Aşağıda yeterli ve dengeli beslenmede kırmızı etler ile tavuk, hindi eti ve yumurtanın enerji ve diğer besin öğeleri açısından karşılaştırması verilmiştir.
Enerji ve yağ içeriği yönünden
|
Besin (100 gr) |
Enerji içeriği
(kkal) |
Protein içeriği
(g) |
Yağ içeriği
(g) |
|
Tavuk (bütün et-deri) |
215 |
18,6 |
15,1 |
|
Beyaz et (derisiz) |
114 |
23,2 |
1,7 |
|
Siyah et (derisiz) |
125 |
20,1 |
4,3 |
|
Hindi (bütün et-deri) |
107 |
20,6 |
8,0 |
|
Beyaz et (derisiz) |
103 |
23,2 |
1,1 |
|
Siyah et (derisiz) |
114 |
20,3 |
3,6 |
|
|
|
|
|
|
Kırmızı etler |
240 |
18,0 |
17,9 |
|
Dana (orta yağlı) |
190 |
19,1 |
12,0 |
|
Sığır-koyun(orta yağlı) |
263 |
17,5 |
20,9 |
|
|
|
|
|
|
Yumurta |
158 |
12,1 |
11,2 |
Tavuk ve hindi etinin toplam yağ içeriği, kırmızı etlere göre daha düşüktür. Kırmızı etlerde vücut yağı, et lifleri arasına dağılmış durumdadır. Oysa kanatlı etlerinde deri altında birikir. Tavuk ve hindi eti derisiz yendiği taktirde alınan toplam yağ miktarı önemli oranda azalır. Ayrıca kanatlı etlerinin beyaz kısmı, siyah kısmına göre daha az yağ içerir.
Bu durum; kırmızı etlere göre tavuk ve hindi etinin enerji değerinin azalmasını ve protein içeriğinin daha yüksek olmasını sağlar. Bu nedenle tavuk ve hindi etidüşük yağ, düşük enerji içeriği ve yüksek protein içeriği ile yeterli ve dengeli beslenme açısından uygun bir besindir.
***
|
Besin (100 gr) |
Kolesterol
(mg) |
Toplam yağ
(g) |
Doymuş yağ asidi
(g) |
Doymamış
yağ asitleri (g) |
|
Tekli |
Çoklu |
|
Tavuk (bütün et-deri) |
75 |
15,1 |
4,31 |
6,24 |
3,23 |
|
Beyaz et (derisiz) |
58 |
1,7 |
0,44 |
0,39 |
0,37 |
|
Siyah et (derisiz) |
80 |
4,3 |
1,10 |
1,34 |
1,07 |
|
Deri |
109 |
32,4 |
9,08 |
13,54 |
6,81 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Hindi (bütün et-deri) |
68 |
8,0 |
2,26 |
2,90 |
1,98 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Kırmızı et (ort) |
86 |
17,9 |
9,3 |
7,3 |
0,3 |
|
Dana |
90 |
12,0 |
6,0 |
5,0 |
Eser |
|
Koyun |
70 |
21,3 |
12,0 |
8,0 |
1,0 |
|
Sığır |
99 |
20,4 |
10,0 |
9,0 |
Eser |
|
|
|
|
|
|
|
|
Yumurta (2 adet) |
548 |
11,2 |
3,35 |
4,46 |
1,45 |
Günlük beslenmemizde doymuş yağ asitlerinin oranı %10’un üzerine çıkmamalıdır. Doymuş yağların tüketiminin artması, kan kolesterolünün artmasına neden olur. Yüksek kan kolesterolü (özellikle LDL-kolesterolü) kalp hastalıkları için risk faktörüdür. Et grubu besinlerin doymuş yağ oranları yüksektir. Oysa bu grupta yer alan kanatlı etlerinin kolesterol içeriği kırmızı etlere göre daha düşüktür.
Yumurta sarısının kolesterol içeriği, diğer tüm hayvansal kaynaklı besinlerden daha yüksektir. Bununla birlikte yumurtanın kolesterol içeriğinin yüksek olması, serum kolesterolünü artırıcı etkisinin olduğunu göstermez. Sağlıklı kişiler üzerinde yapılan araştırmalarda; günde 2-3 adet tüketilmesi, kan kolesterolünü artırmamıştır.
***
Proteiniçeriği yönünden
|
Besin ( 1 g nitrojeninde) |
Elzem Aminoasitler |
|
Triptofan |
Teronin |
İzolösin |
Lösin |
Lizin |
Metionin |
Fenil alanin |
Valin |
|
Anne sütü |
103 |
284 |
344 |
567 |
413 |
128 |
272 |
391 |
|
Yumurta |
103 |
311 |
350 |
550 |
400 |
196 |
361 |
464 |
|
Tavuk (derisiz) |
76 |
266 |
330 |
452 |
549 |
163 |
246 |
307 |
|
Hindi |
76 |
264 |
328 |
478 |
566 |
173 |
250 |
308 |
|
Kırmızı et (dana) |
82 |
330 |
330 |
458 |
522 |
143 |
254 |
323 |
İnsan doku proteini olup, tamamı vücut proteinine dönüşebilen tek besin, anne sütüdür. Bu nedenle örnek protein olarak tabloda yer almıştır. Tabloda da görüldüğü gibi aminoasit örtüsü anne sütüne benzeyen tek besin, yumurtadır. Tavuk ve hindi etinin bazı elzem aminoasitleri anne sütüne göre düşük, bazıları ise fazladır. Bu nedenle “iyi kaliteli protein” olarak kabul edilirler.
Yumurta, tavuk eti ve hindi etinin sindirilebilirliği yüksektir. Elzem aminoasitleri uygun oranlarda olan proteinler, sindirim sisteminde fazla kayba uğramadan vücuda alınırlar ve gerekli aminoasitleri hepsi bir arada bulunduğu için bu aminoasitlerin birleşerek vücut proteini haline gelmeleri daha kolay ve hızlı olur. Tavuk eti ve hindi etinde bağ dokusunun az oluşu ve liflerin kısalığından dolayı pişirilmeleri ve sindirilmeleri, kırmızı etlere göre daha kolaydır.
***
Vitamin ve mineral içeriği yönünden
|
Besin (100 gr) |
Vitaminler |
Mineraller |
|
Tiamin
(mg) |
Ribofilavin
(mg) |
Niasin
(mg) |
Vitamin A
(IU) |
Fe
(mg) |
Ca
(mg) |
P
(mg) |
K
(mg) |
Na
(mg) |
|
Tavuk eti (bütün, deri) |
0,06 |
0,12 |
6,8 |
140 |
0,9 |
11 |
147 |
189 |
70 |
|
Beyaz et (derisiz) |
0,07 |
0,09 |
10,6 |
28 |
0,7 |
12 |
187 |
239 |
68 |
|
Siyah et (derisiz) |
0,08 |
0,18 |
6,2 |
72 |
1,0 |
12 |
162 |
222 |
85 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hindi eti (bütün, deri) |
0,06 |
0,16 |
4,1 |
6 |
1,4 |
15 |
178 |
266 |
65 |
|
Beyaz et (derisiz) |
0,08 |
0,11 |
9,9 |
- |
0,5 |
6 |
200 |
320 |
43 |
|
Siyah et (derisiz) |
0,10 |
0,23 |
5,2 |
- |
1,2 |
11 |
180 |
270 |
68 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kırmızı etler |
0,12 |
0,20 |
5,2 |
13 |
2,3 |
11 |
170 |
387 |
70 |
|
Dana |
0,14 |
0,25 |
6,4 |
- |
2,9 |
11 |
193 |
500 |
80 |
|
Koyun |
0,15 |
0,20 |
4,8 |
- |
1,2 |
10 |
147 |
290 |
70 |
|
Sığır |
0,08 |
0,16 |
4,4 |
40 |
2,8 |
11 |
171 |
370 |
60 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yumurta |
0,09 |
0,30 |
0,1 |
520 |
2,1 |
56 |
180 |
130 |
138 |
Tavuk eti, niasin açısından zengindir. Ayrıca diğer hayvan etleri arasında vitamin A en çok tavuk etinde bulunur. Tavuğun beslenmesine göre içeriği değişiklik gösterir.
Kırmızı etin demir (Fe) içeriği daha yüksektir. Demir, ete kırmızı rengi veren miyoglobinin yapısında bulunur. Bu nedenle tavuk ve hindi etlerinin siyah kısımlarında demir içeriği beyaz kısımlarına göre yüksektir.
Tavuk ve hindi etlerinin sodyum (Na) içeriği de kırmızı ete oranla düşüktür . Bu nedenle düşük sodyumlu diyetler için de uygun bir et grubu besinidir.
Kaynak : “Kaliteli-Yeterli ve Dengeli Beslenmede Tavuk Ürünlerinin Yeri ve Önemi”
Doç. Dr. Neslişah RAKICIOĞLU, Hacettepe Ünv. Beslenme ve Diyetetik Böl.
|
