1 TL’lik ekmekte 26 Krş’luk un var
Güngör Uras Olayların içinden
[email protected]
İstanbul’da 250 gramlık ekmeği 1 Türk lirasına satanlar da var, 50 kuruşa satanlar da var. Çok yerde 85 krş’a satılıyor. Bu farklı fiyat aklımı karıştırıyor. Bu ayın 19’unda İstanbul Fırıncılar Odası Başkanı, maya fiyatının yüzde 16 artması nedeniyle 250 gr’lık ekmeğin satış fiyatının 85 krş’tan 1 TL’ye çıkarıldığını açıklamıştı. Başkan İstanbul’da ekmek zammı için 30 Kasım 2012’de Federasyon’dan onay aldıklarını, buna rağmen çok sayıda fırının ekmeği 85 kuruştan satmaya devam ettiğini söylemişti. Neyin ne olduğunu anlamak için Türkiye Fırıncılar Federayonu’nu aradım. Başkan Halil İbrahim Balcı’dan ekmeğin maliyet yapısını öğrenmek istedim. Kapasiteye göre maliyetin farklı olduğunu anlattı. Yaklaşık bir maliyet hesabı verdi.
İstanbul’da 250 gr. ekmek 1 TL’ye, 1 kg. ekmek 4 TL’ye satıldığına göre acaba bu fiyata nasıl gelinmiş? İnternete girdim. Federasyon Başkanı’nın eski açıklamalarından 1 kg. ekmeğin fiyatının nasıl tırmandığını öğrenmeye çalıştım.
10 yılda 125 krş.dan 400 krş’a 2000 yılında ekmeğin kilosu 50 kr. iken 2002 yılında 125 krş. olmuş. 2012 kasım ayında da 400 krş’a çıkmış.
Acaba köylümüz buğdaya, fırıncılarımız una zammı bastırdıkları için mi ekmek fiyatı bu kadar artıyor? Sordum soruşturdum. Ekmeklik unun 50 kg’lık çuvalının fiyatı son birkaç yıl içinde 45 - 55 TL arasında gidip geliyormuş. Bir çuval undan 60 dolayında ekmek elde ediliyormuş.
Milliyet’in yıllar önce yılın girişimcisi olarak ödüllendirdiği Hasip Gençer’i aradım. Hasip Gençer babadan uncu. Babasının Tekirdağ’da un fabrikası var. O ise, Türkiye’nin ilk ambalajlı ve markalı ekmeği olan Uno’nun ve daha sonra da Karafırın zincirinin kurucusu.
Günde 5 bin ekmek üreten bir Karafırın’da 100 varsayılan ekmek fiyatında değişik girdilerin payını gösteren bir bilgi notu gönderdi.
Genelde 100 olan ekmek satış fiyatında, ekmeğin ana girdisi unun payı yüzde 26. (Basit anlatım ile kilosu 4 TL’ye yükseltilen ekmekte kullanılan una ödenen para 1.04 TL. Fırınlarda 1.04 TL’lik un kullanarak yapılan 1 kg’lık ekmeği halkımız 4.00 TL’ye alıyor.)
Tanesi 1 TL’ye satılan 250 gr. ekmeğin fiyatı nasıl oluşuyor
Harcama kalemleri - Fiyata katkı (%)
Un - 26.0
Yakıt - 3.0
Maya - 0.7
İşçilik - 24.0
Tuz - 0.1
Su - 0.4
Vergi - 0.8
Dağıtım - 8.0
Fırın ve Bakkal Kârı - 37.0
Toplam ekmek fiyatı - 100.0
(Günde 5000 ekmek üreten Karafırın’da ortalama ekmek fiyatını oluşturan kalemler)
50 krş’a da satan var Ancak ekmek fiyatını oluşturan başka kalemler de var. İstanbul Frıncılar Odası Başkanı, “Maya fiyatına yüzde 16 zam geldi. Bu nedenle ekmek fiyatını artırıyoruz” demişti ya... Meğer mayanın toplam fiyattaki payı yüzde 1 değil de yüzde 0.7 kadarmış. İşçiliğin payı yüzde 24, dağıtım masrafı yüzde 8, fırın ve bakkal kârı yüzde 37. Dikkat buyurulur ise, 100 olan fiyatın 69’u, işçilik ücreti (24), dağıtım gideri (8), fırın ve bakkal kârından (37) oluşuyor. Demek ki, işçilik gideri düşük, dağıtım yapmayan, az kâra razı fırınların, 250 gr‘lık ekmeği 50 krş’a satmaları mümkün. Hem de zarar etmeden.
http://ekonomi.milliyet.com.tr/ |
