Damızlık Süt Sığırlarında Dış Görünüş Özelliklerine Göre Sınıflandırma Nasıl Yapılmalıdır?

A)  100 Puan Üzerinden Sınıflandırma:

1) Süt Tipi ( 100 puan, toplam puanda payı 0.15 ): Burada hayvanın aşağıdaki     özelliklerine bakılır ve idealden uzaklığına göre değerlendirilir.

            - Cidago (yuvarlaklığı veya keskinliği)

            - Kaburga yapısı (açısı ve açıklığı)

            - Beden harmonisi     

            - Boyun (uzunluğu, omuza bağlantısı ve etliliği)

            - Sütçülük özelliği (arkadan ve yukarıdan bakıldığında omuz genişliği)

            - Sırt (düzlüğü, kuvvetliliği)

Bu kıstaslar göz önünde bulundurularak hayvan 100 puan üzerinden değerlendirilir. Toplam sınıflandırmada 100 üzerinden bulunan değer 0.15 ile çarpılarak genel puana dahil edilecek değer bulunur.

2) Beden (100 puan, ağırlık oranı 0.20): Hayvanın aşağıdaki özelliklerine bakılır ve idealden uzaklığına göre değerlendirilir.

            - Büyüklük (Sağrı yüksekliği  ve beden uzunluğu)

            - Beden kapasitesi (Beden derinliği, göğüs genişliği)

            - Sağrı (genişliği, eğimi, uzunluğu, kuyruk sokumunun durumu)

Bu kıstaslar göz önünde bulundurularak hayvan 100 puan üzerinden değerlendirilir. Toplam sınıflandırmada 100 üzerinden bulunan değer 0.20 ile çarpılarak genel puana dahil edilecek değer bulunur.

3) Ayak ve bacaklar ( 100 puan, ağırlık oranı 0.25 ): Hayvanın aşağıdaki özelliklerine bakılır ve idealden uzaklığına göre değerlendirilir.

            - Tırnaklar (kalınlık, açıklık, yere basış, taban yüksekliği vb.)

            - Kemik yapısı (inceliği - kalınlığı)

            - Bacaklar (Açısı, duruşu

            - Eklemler (Bilek ve dirseğin kalınlığı, yumuşaklığı, güçlülüğü)

            - Diz (düzgünlüğü, gevşekliği, şişliği)

            - Yürüyüşteki görüntü ( x bacaklılık vb.)

Bu kıstaslar göz önünde bulundurularak hayvan 100 puan üzerinden değerlendirilir. Toplam sınıflandırmada 100 üzerinden bulunan değer 0.25 ile çarpılarak genel puana dahil edilecek değer bulunur.

4) Meme ( 100 puan, ağırlık oranı 0.40 ): Hayvanın aşağıdaki özelliklerine bakılır ve idealden uzaklığına göre değerlendirilir.

            - Meme merkez bağı

            - Arka meme yüksekliği

- Arka meme genişliği

- Meme tabanı (derinliği)

            - Ön meme bağlantısı

- Meme tabanının yere paralelliği (ön ve arka memenin aynı hizada olması)

            - Meme başları (yerleşimi, açısı, ek meme başı, uzunluğu)

            - Memenin damarlı olup olmaması

            - Memenin etli olup olmaması, sütçü yapılılığı

Bu kıstaslar göz önünde bulundurularak hayvan 100 puan üzerinden değerlendirilir. Toplam sınıflandırmada 100 üzerinden bulunan değer 0.40 ile çarpılarak genel puana dahil edilir.

B)  Doğrusal (Linear) Tanımlama:

            Doğrusal tanımlamada dikkate alınacak 17 özellik,

            a- Ölçülebilir

            b- Ekonomik değeri olan

            c- Varyasyon gösteren (kıyaslanabilir)

            d- Kalıtsal olan özelliklerdir.

Her bir özellik için 1 -9 arası puanlama yapılır. Bu puanlama ek 2’deki şemalarda olduğu gibi yapılır.

            Bu özellikler:

1- Sağrı Yüksekliği: Sağrı kemiğinden yere kadar olan mesafedir. Vücudun büyüklüğünü   ve kapasitesini belirler. Santimetre cinsinden ifade edilir.

2- Süt Karakteri: Cidagonun yanlara doğru yaptığı açıya bakılır. Hayvanın sütçü tipi olması bakımından bilgi verir.

3- Beden Derinliği: Karnın en sarkık olduğu yer ile sırt arasındaki mesafedir. Vücudun kapasitesini belirler. Vücut derinliği arttıkça kaba yem tüketimi de artar.

4- Göğüs Genişliği: İki ön diz arasındaki mesafedir.

5 - Sağrı Eğimi ve Genişliği: Sağrı eğimi ve genişliği doğumun kolay veya zor olmasını  önemli ölçüde etkilerler. Sağrının geriye doğru hafif bir biçimde eğimli olması ve dar olmaması arzu edilir.

           6 - Arka Bacak Açısı: Arka bacağın eğimi, vücut ağırlığının rahat taşınması  açısından önemlidir. Arka bacağın dikliği veya yatıklığı ağırlığın ayaklara  dengesiz bir biçimde binmesine yol açar. Buda hareketi zorlaştırır ve sorunlar  başlar.Uzun ömürlülüğü oldukça etkilemektedir.

           7 - Tırnak (Taban Yüksekliği): Tabanın (tırnağın arka tarafının) yerden    yüksekliği olup, yere yakın olması veya çok yüksek olması ayakların hareketini engellemektedir.

8 - Diz: Arka dizin kalınlığına bakılır. Arka dizlerin iç ve dış kısımlarının kuruluk, etlilik durumu değerlendirilir.

9 -  Arka Bacak Duruşu: Her iki bacağın duruş pozisyonuna bakılır.Tırnaklar üzerinde direk etkili bir özelliktir.

10 - Ön Meme Bağlantısı: Memenin karına doğru vücuda bağlantısı olup,   memenin kapasitesi ve ileride sarkıp sarkmayacağı konularında önemli ipuçları verir.

11 - Arka Meme Yüksekliği: Memenin arka bacaklar arasından görülen bağlantısı olup, memenin kapasitesini tahmin etmeye yarar.

12 - Meme Merkez Bağı: Memeyi önden arkaya doğru ikiye ayırırcasına uzanan    ve memenin vücuda bağlanmasını sağlayan temel bağ olan bu bağın belirgin olması arzu edilir. Aksi halde, ileride memede sarkmalar görülür.

13 - Meme Tabanı: Vucuda sağlam bir biçimde bağlı olan memenin en fazla arka diz hizasına kadar inmesi istenir.Daha yukarıda kalan memelerin kapasite bakımından düşük; daha aşağıda olanlar da sarkma problemi         yaratabilecektir.

14 - Meme Başı Yerleşimi: Meme başlarının memeye bağlandığı yeri ifade eder (içe, dışa bakışı değil). Meme sağlığı ve makinalı sağım açısından önemlidir.

15 - Meme Başı Uzunluğu: Ön meme başlarının uzunluğunu ifade eder. Uzun meme başları sağım başlığının tırmanmasına, kısa meme başları ise sağım başlığının takılamamasına neden olabilir. İyi yapılamayan sağım ise meme başlarının sağlıksız olmasına neden olur.

tarim.gov.tr