AB, ÜDTS’nin uygulanabilirliği konusunda açıklık istedi
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 3 Eylül 2013 tarihinde yayınlanan Etiketleme Yönetmelik değişikliği konusunda Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) yapılan bildirime ilişkin AB’nin görüşleri açıklandı. AB, Ürün Doğrulama ve Takip Sistemi ile ilgili olarak Türkiye’nin sistemin uygulanabilirliğini açıklığa kavuşturmasını istedi.
AB Komisyonu, 3 Eylül 2013 tarihinde yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği Değişikliği ile ilgili olarak Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 6 Şubat 2014 tarihinde DTÖ’ye bildirimde bulunuldu.
Söz konusu bildirim ile ilgili olarak http://europa.eu.int/comm/enterprise/tbt/ adresinde yayınlanan AB Komisyonu görüşünde, söz konusu tebliğ değişikliğinin 3 Eylül 2013 tarihinde DTÖ üyelerine sunulmadan 5 ay önce yürürlüğe girmiş olduğu ve ticari ortaklara yeni önlemlerle ilgili görüş bildirecek bir fırsatın gerçek anlamda sunulmadığı vurgulandı.
TBT Anlaşması uyarınca teknik düzenlemelerin değişikliklerin halen sunulabildiği ve görüşlerin dikkate alınabildiği taslak aşamasında bildirilmesi gerektiği anımsatılan görüş yazısında, şunlar kaydedildi:
“TBT Anlaşması’ndaki Madde 2.9.4, Üyelerin ayrım yapmaksızın tebliğ edilen taslak teknik yönetmelikle ilgili yorum yapması için diğer Üyelere makul bir süre vermesini şart koşmaktadır. TBT Komitesi 13 Kasım 2000 tarihli G/TBT/9 tavsiye mektubunda tebliğler üzerindeki yorumlar için normal zaman sınırının en az 60 gün olması gerektiği kararına varmıştır.
AB, söz konusu tedbirlerin 3 Eylül 2013 tarihinde -WTO üyelerine sunulmadan 5 ay önce- yürürlüğe girmiş olmasından dolayı üzgündür. AB aynı zamanda tavsiye edilen uygulamanın aksine ticari ortaklara yeni önlemlerle ilgili görüş bildirecek bir fırsatın gerçek anlamda sunulmamış olmasından dolayı da üzgündür.
Ayrıca zaman çerçevesiyle ilişkili olarak, AB ticari gıda işletmecileri için önemli bir güçlük olan yeni gereksinimlerin uygulanmasındaki sıkı zaman çerçevesi konusunda endişelidir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler kısıtlı kaynaklarından dolayı özellikle etkileneceklerdir.
1. Genel görüşler
AB yeni sistemin külfetli, yineleyen ve potansiyel olarak AB ihracatlarına ve Türkiye’de gıda ve içecek ürünlerinin pazarlanmasına engel olduğu kanaatindedir.
Tedbirlerin ticareti kısıtlayıcı özelliği dikkate alındığında, AB Türkiye’yi bu tedbirleri büyük oranda gözden geçirerek değiştirmeyi ve olası geri çekme veya ertelemeyi düşünmeye davet etmektedir.
2. Özel görüşler
2.1 Ürün Doğrulama ve Takip Sistemi
AB prensipte, Türkiye tarafından Eylül 2013’te uygulamaya koyulan Ürün Doğrulama ve Takip Sistemi’nin sahte ürünlerle mücadele etmek için ilginç bir girişim olduğunu düşünmektedir. Bununla birlikte, etiketin tek bir Türk firmasından satın alınacağı gerçeğinden dolayı AB’nin sistemin uygulanmasına ilişkin endişeleri vardır. Üstelik etiketleri uygulamak için üretim hatlarında değişikli yapılması gerekeceğinden, tüm üreticiler için işletmeyle ilgili ek masraflar ortaya çıkacaktır.
Türkiye’nin özellikle sisteme erişilebilirlik ve gıda işletmecilerine yansıyan maliyetler konusunda, bu sistemin yöntem ve uygulanabilirliğini açıklığa kavuşturması halinde AB müteşekkir olacaktır.
2.2 Alkol içeren gıda ürünlerinin etiket gereksinimleri
Madde 8 (Ek-2) Etiketlerinde Zorunlu Bilgi Bulunması Gereken Gıdaların Listesi ve özellikle “etil alkol ve/veya alkollü içeceklerin bileşen olarak üretim ve hazırlama esnasında ve/veya karışık bileşenlerde kullanıldığı” yerlerde “alkol içermektedir” ifadesinin etikette bulunmasını şart koşmaktadır. AB meyve suları ve yoğurtlar gibi bazı gıdaların doğal olarak düşük seviyede alkol içerdiğini belirtmektedir. Benzer şekilde aromalar konsantre aroma alkolik çözeltisi yoluyla eklendiğinden işlenmiş gıdalarda düşük veya çok düşük seviyelerde alkol bulunabilmektedir.
AB; Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Mayıs 2014 tarihinde alkolik içeceklerin Ürün Doğrulama ve Takip Sistemi kapsamının dışında bırakılmasını ilan ettiğinden haberdardır. Bu bağlamda, AB yukarda bahsedilen hükmün yönetmelikte yer almaya devam edip etmeyeceğini öğrenmek istemektedir.
Hükmün uygulanacak olması durumunda AB Türkiye’yi bir en düşük alkol içeriği sınırı belirlemek ve bu sayede alkol içeriği söz konusu sınırın altında olan gıda ürünlerini ayrı tutmak fikrini düşünmeye davet etmektedir.
Tebliğ edilen yönetmeliğin WTO’ya tebliğ yapılmadan önce kabul edilmesine bakmaksızın, AB Türk otoritelerinden bu görüşlerin dikkate alınmasını ve yukarıda bahsedilen endişelerin nasıl ele alınacağı konusunda Türkiye’den yazılı bilgi almayı sabırsızlıkla beklemektedir.” |
