Mısır fiyatları tepetaklak
Vadeli İşlem ve Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen, mısır stoklarındaki artışın fiyatlara aşağı yönlü baskı yaptığını belirterek, "Piyasada talep olmasına rağmen tüketimin bu miktardaki bir arzı karşılaması mümkün görünmemektedir. Bu nedenle stoklardaki artış devam ettikçe, mısırdaki değer kaybı da kaçınılmaz oluyor" dedi.
Mısır fiyatlarını değerlendiren Ergezen, mısır fiyatlarındaki arz fazlasına dikkati çekerek, "Mısır fiyatı küresel piyasada mayıs ayında gördüğü en yüksek seviyeden yüzde 27,7 değer kaybetti. Yeni tahminlerin açıklanmasıyla beraber mısır fiyatı hızla geriledi. Aylık olarak açıklanan yeni tahminler de stoklardaki artışın devam ettiğine işaret ediyor. Yani depolar, mısır ile dolmuş durumda" bilgisini verdi.
Stoklardaki bu artışın, doğal olarak mısır fiyatına düşüş olarak yansıdığını söyleyen Ergezen, "Piyasada talep olmasına rağmen tüketimin bu miktardaki bir arzı karşılaması mümkün görünmemektedir. Bu nedenle stoklardaki artış devam ettikçe, mısırdaki değer kaybı da kaçınılmaz oluyor" değerlendirmesini yaptı.
"15 yılın en yüksek mısır stoku"
Ergezen, ABD Tarım Bakanlığı (USDA) verilerine göre, küresel mısır üretiminin iki yıl öncesine göre yaklaşık 112 milyon ton daha yüksek olduğunu, bu rakamın neredeyse küresel mısır ticaretinin tamamına denk geldiğini kaydetti.
Bu miktardaki üretim artışı nedeniyle stoklardaki artışın da kaçınılmaz göründüğünü dile getiren Ergezen, "Son iki senedeki üretim fazlası ise 50 milyon tona yaklaşmış durumda. Bu rakam dünya mısır stoklarının yüzde 26'sına denk gelmektedir. Aynı rapora göre mısır stokları, 188,05 milyon tona ulaşacak. Aylık bazdaki 5,4 milyon ton artış ise Türkiye'nin bütün yıl ürettiği mısır miktarından daha fazla. Mısır stoklarının böylece son 15 yılın en yüksek seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor. 1999-2000 sezonunda mısır stokları 194,4 milyon ton olarak gerçekleşmişti" ifadelerini kullandı.
"Dünyadaki mısırın yüzde 67'si Çin ve ABD'de"
Ergezen, USDA verilerine göre son iki senedir mısır üretiminin rekor kırdığını, bu sene üretimin geçen seneye göre azalsa bile halen yüksek seviyelerde bulunduğunu, dünya mısır üretiminin yüzde 35,9'unu ABD'nin tek başına gerçekleştirdiğini söyledi.
Dünya toplam mısır stoklarının yüzde 24'ünün ABD'de bulunduğunu hatırlatan Ergezen, "Çin ise dünya mısır üretiminin yüzde 22,6'sını sağlarken, mısır stoklarının ise yüzde 42,7'si Çin'de bulunuyor. Yani dünya mısır stoklarının yüzde 67'si bu iki ülkede bulunmaktadır. Türkiye'de de mısır verimliliği artış eğiliminde bulunuyor. TMO verilerine göre Türkiye'de 2001 yılında dekar başına 400 kilo olan mısır verimliliği, 2013 yılında 893 kiloya kadar yükseldi. Üretim ise yüzde 268 artış gösterdi" bilgilerini paylaştı.
"Fed'in açıklamaları da mısırı vurdu"
Ergezen, mısır fiyatının, 2006 yılında 100 dolar civarında seyrettiğini, bu dönemden sonra stok rakamı artmasına rağmen mısır fiyatının 2012 yılında ton başına 330 doların üzerine kadar çıktığını anımsatarak, şöyle devam etti:
"2008 öncesinde emtialara yönelik risk iştahı ve 2009 sonrasında ise parasal genişleme hamleleri nedeniyle emtia fiyatları yükseldi. Fakat ABD merkez bankası'nın (Fed) parasal genişlemeyi azaltmaya başlaması ile oluşan varlık fiyatlarındaki artışın azaldığını görüyoruz. Yani mısır fiyatlarındaki balon sönmeye başladı. Fed'in açıklamasıyla mısır fiyatı 2013 Temmuz ayında gördüğü en yüksek seviyeden yüzde 49 değer kaybetti."
"TMO'nun mısır alımı 10 kat arttı"
Türkiye'de ise kuraklık nedeniyle mısır fiyatının, küresel piyasalara göre yüksek olduğuna dikkati çeken Ergezen, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) verilerine göre mısırın piyasa fiyatının, önceki yıla göre yüzde 17 arttığını aktardı.
Ergezen, küresel piyasalarda yüzde 32'ye varan düşüşler görüldüğünü belirterek, "Kuraklık nedeniyle Türkiye'deki mısır üretiminin yaklaşık yüzde 10 düşüş göstereceği tahmin edilmektedir. Geçen sene müdahale alım fiyatının yüksek olması ve küresel fiyatlardaki düşüş nedeniyle TMO, 2013 yılında 1,37 milyon ton ile son 25 yılın en yüksek mısır stok alımını gerçekleştirdi. Bu rakam bir önceki yıla göre 10,9 kat artış demek. Kuraklığın etkilerinin Türkiye'deki fiyatlara yansıdığı söylenebilir" şeklinde konuştu.
Mısır piyasasında 2006 yılı sonrası yaşanan sürecin "fiyat anomalisi" olduğunu söyleyen Ergezen, "Daha önce doların en geçerli para birimi haline geldiği Bretton Woods sistemi sonlanırken, 1970'li yıllarda mısır fiyatı yine benzer bir fiyat anomalisi göstermişti. Daha sonra ise fiyatlar artık yeni bir fiyat bandına oturmuştu. Eğer mısır fiyatı yeniden olağan dinamiklerine dönerse 200 dolar seviyelerinin görülme olasılığı artacaktır" öngörüsünde bulundu. |
