Çukurova Bölgesinin Yeni Bir Havaalanına İhtiyacı Var mı?

Prof. Dr. İbrahim Ortaş, Çukurova Üniversitesi, İ[email protected]

Uzun zamandır Mersin yakınlarına bir havaalanının açılacağı ve Adana Şakirpaşa havaalanının kapatılacağı Çukurova’nın kalbi Adana’da konuşulmaktadır. Zaman zaman duyarlı çevrelerden bilim merkezi olarak üniversitenin bu konuda ne düşündüğü sorulmaktadır.

Yeni Adana Gazetesinin 19 Şubat 2009 tarihli haberinde Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, "Çukurova Bölgesel Havaalanı' adı altında ikinci bir havaalanı yapımı için çalışmalar başlatılmıştır" deniliyordu.

Bunu takiben 27 Mart 2010 tarih ve 27534 sayısı Resmi Gazetenin Karar Sayısı: 2010/258’de Çukurova Havaalanı projesinin acilen kamulaştırma işleminin başlatılması ifade edilmektedir. Resmi gazetedeki ifade aynen şöyle: "Ulaştırma Bakanlığı Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü yatırım programında 2009E030210 proje numarası ile yer alan Çukurova Bölgesel Havaalanı Projesinin gerçekleştirilmesi amacıyla ekli planda gösterilen taşınmazların Ulaştırma Bakanlığı (Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü) tarafından acele kamulaştırılması; adı geçen Bakanlığın 22/3/2010 tarihli ve 4507 sayılı yazısı üzerine, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27 nci maddesine göre, Bakanlar Kurulu'nca 22/3/2010 tarihinde kararlaştırılmıştır".

31 Ekim 2009 tarihli Hürriyet Çukurova Ekinde basına duyurulduğu kadarıyla Çukurova Bölgesi Havaalanı projesi CED raporu halka açıldığı belirtiliyor. Çukurova Bölge havaalanı için Tarsus ilçesine yakın Kargılı ve Baharlı bölgelerinin düşünüldüğü belirtiyor. Mersin Kent Konseyi Genel Sekreter Nuri Özdemir ise "Bölgesel havaalanı için acele edilmelidir" diyor.

Mersin Kent Konseyi'nin. Tarsus'a bağlı Kargılı bölgesinde kurulması planlanan, "Çukurova Havaalanı" ile ilgili aldığı tavsiye kararlarının. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldınm'a sunulacağı belirtildi, "Bölgesel havaalanı bir an önce kurulmalıdır" denildi.

Acele kamulaştırması Sayın Cumhurbaşkanın onayından geçen ve resmi gazetede yayınlanan havaalanın aciliyetini anlamakta zorlanılmaktadır. Son günlerde Adana kamuoyunda herkesin bir birine sorduğu soru "Neredene çıktı bu yeni havaalanı fikri"?

Açıkçası hangi sorunu çözecek yeni havaalanı?

Mevcut Şakirpaşa havalimanı yetersiz mi?

Yetersiz ise hangi yönden yetersiz. Birçok kişi işletme yönünden yeni havalanın zor olduğunu belirtiyor.

Günlük Şakirpaşa havalimanı Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya arasında kamu ve özel havayolları uçuşları yapılmaktadır. Tam sayısı bilmiyorum ancak sanırım günlük 20 uçuş gerçeklemektedir.

Söz konusu alanın elden çıkarılması, bunun için yapılacak harcama ve kamulaştırma bedeli düşünüldüğünde acaba verimli ve karlı olur mu?

Söz konusu havaalanı için yaklaşık 8.000.000 m2’lik (800 hektar) alana ihtiyaç duyulmakta olduğu alanın büyük kısmı özel mülkiyete ait tarım arazisi ve mera alanlarında sağlanmak istenmektedir. Yeni havaalanının açılması ile çevresinde birçok is ve lojistik destek yerleşimleri oluşacak ve ulaşım ana arterleri ile beklenenden daha çok alan tarımı dışında kullanılacaktır.

Mevcut hali ile Çukurova ekonomisinin tamamı tarım ve tarımda dayalı sanayiye dayandığı için tarım alanlarının tarım dışına çıkarılması tarafımızdan anlaşılmıyor. Hiç ihtiyaç olmadığı halde salt politik talepler ile Adana’dan 50 km ileride yeni bir havalan için 8000 dekar alanın tarım yapılamaz durma getirilmesi kabul edilemez. Söz konusu arazi şimdi ekili ve dikili bitki altında olduğu görülmekte olup elde dilen ürünler bölgenin ihtiyaçlarıdır.

Kargılı bölgesi ülkemizin kaliteli birinci sınıf tarım topraklarının olduğu tamamının narenciye bahçeleri ve sebze-meyve üretimi yapılan bir alandır. Bölgenin yoğun tarım yapılması için DSI tarafından yapılan sulama kanalları alt yapısı ile ihmal edilemeyecek düzeyde pahalı bir yatırımdır.

Gerek Adana kamuoyu ve gerekse diğer çevre ile ilgili oluşumların tepkisi sonucu bakanlık mevcut Şakirpaşa havalanın kapatılmayacağını belirttiler

Banklığın açıklamasında ''Adana Havaalanının kapatılması da söz konusu değildir" denilmektedir. Resmi veriler ile Şakirpaşa havaalanın yıllık yolcu kapasitesi yaklaşık 5 milyon yolcu/yıl olup ancak 2-2,5 milyon yolcu/yıl düzeyinde bir kapasite ile çalışmaktadır. Diğer bir ifade ile mevcudun iki katı kadar çalışma hacmi bulunmaktadır. Bakanlık verilerine göre 2002 yılında 685 bin olan yolcu sayısı 2008'de 2 milyon 290'a çıkan Adana Havaalanı, bulunduğu yerde ve mevcut kapasitesi ölçüsünde insanımıza hizmet vermeye devam edecektir. Son yıllarda Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay hava limanlarının devreye girmesi ile Adananın yükü kısmen hafiflemiştir. Ayrıca Adana Şakirpaşa havaalanı Gaziantep’ten Mersine kadar geniş bir coğrafyanın orta yerinde olması nedeniyle de mesafenin dengelenmesi bakımından da önemli bir yerde duruyor.

"Bölge için çağa ve sektörde yaşanan değişime uyumlu yeni bir havaalanı değil, mevcut havalimanın modernize edilmesi, alt yapının geliştirmesi gerekir. Tabii doğal olarak Mersin Adana arası tren, metro ve diğer ulaşım ağlanın modernize edilmesi ve 50 dakikalık yolun kolay ulaşılır kılınması ile sorun ortadan kalkacaktır. Örnek olarak Havaş- Esenboğa arası 60 dakikalık bir mesafede olduğunu herkes bilir.

Mersin Adana arası demir yolunun iyileştirmesi ve havaalanı yakınında veya altında geçirilmesi ile sorun çözülür diye düşünüyorum

Hele son yıllarda siyasetin oy alabilmek için başvurduğu yol ve yaklaşımılar çoğu zaman doğal kaynakları hoyratça kullanımına neden olduğu bilinmektedir. Doğal olarak geçmişte ihtiyaç olmayan birçok şey bugün ihtiyaç olarak zaman zaman istenmeyen şekilde tarım topraklarının amaç dışı kullanımına neden olmuştur. Bu bağlamda ülkemizin önemli tarım ovalarından olan ve bünyesinde 4 ili barındıran Çukurova’nın ulaşımını sağlayan bir havalanın olması kaçınılmazdır. Adana'da İncirlik üssü ile birlikte iki havaalanı bulunmaktadır. Son dönemlerde siyaset kanadında yapılan baskılar sonucu Adana havaalanı yerine yeni bir havalanın Adana Mersin arasına açılmasıdır. Rivayet odur ki Mersin Adana havaalanına gelmek yerine yeni bir havaalanı istemektedir. Onun için de Adana hava alanı önce bölgeye küçük geliyor, kentin içinde kaldı denilerek kapatılmak istenmektedir. Sonra Adanalı siyasilerin girişimi ile bundan vaz geçildiği bunun yerine ikinci bir havalanın açılacağı belirtiliyor. Ulaştırma Bakanlığı, Adana Havaalanının kapatılmasının söz konusu olmadığını, bölgenin ticari ve turizm potansiyeli dikkate alınarak ''Çukurova Bölgesel Havaalanı'' adı altında ikincisinin yapımı için çalışma başlatıldığını duyurarak bu konudaki söylemleri bir şekilde doğrulamış olmaktadır.

Yapılan açıklama her iki ilin siyasilerini memnun etmeye yönelik bir girişim olarak algılanmıştır. Yeni bir hava alanı neresinde bakılırsa bakılsın binlerce dekarlık alanın amaç dışı kullanımına yol açmaktadır. Mevcut hali ile Adananın güneyine konuşlanmış olan havalanın kapasitesini artırmak yerine yeni bir havaalanın açılışına yönelmesi amaç dışı arazi kullanımına yol açmaktadır. Kaldı ki bundan birkaç yıl önce Adana Şakirpaşa havaalanı bir tadilattan geçti.

Çukurova da yapılması gereken Adana Mersin kentlerinin sahip olduğu lojistik üslerin iyi analiz edilmesi ve bir birini güçlendirecek bir yapıya geçmesi gerekir. Mersinde ciddi bir girişimciliğin olduğu görülüyor. Kente kamu ve özel sektörde de vizyon sahibi şahsiyetleri basından izliyoruz. Önerim Bölgenin toplam tarım potansiyeli, petrol boru hatları, turizmi bütünleştirerek geleceğe yönelik yeni vizyonların oluşturulması gerekir. Yoksa elimizdeki değerleri elden çıkarıp, doğanın tahrip olduğu çevrenin kirlendiği bir duruma düşeriz.

Mevcut hali ile acele kamulaştırma ile Çukurova’nın bereketli toprakları üzerinde yeni bir havaalanı yapmaya gerektirecek acil bir durum bulunmamaktadır. Büyük bir yatırım, birkaç yıl bölgeye bir canlılık getiri ancak sonuçta bölgenin habitatı bozulur ve işletmeciliği sorgulanır olur. Bu bağlamda ilgili havaalanı yapımı ülkenin stratejik ve öncelikli bir konusu değildir. İlgili toprak yasasına göre de konu mahkemelik olur. Bu bağlamda bütün bölgenin (Mersin-Adana) kamu ve özel sektöründe duyarlı kişi ve kurumlara, şehircilik ayrımı yapmadan, doğa ve cevre bilinci duyarlılığı düşmektedir. Yeni havaalanı değil, mevcudun güçlendirilmesi, Mersin-Adana demiryolu ağını güçlendirilmesi, Adana metrosunun havaalanına kadar ulaştırılması sorunun çözümüne katkı ağlayacaktır. Adanalı, Mersinli, Osmaniyeli, Antakyalı demeden Çukurovalılık bilinci ile bölgenin tarım, sanayi ve turizm potansiyelini korumak ve geliştirmek, limanlarını etkin kılmak, petrol dolum ve transfer ağını çevreci bir yaklaşımla işletmek bölgemizi güçlendirecektir. Başta bölgedeki siyasi ve yöneticilerin Mersin, Adana şehircilik ayrımına girmeden insanlığın ortak malı olan tarım topraklarının hepimize bırakılmış doğal mirasa birlikte sahip çıkmaktır. Çukurova’nın bereketi doğru ve planlı bir yönlendirme ile hepimize aş ve iş sağlayacaktır. Türkiye'nin en bereketli ovasında işsizlik sırlımsında ilk sırada olması ayrıca düşündürücüdür. Tarım olmadan sanayi ve turizm olmaz, önce elimizdeki hazinenin kıymetini bilmemiz hapsimizin yararınadır.

25 Haziran 2010, Cuma, Adana

Not: Sayın hocam, birçoğunuzun E-Posta adresi bir şekilde makinemdeki adres defterime yerleşmiştir. Amacım kimsenin zamanını almak ve rahatsız etmek değildir. Hepimizin ortak sorununu bir şekilde dile getirmektir. E-posta bu bakımdan düşüncelerimizi kolay paylaşabildiğimiz bir ortam. Ancak peşinen eğer istenmeden e-posta aldıysanız özür dilerim. Eğer geri bildirimde bulunursanız listeden adresinizi hemen çıkarırım.