Ekonomi 2014 yılının ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.3 oranında büyüdü. Büyümeyi üçer aylık dönemler itibarıyla izliyoruz.
2014 yılının ilk 3 aylık döneminde büyüme yüzde 4.1 idi.
İkinci 3 aylık dönemde yüzde 2.1’e geriledi. Bizde büyüme 3 önemli sektördeki, imalat sanayii, tarım ve inşaat sektörlerindeki üretimden etkilenir.
Büyümenin lokomotifi imalat sanayiidir. İmalat sanayiinin büyümedeki (milli gelirdeki) ağırlığı yüzde 25-26 dolayındadır. İmalat sanayii ilk 3 ayda yüzde 5.3 büyümüştü. Büyüme ikinci 3 ayda yavaşladı, yüzde 2.0 oldu. Altı aylık büyüme yüzde 3.6 oranında.
Tarım önemli. Enflasyonun nedeninin gıda maddeleri fiyatları artışı olduğu söyleniyor. Gıda maddeleri fiyatlarının arkasında ise üretim yetersizliği var. Tarımın milli gelirdeki ağırlığı yüzde 6 oranında. Tarımdaki büyüme sadece yüzde 0.02 oranında.
İnşaatın milli gelirdeki ağırlığı yüzde 6 dolayında. İlk 3 ayda yüzde 5.1 büyüyen inşaat kesimi, ikinci 3 aylık dönemde yüzde 2.6 büyüdü. Altı aylık büyüme yüzde 3.8 oranında. Görülüyor ki üretici sektörlerde ilk 3 aylık dönemden sonra bir yavaşlama var.
Dolar büyümeyi etkiliyor İlk altı ayda 1998 yılı sabit fiyatlarında (enflasyondan arındırılmış olarak) yüzde 3.3 büyüdük diyoruz ama yabancılar bizim büyüme rakamlarımızı dolara çevirerek izliyorlar.
2013 yılının ilk 6 ayında cari fiyatla milli gelir rakamı 1.81 TL döviz kuruyla dolara dönüştürülmüştü; milli gelir 409 milyar dolardı.
Bu yıl cari fiyatla milli gelir rakamı 2.16 TL’den dolara dönüştürülünce, milli gelir 409 milyar dolardan 385 milyar dolara gerilemiş oldu. Başka anlamla, milli gelirimiz dolar olarak 2014 yılının ilk yarısında yüzde 6.0 oranında küçüldü. Hatırlatma yapalım; bizim için önemli olan, milli gelirin sabit fiyatla nasıl büyüdüğü, küçüldüğüdür.
Ayşe Hanım Teyzem... Gelirin oluşumundan sonra önemli olan bu gelirin nasıl harcandığıdır. Gelirin nimetlerinin nasıl dağıldığıdır.
Ayşe Hanım Teyzemin de içinde bulunduğu hane halkı milli gelirin yüzde 66.7 büyüklüğünde bir tüketim yaptı. Ne var ki ilk yarıda ekonomi yüzde 3.3 büyürken, hane halkı tüketimindeki artış sadece yüzde 1.6 oranında. Büyümenin nimetinden tüketici yararlanamadı. İlk 3 ayda hane halkı tüketim artışı yüzde 3.2 iken ikinci 3 ayda yüzde 0.4 oldu. Neredeyse tüketim yerinde saydı.
Halbuki kamu, tüketimini milli gelir artışının üzerinde artırdı. Kamu tüketim artışı yüzde 5.6 oranında.
Milli gelirin yüzde 24.2’si oranında yatırım yapıldı. Bu çok önemli bir oran. Bu büyüklükte yatırımın ekonomiyi uçurması beklenir. Ama uçurmuyor. Çünkü bu yatırımın 13.8’i makine ve teçhizat yatırımı, 10.4’ü inşaat yatırımı. İnşaat yatırımlarının 3.9’u kamunun 6.5’u özel sektörün yatırımı. Tekrarda yarar var; inşaat yatırımı milli geliri yüzde 6 büyütürken, makine ve teçhizatın kullanıldığı imalat sanayiinin büyümeye katkısı yüzde 25-26 oranında. Fakat makine ve teçhizat yatırımlarının da üretime yeterli katkı yapamadıkları anlaşılıyor.
Son bir bilgi: 2014 yılının ilk 6 ayında gelirimiz 100 iken 104.8 harcadık. Sağ olasın “dış kaynak”.
