EBK, açtığı ihaleleri iptal etti. İç piyasada fiyatlar bir türlü rayına oturmadı. Üretici hayvanını satamıyor, alıcı hangi fiyattan alacağını bilmiyor. Vatandaş ise ithal et yemek istemiyor.
Öncelikle şunu belirteyim: 3 Mayıs tarihli, yine bu köşede, ‘Bir süredir EBK'yı faaliyete geçirme politikası izleyen hükümet, amacına ulaştı' başlıklı yazımda; Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker'e bazı sorular sormuştum.
Birkaçını hatırlatayım: Et ve Balık Kurumu (EBK), bundan sonra sürekli hem besi hayvanı hem de et ithalatı yapmaya devam edecek mi? Devam edecekse, bu ne kadar doğru ve sürdürülebilir bir politikadır? İthalat izninin sürekli EBK'da olması belirli bir süre sonra özel sektör tarafından rahatsızlık yaratmayacak mı?
Tahmin edeceğiniz gibi, aradan bir hafta geçmesine rağmen Mehdi Eker'den hiçbir yanıt gelmedi. Şimdi diyeceksiniz ki, "Ne yani, koskoca bakanın işi gücü yok her soru sorana cevap mı verecek?" Doğru... Doğru da benim tanıdığım Mehdi Eker, bu tür konulara duyarsız kalmaz. Kulak ardı etmez. Ayrıca bunlar da benim, şahsımın merak ettiği sorular değil. Kamuoyunun merak ettiği ve cevap aradığı sorular.
Neyse... Halen Mehdi Eker'den sorulara cevap beklediğimi belirtip, asıl konumuza gelelim.
Lafı fazla uzatmayacağım. Et ve hayvan ithalatı konusunu da kelimenin tam anlamıyla elimize yüzümüze bulaştırdık. Nasıl mı? Anlatayım... Hatta madde madde anlatayım ki, daha iyi anlaşılsın.
Fiyat düşüyor balonu
* EBK'nın hayvan ithalatı için açtığı ihalelere yeterli teklif gelmeyince iptal edildi. Ve Kurum, "Dünya piyasa koşulları dikkate alındığında her iki ihalede de serbest rekabet şartları oluşmadığı için iptal edilmiştir. Halkımızın kaliteli ve ucuz et tüketiminin takipçisi olan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, EBK aracılığı ile en kısa sürede yeniden ihaleye çıkma kararı almıştır" gibi komik bir açıklama yaptı. Hayır, merak ettim. İthalat kararı alındığında dünyadaki piyasa koşulları bilinmiyor muydu?
* Ardından yeni ihale tarihi belirlendi: 20 Mayıs. İhaledeki şartlar da yumuşatıldı.
* İthalat kararı ve takip eden ihale sürecinde iç piyasada et fiyatları bir türlü dengeye oturmadı. İthalat kararı ile birlikte et fiyatları önce geriledi, ardından yine yükseldi. Halen fiyatta bir denge sağlanamadı. Haliyle de kim, kaça ve ne zaman satacağını bilemiyor.
* Üreticilerin hayvanları elinde kaldı. Çünkü, ithalat kararı ile hayvan fiyatlarında da istikrar sağlanamadı. Daha düne kadar iyi kötü belirli bir fiyata hayvanını satan üretici; şimdi ne fiyattan satacağını bilmiyor. Alıcı da ne fiyata alacağını bilmiyor.
EBK neden hayvan almıyor
* Üreticiler, EBK'ya hayvanını götürüyor ama kurum alım yapmıyor. Hayvanlar, EBK'nın kapılarında bekliyor. Bir türlü ithalat ihalesi işini kıvıramayan EBK bekliyor. Neyi beklediğini de kimse bilmiyor.
* Vatandaş ithal et yemek istemediği için hangi etin ithal, hangi etin yerli olduğunu bilemiyor. Hal böyle olunca da marketler reyonlarında ‘ithal et', ‘yerli et' diye ayrım yapmak zorunda kalıyor. Tehlike şu ki halkın ithal ete talep göstermeyeceği ve yerli etin yine fiyatının artacağı tahmin ediliyor.
* Her ne kadar gerek Tarım Bakanlığı ve EBK yetkilileri, gerekse de diğer kurumlar ithal etin İslami usullere göre kesildiğini bağıra bağıra söyleseler de halkta bu konuda çok ciddi inanç sorunu yaşanıyor. O nedenle de ithal ete kimse yanaşmak istemiyor.
İhaleler göstermelik mi
Anlayacağınız ithalat kararının çıkmasıyla birlikte; hem et piyasası hem de canlı hayvan piyasasında tam bir karmaşa ve kaos yaşanıyor. Tabii bu karmaşayla birlikte dedikodular da artmaya başlıyor.
Mesela, ithalat ihalelerinin göstermelik olduğu söyleniyor. Gerekçe olarak da ihale şartlarının ağır ve bir o kadar da yerine getirilmesinin imkânsızlığı gösteriliyor. Bu noktada da ortaya iki farklı görüş atılıyor. Kimileri, bazı firmalara peşkeş çekilmesi için böyle bir karar alındığını ve hayvanların çoktan yola çıktığını savunuyor, kimileri ise ithalat kararının göstermelik olduğunu söyleyip asıl amacın, ithalat söylentisi ile eldeki hayvanları ahırdan çıkartmak ve spekülasyonla yükselen et fiyatlarını, yine ithalat spekülasyonu ile düşürmek olduğunu vurguluyor.
Sözün özü... Piyasayı terbiye edeceğiz, et fiyatlarını düşüreceğiz, halka ucuz et yedireceğiz, spekülatörlere gününü göstereceğiz diye başlattığımız ithalat sürecini, çok kısa zamanda elimize yüzümüze bulaştırdık. İşte bu yüzden Mehdi Eker'in çıkıp, et ithalatı ile ilgili sorulara kamuoyu adına cevap vermesi gerekir diyorum.
