Ağaçlar Niçin Budanmalıdır:

Ağaçları en kısa zamanda mahsule yatırmak ve uzun zaman mahsul çağında tutmak

 Ağaçlarda sağlam ve dengeli bir taç elde etmek ve uzun süre bu şekli muhafaza etmek

 Taç kısmına ışık ve havanın girmesini kolaylaştırmak

 Sürgün verme ve meyve verme fonksiyonlarında denge sağlamak

 Odun kısımlarının çoğalmasını önlemek

 Yıllar itibariyle meyve verimindeki farkın azaltılması ve daha muntazam ürün elde edilmesi

 Mahsul miktarının artırılması ve kalitenin iyileştirilmesi için budama uygulanır.

 Ağaçlarda Budama Yapılmaz İse:

 Ağaçların şekli bozularak Mahsul verimi ile sürgün gelişimi arasındaki dengenin kaybolduğu görülür. Bitki özsuyu dolaşımı aksayarak istenilen miktar ve kalitede ürün elde etme imkânı yitirilmiş olur.(Genç Ziraat) Ayrıca sıcaklığın ve nemin yüksek olduğu kesimlerde budanmayan zeytin ağaçlarında Zeytin Pamuklu Biti (Euphyllura olivina) zararlısı görülür.

 Budama Ne Zaman Yapılmalıdır:

 Yılın her mevsiminde budama yapılabilinse de, en ideali kışın soğuklar geçtikten sonra Mart-Nisan ayları içinde yapılmasıdır. Budamada geç kalındığı takdirde ağaç çalışmaya başladığı için, dallarda kabuk soyulmaları olabilir. Çiçek ve küçük meyve döneminde yapılan budamalar meyve ve çiçek seyreltmesidir. Budama her yıl azar azar yapılmalıdır.4-5 yılda yapılan budamalar sert kesimlere neden olur bu da periyositeyi artırır. Don zararı görmüş ve hastalığa yakalanmış kanserli ağaçlar Temmuz ayı içinde budanmalıdır.(Don zararının tahribatı yüksek ise bir yıl bekledikten sonra normal budama zamanında budaması yapılabilir.)

Zeytin Ağaçları Budanırken Nelere Dikkat Edilmeli:

Zeytin ağaçlarında mümkün olduğunca yara yüzeylerini az açmaya özen gösterilmeli,dal tamamen çıkarılırken ağırlığı düşürülüp dala birleşme yerinden hafif meyilli bir şekilde kesim işlemi yapılmalıdır.Eğer çok meyilli bir şekilde kesim yapılırsa yara yüzeyleri genişlemiş ve aynı zamanda bırakılan dalın direnci azalmış olur.Budama yapılırken her iki ağaçta bir kullanılan budama aletinin çamaşır suyu,ispirto yada %5 lik göztaşı eriyiği ile dezenfekte edilmelidir.Böylelikle ağaçta bulunan kanser dal hastalığı gibi rahatsızlıkların diğer ağaca bulaşması engellenmiş olur.

 ŞEKİL BUDAMASI:

 MAHSUL BUDAMASI:

  Verimlilik devresinde yapılan budama şeklidir. Yeşil aksamın dengeli budanmasını sağlayarak ağacın havalanmasını ve güneşlenmesini sağlamaktır. Asıl amaç baskın olan yerin ürün fazlasını seyreltmektir. Budama ilkbaharda yapılır. Ancak soğuk olan yerlerde daha sonra da yapılır. Bu budama şeklinde öncelikle ağaç dip ve gövdesinden çıkmış 1 yıllık sürgünler kesilir. Kalın dal varsa uzaklaştırılır taç şekli düzeltilir.

  Zeytin ağacında dallar deveboynu yaparak büyürler. Bunun için verimsiz dallar alt kısımda kalır. Bu nedenle kesimler merkezden başlanarak uca doğru yapılmalıdır. Eğer dal ve dalcıklar fazla uzamış ise bir yan dal üzerinden geriye doğru alınmalıdır.(Genç Ziraat/Budama Teknikleri) Sulamanın, gübrenin yetersiz olduğu ya da hastalık ve zararlılar nedeniyle zayıf düşmüş ağaçlar daha sert budanmalıdır.

   Yaşlanmış, şekli bozulmuş, verimin düştüğü ağaçlarda yapılan budama şeklidir. Ana dal ve gövde üzerinde yapılır. Odunlaşmış, sadece uç kısımlarında az ürün alınan ana dallara sahip ağaçlarda tacın yeniden verimlenmesi için ana dalların budanması gerekir.(Tarım ve Köyişleri Bakanlığı)Ana dallardan veya gövdeden yapılan gençleştirmeler şu şekilde olmaktadır; gençleştirilmek istenen ana dal tablaya 25-30cm mesafeden kesilirler. Burada meydana gelen sürgünlerden bir veya iki adedi seçilerek bırakılır. Diğerleri ise tercihen 4-5 yıl içersinde tamamen uzaklaştırılır.

N.Özge Bilgin

 Ziraat Teknikeri

 gundemmedya.com