Çöpçatanlığı Kent yaptı Türkiye’ye 10 milyon ağaç dikecek Cutrale, Anadolu ve Özgörkey’e Pakistan’da mango göründü
2009 yılı Mayıs ayıının son günleri New York... Gazeteci arkadaşım Ruhi Sanyer’le The Coca-Cola Company Başkan ve CEO’su Muhtar Kent’le yaptığımız görüşmeden otelimize dönerken Anadolu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan’la karşılaştık:
- Muhtar’la randevum var...
O akşam Özilhan ve Kent’in ödül aldığı American Turkish Society (ATS) töreninden döndükten sonra otel lobisinde Özgörkey Grubu’nun patronlarından Cemal Özgörkey’le sohbet ettik:
- Bu akşam üstü Muhtar Kent’in yanında çok önemli bir işbirliği için şampanya patlattık...
- Hangi konuda?
- Coca-Cola’nın en büyük portakal konsantresi tedarikcisi Sucocitrico Cutrale Ltda.’nın Başkanı Jose Luis Cutrale, Anadolu Holding ve biz, Türkiye’ye 10 milyon meyve ağacı dikmek üzere ortaklık kuruyoruz.
Ertesi sabah detayları öğrenmek üzere Coca-Cola’nın Ahmet Bozer tarafından İstanbul’dan yönetilen ve 100 ülkeyi kapsayan bölgesinin Kurumsal İlişkiler Direktörü Gürtay Kıpçak’a sordum:
- 10 milyon meyve ağacı işi nedir?
- Çok önemli bir ortaklık kuruluyor. Ancak, iş daha ön anlaşma safhasında. Şimdi yazıp işi bozma.
Sonra aynı rica Özilhan’dan da geldi:
- İş kesinleşince detayları sana anlatırım.
7-8 ay kadar bekledik, bir sabah Anadolu Holding, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na (İMKB) küçük bir açıklama gönderdi:
- Brezilyalı Cutrale Grubu’yla birlikte Özgörkey Grubu’na ait Etap Tarım’a ortak olduk. Şirketin adı Anadolu Etap’a dönüştü. Hisselerimiz eşit.
O gün Tuncay Özilhan, söz verdiği gibi detayları anlattı:
- Türkiye’nin çeşitli bölgelerine çoğu şefali olmak üzere 10 milyon meyve ağacı dikeceğiz. 10 bin kişiye doğrudan istihdam sağlayacağız. Bu proje Türkiye’yi Coca-Cola’nın önde gelen meyve konsantresi tedarikçileri arasına sokacak.
Geçen cuma günü öğlende Metin Kocabaş’ın işlettiği Villa Maral’da projenin ortakları Jose Luis Cutrale, Tuncay Özilhan, Cemal Özgörkey ve Anadolu Etap’ın Genel Müdürü Demir Şarman’la buluştuk.
Önce Demir Şarman sunum yaptı:
- Şirketimiz bugüne kadar 90 milyon dolar yatırım yaptı. Çalıştığımız arazi büyüklüğü 9 bin dönüme ulaştı. 2014 sonuna kadar arazi büyüklüğü 30 bin dönüme, 2020’ye kadar 100 bin dönüme çıkacak. Yatırım 500 milyon doları bulacak. 10 milyon şeftali, kayısı, nektarin, vişne, elma ve nar ağacından 500 bin ton meyve rekoltemiz olacak.
Ardından Jose Luis Cutrale, sorularımızı yanıtladı:
- Bu proje, birlikte yapacaklarımızın başlangıcı. The Coca-Cola Company’nin ortaklıktaki rolüne güveniyorum. Ortaklık zamanla başka ülkelere de yayılabilir.
Tuncay Özilhan, Cutrale ile Muhtar Kent sayesinde tanıştıklarını belirtip, başka ülkelere dönük ipucunu verdi:
- Anadolu Etap olarak Pakistan’da mango yetiştirme planlarımız var. Dünyanın en lezzetli mangoları Hindistan ve Pakistan’da yetişiyor. Pakistan’da 30 farklı çeşit mango var. Bu konuda görüşmelere başladık.
Özilhan, projenin Türk tarımına katkısına dikkat çekti:
- Cutrale, bu konuda önemli deneyime sahip. 20-30 yıllığına kiraladığımız alanlardan toprakları Breliya’ya gönderdik. Tahliller yaptılar. Sulama suyumuz incelendi. Sonra ağaçların dikimine geçildi. Bu proje, Türk tarımı için rol model olabilir...
Anadolu Etap, şimdilik Adana, Şanlıurfa ve Çanakkale’de 9 bin dönüme meyve ağaçlarını dikti... Bu yıl sonuna kadar ağaç sayısı 350 bine, 2012 sonunda 1 milyona, 2014’e kadar da 3 milyona çıkacak, dikili alanlar genişleyecek...
2020’de 10 milyon ağaca ulaşılacak, 10 bin kişiye iş kapısı olacak...
Kent’in yaptığı çöpçatanlığın değeri 2020’de daha iyi anlaşılacak...
Türkiye’de şeftali için çok uygun ortam gördüm
ANADOLU Etap’ın ortağı Jose Luis Cutrale, bir soru üzerine ailesinin 50 yıldır Brezilya’da portakal yetiştirdiğini belirtti:
- Çin ve Hindistan’da da portakal yetiştirmek üzere arayışımız var.
Cutrale, Türkiye’de de meyve tarımı için çok uygun ortam gördüğünü vurguladı:
- Meyve suyu üretimine dönük en iyi şeftali Türkiye’de yetişecek.
Cemal Özgörkey ekledi:
- İşe şeftali diye başladık. Kayısı, nektarin, elma, vişne ve nar arkadan geldi.
Cutrale, yatırımın
şu yönüne vurgu yaptı:
- Türkiye’ye yapacağımız
500 milyon dolarlık yatırım
uzun vadeli. Türkiye’de bu alanda
fırsat olduğunu gördüm.
Hastalıklı ağaçları 4 bin metre yükseklikten saptıyor
ÖZGÖRKEY Grubu’nun patronlarından ve Anadolu Etap’ın ortağı Cemal Özgörkey, Jose Luis Cutrale’nin şu özelliğine dikkat çekti:
- Cutrale’nin üzerinden helikopterle yarım saat uçulan portakal ağaçlarını tek tek bildiği söylenir. Başlangıçta bana pek inandırıcı gelmemişti.
Cutrale’nin Türkiye’ye ilk geldiği güne döndü:
- Cutrale, özel uçağıyla doğrudan Mersin’e inecekti. Yola Uzakdoğu’dan çıkmıştı. Mersin’e gelirken GAP’ın üzerinden geçmişti. İndiğinde üzerinden geçtiği portakal bahçelerinde bazı hastalıklı ağaçlar gördüğünü söyledi. Yine biraz yanılmış olabileceğini düşündüm. Ertesi gün birlikte İzmir’e uçtuk. Gümüldür üzerinde hastalıklı ağaçları gösterdi. 4 bin metreden farkedebildiğine böylece tanık oldum.
Cutrale, bunun sırrını anlattı:
- Ben işin başına geçen ücüncü kuşağım. Portakal bahçeleriyle yakından ilgilenirim. Zamanla her ayrıntıyı görme yeteneği kazandım.
İspanyol uzman önerdi, fidanlar elbise giydi
ANADOLU Etap Genel Müdür Demir Şarman, sunumunu tamamldıktan sonra Jose Luis Cutrale, sunumdaki en beğendiği slaytı ekrana yeniden yansıttı:
- Bu çok önemli ve güzel bir görüntü.
Tuncay Özilhan, çevresine bez gerilmiş fidanların göründüğü slaytı tanımladı:
- Gördüğünüz gibi fidanlara elbise giydirdik.
Demir Şarman, nedenini aktardı:
- Fidanları diktikten sonra 3-4 ay böyle dış etkenlerden korumaya çalışıyoruz. İspanya’dan transfer ettiğimiz uzmanımızın önerisidir bu.
Şarman, bir başka slyattaki ayrıntıyı da vurguladı:
- Aslında damla sulama yapıyoruz. Ancak, yine de plantasyonlarımızda, yani meyve bahçelerimizde su birikmesi olması diye drenaj yapıyoruz.
Dünyada şeftaliyi en iyi bileni aradı, uzmanı İspanya’da buldu
ANADOLU Etap Genel Müdürü Demir Şarman, öncelikle şeftali üretimine yönelirken bu işi uzmanına emanet etmek istediklerini aktardı:
- Tuncay Bey (Özilhan), bu alanda dünyanın en iyi uzmanını bulmamızı istedi.
- Ne yaptınız?
- İspanya meyve tarımında önemli ülkelerden biri. İspanya’da 14 adayla görüştük, sonunda Jose Segrara’yı transfer ettik.
- Ne kadar transfer ücreti ödediniz?
- Futbolcular kadar olmasa da iyi bir ücret alıyor.
Tarım ülkesi olarak geçiniyoruz ama şefali uzmanını İspanya’dan transfer ediyoruz.
Ziraat mühendisliği, teknisyenliği gibi alanlarda eğitim görenlere duyurulur....
30 farklı tür şeftali 9 farklı kayısı getirdik çünkü Bursa şeftalisi meyve suyuna uygun değil
DEMİR Şarman, bu yıl yurtdışından ithal ettikleri fidanlardan örnekler verdi:
- 30 farklı tür şeftali ve nektarin, 9 farklı kayısı, 3 farklı tür nar getirdik.
- Bursa şeftalisi, Malatya kayısısı varken siz neden fidan ithal ettiniz?
- Çünkü onlar meyve suyu üretimine uygun değil. Ayrıca bizim fidanlar mayıs başından eylül ortasına kadar şeftali ve nektarin verme özelliği taşıyor.
Şarman, getirilen fidanların değerine de dikkat çekti:
- Biz 70 bin
fidan ithal ettik. Aynı parayla Türkiye’den sağlayacağımız fidan sayısı 1 milyona çıkabilirdi. Ancak, amacımız hasat süresini 5-6 aya uzatmak için bunu yapmak zorundayız.
- Fidanları nerelerden aldınız?
- Brezilya, Güney Afrika, İspanya, Fransa, ABD ve İtalya’dan fidanlar getirildi.
- Türkiye’de bunları çoğaltmayı düşünüyor musunuz?
- İzinlerini alıp söz konusu türleri Türk tarımına kazandırmak istiyoruz.
Şanlıurfa ve Antalya’da fabrika yatırımı yapacak
DEMİR Şarman, meyve suyu üretiminin Anadolu Etap’ın Mersin’deki fabrikasında sürdüğünü belirtti:
- Ayrıca Balıkesir’de kiraladığımız bir fabrikamız var. Zamanla orada
kendi fabrikamız olacak. Ayrıca Antalya ve Şanlıurfa’ya fabrika yapacağız.
Şarman, minimum 5 çiftlikle Türkiye’nin en büyük meyve üreticisi olacaklarını vurguladı:
- Meyve suyunun yanısıra, Avrupa’nın markalı ürünler sunan büyük bir taze meyve tedarikçisi olmayı hedefliyoruz.
Tuncay Özilhan ekledi:
- Taze meyve de pazara markalı girecek.
