Ceviz alımında Şili’nin bir numaralı müşterisi haline gelen Türkiye, Şilili ceviz üreticilerini ve ihracatçılarını yüksek talebi nedeniyle şaşkına çevirdi.
Şili’deki ceviz ihracatçıları “Türkiye şaşkınlığını” gizlemiyor. Türkiye geçen yıl Şili’den 32 milyon dolar değerinde, 8 bin ton ceviz ithal ederken, bu yıl ithalat miktarını 9 bin tona çıkarıyor. Bu da 40 milyon dolar demek.
Türkiye, Şili’nin ceviz ihracatında yüzde 20’lik paya sahip. Şili’nin geçen yıl toplam ceviz ihracatı 28 bin ton civarında gerçekleşirken, ihracat geliri de 160 milyon dolara yükseldi.
2000-2008 yılları arasında ceviz ihracatını 5 kat arttıran Şili, 2008 yılında 125 milyon dolarlık ihracat yapabilmişti.
Türkiye, Şili’den ceviz ithal eden ülkeler arasında miktar olarak birinci, fiyat olarak ise ikinci sırada. Çünkü ithalatını daha çok kabuklu ceviz olarak yapıyor, ürünün işlenmesi Türkiye’de gerçekleştiriliyor.
Ceviz Şili’nin gözbebeği
Ceviz ihracatı Şili’nin gözbebeği... Bu nedenle 2009 yılında özel sektör, ihracatı geliştirmek için Chilean Walnut adlı komisyonu kurdu. Kurumun Genel Müdürü ve aynı zamanda Şili’nin en büyük kuru meyve ihracatçılarından Pacific Nut’un da CEO’su olan Rodrigo Larrain Caussade, “Ceviz ihracatının yüzde 75’ini komisyon üyesi ihracatçılar yapıyor” diyor.
Şili’nin ceviz, badem, erik ve fındıktan oluşan kuru meyve ihracatını 1 milyar dolara çıkmayı hedeflediklerini belirten Caussade, “Kuru meyve satışının yüzde 60’ı ceviz içeriyor. Son 4 yılda ceviz ihracatı 15 bin tondan 35 bine çıktı. Gelecek 4 yılda 60 bin tona ulaşmayı hedefliyoruz. Ceviz ihracatının yüzde 80’i Türkiye’ye yapılıyor. Bu ihracatın yüzde 60’ı kabuklu ceviz olarak gerçekleşiyor. Brezilya, Almanya, İtalya ve İspanya ihracat yaptığımız pazarlar arasında yer alıyor.
Türkiye, Şili ceviz ihracatının yüzde 26’sını alıyor. Bu da 7-8 bin tona karşılık geliyor. Şili, ceviz ihracatında güney yarım kürede birinci, dünyada üçüncü sırada yer alıyor. 2011’de 40 bin ton olan ceviz ihracatını, yıllık 10 bin tonluk artışla 2014’de 60 bin tona ulaşmayı hedefliyorlar.
Çukurova katkısı
Ceviz Üreticileri ve Şili Ceviz İhracatçıları Birliği olan ChileNut’ın Başkanı Juan Luis Vial Claro aynı zamanda Şili’nin müteahhitlerinden. 2010 yılında 25 milyon dolarlık kontrat imzalamış. Şili’de İspanyol firmaları ile rekabet ettiklerini söyleyen Claro, Türkiye’nin müteahhitlik sektörü hakkında da pozitif görüşlere sahip. Ancak henüz bir Türk inşaat firması tanımış değil.
Türkiye’ye ilk ziyaretini 2002 yılında Adana’ya gerçekleştiren Claro, burada Çukurova Üniversitesi ile ceviz üretim kalitesinin arttırılması için teknik bilgi paylaşımı gerçekleştiriyor.
Adana’dan sonra iki kez daha Türkiye’ye gelen Claro’nun uğrak yerleri ceviz ithalatçıları ve işlenmiş ceviz satan firmaların olduğu
Şanlıurfa ve Gaziantep oluyor.
Türkiye’nin badem ve fıstık bölgelerini de ziyaret eden Claro “Çukurova Üniversitesi’nden öğretim üyelerini Şili’ye davet ettik, birlikte ceviz kalitesinin arttırılması yönünde işbirliğini kuvvetlendirdik” diyor.
Bu arada işbirliği geliştirdikleri firmaların başında Aydın Kuruyemiş geliyor. Claro, toptancıların yanı sıra Ülker ve Migros gibi perakende kuruluşların da Şili’den ceviz ithal ettiğini belirtiyor. Aydın, bu yıl Şili’den 5 milyon dolar değerinde 1000 ton ceviz ithal etmiş.
Gaziantep ve Adana’daki tatlılarda Şili cevizi kullanılıyor. Türkiye’nin 2011’i hem miktar, hem de değer olarak Şili’nin en büyük ceviz ithalatçısı olarak kapatmasının beklendiğini söylüyor.
Türk fındığına tehdit
Diğer yükselişte olan kuruyemiş pazarını ise “Avrupa fındığının” oluşturduğunu söyleyen Claro’ya “sitem” ediyorum. Dünyanın fındık ambarı Türkiye olurken, neden “Avrupa fındığı” adı ünleniyor? Claro bunda uluslararası marka olan Ferroro çikolata şirketinin, Güney Amerika’da fındık ekimini teşvik etmesinin etkili olduğunu vurguluyor. Şili’nin fındık ekimine yeni başladığını, 2012’de ekim alanlarını arttırmayı hedeflediklerini belirtiyor.
Serpil Yılmaz
