Kapitalizm vicdanını kaybetti, Türkiye büyüyen Asya’nın başlangıç noktası oldu
ÇIRAĞAN Sarayı’nın Şimal Salonu’na girdiğimde masanın bir tarafında PepsiCo’nun Hint asıllı Başkan ve CEO’su Indra Nooyi, diğer tarafında birkaç meslektaşım vardı.
Nooyi’nin yanında PepsiCo Avrupa Başkanı Zein Abdala, merkezi İstanbul’da bulunan Güneydoğu Avrupa Bölgesi Başkanı Eugene Willemsen, bölgenin Kurumsal İletişim Müdürü Didem Şinik, PepsiCo Türkiye İçecek Genel Müdürü Hüseyin Tulpar ile PepsiCo Türkiye Yiyeck Genel Müdürü Ece Aksel vardı.
Indra Nooyi, görüşme boyunca dünyadan ayrışan Türkiye’ye vurgu yaptı:
- Türkiye bizim için stratejik pazar. Rusya ve Brezilya’dan hızlı büyüyor. Bu bakımdan biz Türkiye’yi BRIC (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin) ülkesi olarak görüyoruz.
Türkiye’deki insan kaynağı kalitesini sıklıkla dile getirdi:
- Türkiye’de çok müthiş bir insan kaynağı var. Ayrıca, Türkiye hem PepsiCo’ya, hem de dünyaya lider yöneticiler yetiştiren bir merkez konumunda.
Sonra da şu saptamayı yaptı:
- Dünyada büyüme artık başta Çin ve Hindistan olmak üzere doğuya kayıyor. Son birkaç yıldır Türkiye, büyüyen Asya’nın başlangıç noktası konumunda bulunuyor ve rolü giderek güçleniyor. Türkiye, sanayileşmiş bir ülke, Avrupa değerlerine uyum sağlamış. Ancak, geleneksel değerlerini de yitirmemiş.
Indra Nooyi, PepsiCo ve Türkiye’nin dünya devi içindeki rolünü anlatırken konuyu Wall Street’te başlayıp dünyanın diğer noktalarına doğru yayılan protestoları anımsattık:
- Gösterileri nasıl değerlendiriyorsunuz? PepsiCo da kapitalizmin simge kuruluşlarından biri. Kapitalizme neler oluyor?
- Kapitalizm aslında iyi birşey. İnsanların yeteneklerinin ortayya çıkmasını sağlayan bir araç. Kapitalizmin “vicdanlı” olması lazım. “Vicdan”ını kaybeden kapitalizm felaket getirir. Wall Street’te protesto edilen kapitalizm değil, “vicdanını kaybetmiş kapitalizm”dir.
- Bu durumda ne yapmak gerekiyor?
- Kapitalizmin yeniden doğru yöne dönmesi, vicdanlı hale gelmesi gerekiyor.
- Nasıl olacak bu?
- Ben de bilmiyorum. Ancak, kapitalizm insanlar için oluşan bir düzen. Kapitalizmi de yaratan insanlar. Kuralları insanlar belirliyor. Özellikle iş dünyasının liderleri, şirketleri yönetenler “vicdanlı kapitalizm” için çalışmalı. Bunu onların dışında kimse yapamaz.
- İş dünyasının liderleri bunun için neler yapmalı?
- Şirketlerini “vicdanlı kapitalizm”e göre yönetmeli. Yani, çalışanların, müşterisinin, toplumun mutluluğunu dikkate alarak işlerini yönetmeli.
- PepsiCo’nun bu ortamdaki konumu nasıl?
- PepsiCo, vicdanlı kapitalizmin iyi örneklerinden biri. Öncelikle PepsiCo dünyasında “fayda gözeten performans”ı dikkate alırız. Toplum yararına adımlar atmaya özen gösteririz. Performansı sadece mali tablolarla değil, karbon ayak izinden sosyal sorumluluk projelerine kadar her alanda ölçeriz.
Zein Abdala araya girdi:
- Dünya çapındaki 300 bin çalışanımızın mutluluğu, işlerine içten bağlı olmasını sağlamak da “fayda gözeten performans”la oluyor.
Indra Nooyi, kapitalizmin vicdanını kaybettiği yorumunu yaparken, 2008-2009 krizinde özellikle ABD ve bazı Avrupa ülkelerinde toplumun canını yakan finans piyasalarındaki türev ürünlere dikkat çekti:
- Bir mortgage ürününden 10 farklı türev ürün yarattılar. Yetmedi, onlara bir 10 daha eklediler. Türevin türevleri ortaya çıktı.
Hemen türev ürünlere kökten karşı olmadığını ekledi:
- Elbette egzotik araçlar ortaya konulabilir. Ancak, topluma bunların riskleri iyi anlatılmalı. Karşılaşılabilecek zararlar anlatılmadan piyasaya sürülmesi, vicdanı olmayan davranıştır.
- Hayır... Bankacılık ve finans sektöründe işini düzgün yapan birçok kuruluş var. “Vicdansız kapitalizm” örneğini diğer sektörlerde de görmek mümkün. Enron, bu örneklerden biridir.
Indra Nooyi, “PepsiCo, kapitalizmin iyi örneklerinden biridir” dese de dünyanın çeşitli noktalarında bu tanımı kabul etmeyenler vardır. Ancak, Nooyi’nin saptaması ve çağrısını dikkate almak gerekir:
- Kapitalizm vicdanını kaybetti. İş dünyasının liderleri “vicdanlı kapitalizm” için çaba harcasın...
Türkiye’de son derece sağlam sonuç alıyoruz
PEPSICO Başkan ve CEO’su Indra Nooyi, daha çok gelişmekte olan pazarlara yöneldiklerini vurguladı:
- Türkiye, bu bakımdan Avrupa’nın en büyük itici güçlerinden biri konumunda.
PepsiCo Türkiye’nin sonuçlarına değindi:
- PepsiCo Türkiye, 3’üncü çeyrekte sektöre örnek olacak olağanüstü performans gösterdi. 2011 başından buyana atıştırmalık işimizin geliri yüzde 20’den fazla arttı ve bizi pazarın en hızlı büyüyen şirketi konumuna taşıdı. İçecekte de 3’üncü çeyrekte çift haneli büyüdük.
Dünyanın doğal kaynaklarını korumaya gösterdikleri özenin Türkiye’ye uzantısına vurgu yaptı:
- PepsiCo Türkiye, 2006’dan buyana suyu yiyecek operasyonunda yüzde 27, içecek operasyonunda da yüzde 17 daha etkin kullanıyor.
Enerji tasarrufunun da altını çizdi:
- PepsiCo Türkiye, enerjiyi yiyecek operasyonlarında yüzde 24, içecek operasyonlarında yüzde 28 daha etkin kullanıyor.
16 ülkenin yönetimi İstanbul’a bağlı
INDRA Nooyi, yanıbaşındaki PepsiCo Güneydoğu Avrupa Bölgesi Başkanı Eugene Willemsen’i işaret etti:
- Bu bölgeye Türkiye dahil 16 ülke bağlı ve merkezi İstanbul’da. 17 fabrika ve 7 bin 600 personel İstanbul’daki merkezden yönetiliyor.
Avrupa pazarında sektörün büyüklüğünün 13 milyar dolar olduğunu vurguladı:
- Buradaki en büyük pazarlardan biri de Türkiye...
Türkiye, 2015’te Avrupa’nın üçüncü büyük pazarı olacak
PEPSICO Başkan ve CEO’su Indra Nooyi, Türkiye’nin büyüme hızına dikkat çekti:
- Türkiye, dünyanda en yüksek büyüme hızlarından birini sergiliyor.
Geleceğe dönük tahminini ortaya koydu:
- 2011-2015 döneminde ortalama yılda yüzde 5’er büyüme, Türkiye’yi Avrupa’nın üçüncü büyük pazarı konumuna taşır.
Yüzde 50’si 30 yaşın altında olan 75 milyonluk nüfusa vurgu yaptı:
- Orta sınıf da büyüyor, satın alma güçleri de sürekli artıyor.
2008-2009 krizine döndü:
- Türk bankacılık sistemi krize dünyanın diğer ülkelerine göre çok dayanıklı olduğunu ortaya koydu.
Nooyi, PepsiCo’nun Türkiye’deki konumunun da altını çizdi:
- Türkiye’de genişleyen bir FMSC (hızlı tüketim malları) pazarı var. PepsiCo, mevcut yiyecek ve içecek işlerinin toplamıyla Türkiye’de bu alanda en büyük 5 şirketten biridir.
Ümran Beba’nın PepsiCo’da harika bir geleceği olacak
INDRA Nooyi’ye PepsiCo’nun Asya Pasifik Bölge Başkanı Ümran Beba’yı sorduk:
- Türkiye’den çok önemli yöneticiler çıkıyor. Ümran da onlardan biri. Bence sıradışı, inanılmaz bir lider. Kore’den Avusturalya’ya uzanan bölgeden sorumlu. 12 saatlik uçuşlar yapması gerekiyor. Bölgesinde çok güzel işler yapıyor. Asya Pasifik’te hızlı büyümelere imza attı.
- PepsiCo’da daha fazla yükselme şansı var mı?
- Ümran için PepsiCo’da harika bir gelecek görüyorum.
Indra Nooyi, Ümran Beba’nın İstanbul’dan 14 ülkeyi yönettiği dönemde Türkiye’ye geldiğinde yaptığım görüşmede şu mesajı vermişti:
- Ümran’ın PepsiCo’da CEO olma şansı var...
O görüşmeden sanırım 1-2 yıl sonra Ümran Beba 18 ülkeden sorumlu olduğu şimdiki bölgeye atandı...
Muhtar Kent Türkiye’den yetişen lider örneği
RAKİP olsalar da PepsiCo Başkan ve CEO’su Indra Nooyi’ye The Coca-Cola Company Başkan ve CEO’su Muhtar Kent’le ilgili yorumunu sorduk:
- Türkiye, iş dünyasında çok önemli liderler yetiştiriyor. Muhtar Kent de bu liderlerden biri. Onunla gurur duymalısınız.
Nooyi, Muhtar Kent’in başkanlığını yürüttüğü Amerikan-Çin İş Konseyi’nin yönetiminde bulunuyor...
Değeri 1 milyar doları aşan 19 markamız var
INDRA Nooyi, PepsiCo’nun 200 ülkede faaliyet gösteren dünyanın ikinci büyük yiyecek-içecek grubu olduğunu belirtti:
- Son iki satın almanın tamamlanmasıyla birlikte gelirimiz yılda 60 milyar doları aşar hale geldi.
PepsiCo çatısı altındaki markalara vurgu yaptı:
- 1990’da değeri 1 milyar doları aşan 6 markamız vardı. 2000’de 11’e çıktı. Bugün 19 markamızın değeri 1’er milyar doları aşıyor.
