk kez 1995-96 sezonunda geçtiği not edilmiştir.
IGC; Kazakistan’ın buğday üretimindeki iyileşme ile geçen sezon 2,3 milyon ton olan un ihracatlarının 2013/14 sezonu için 3,0 milyon tona yükseleceğinin öngörüldüğünü belirtmiştir.
IGC; Türkiye’nin geçen sezon 2,5 milyon ton olan un ihracatlarının ise Endonezya’ya olan satışlarda varsayılan iyileşmenin, Kazakistan’dan arzlar ile artan rekabet tarafından frenlenmesi nedeniyle 0,1 milyon ton artış ile 2,6 milyon ton düzeyinde görüldüğünü açıklamıştır.
IGC; diğer önde gelen ihracatçılar olan Arjantin ve AB’nin her birinin 2013/14’de
1,2 milyon ton un yüklemesinin öngörüldüğünü belirtmiştir. AB’nin toplam un ihracatı önceki yıldan değişmez iken Arjantin’in çoğunlukla Brezilya’ya olan ihracatlarının 100.000 ton kazanım gösterdiği not edilmiştir. Konsey, dünya un ticaretinde 2013/14 sezonunda 1 milyon ton ve daha fazla un yükleyen diğer tek ülkenin birkaç yıldır aynı tempoda olan BAE olduğunu açıklamıştır. İlaveten, ABD, Çin ve Rusya’nın olası un ihracatlarının aynı grupta olduğu ve 2013/14’de her birinin yaklaşık 400.000 ton un ticaretinin öngörüldüğü rapor edilmiştir.
IGC; Özbekistan’ın 2013/14 sezonunda bir kez daha dünyanın önde gelen un ithalatçısı olacağını belirtmiştir. Özbekistan’ın satın almalarının Kazakistan’ın arzlarında beklenen iyileşme nedeniyle eski düzeylerini gördüğü not edilerek bu ülkenin geçen sezon için 1,3 milyon ton miktarda tahmin edilen un ithalatlarının 2013/14’de 1,5 milyon ton olarak öngörüldüğü açıklanmıştır.
IGC; Afganistan’ın 2012/13 sezonu için 1 milyon ton olarak tahmin edilen un ticaretinin 2013/14 sezonunda 0,3 milyon ton yükselme ile 1,3 milyon ton düzeyinde öngörüldüğünü belirtmiştir. Konsey, Afganistan’ın öngörülen ithalatı ile 2013/14 sezonunda dünya un ticaretinde ikincilik pozisyonunu devam ettirdiğini not etmiştir.
IGC; Irak ve Brezilya’nın 2013/14 sezonu un ithalatlarının ise sırasıyla 1,2 milyon ton ve 950.000 ton düzeyinde oturduğunu belirtmiştir.
IGC, ülkemizin önemli un ihracat noktalarından birisi olan Endonezya’nın ithalatlarının 2013/14 sezonunda 400.000 ton artış ile 900.000 olarak öngörüldüğünü açıklamıştır. Konsey, bu ülke için yaptığı öngörüsünün Endonezya hükümetinin ithalat vergilerine ilişkin kararına bağlı olduğunu belirterek mevcut %20 oranındaki tarife kaldığı takdirde, gerçekleşecek ithalatların, bugüne kadar gözlenen tepki dikkate alındığında, önemli düzeyde daha az olacağı yorumunda bulunmuştur.
Konsey, dünya un ticaretinde yeni 2013/14 sezonu için beklenen artışın Endonezya ve Afganistan’ın ikisi tarafından yapılan un ithalatlarında 2013/14’deki eski düzeylere dönüşe karşılık geldiği yorumunda bulunmuştur. |
