Halkımızın (hane halkının) harcanabilir gelirinin 2010 yılında 463 milyar TL olduğu belirlendi.
Merkez Bankası’nın son yayınlanan Finansal İstikrar Raporu’nda yer alan bilgilere göre, halkımızın harcanabilir geliri 2008 yılında 352 milyar TL, 2009 yılında 408 milyar TL idi. Demek ki son 2 yılda harcanabilir gelir her yıl cari fiyatla (enflasyondan arındırılmamış rakamlara göre) 50 milyar TL dolayında artış gösteriyor.
Halkımız geliri arttıkça borcunu (yükümlüğünü) de artırıyor. 2009 yılında halkımızın yükümlüğü 147 milyar TL iken, 2010 yılında 44 milyar TL arttı. 191 milyar TL oldu.
Halkın yükümlüğünün (toplam borç yükünün) büyüklüğü, milli gelire (GSYH) ve de harcanabilir gelirine oranlanarak değerlendiriliyor. Halkın yükümlüğünün milli gelire oranı 2009 yılında yüzde 15 iken, 2010 yılında yüzde 17 oldu. Yükümlüğün harcanabilir gelire oranı yüzde 36’dan yüzde 41’e yükseldi. 2010 yılında halkımızın yükümlüğünde 44 milyar TL bir artış görüldü.
Halkımızın yükümlülüğü artıyor ama faiz yükü yükümlülük kadar artmıyor. Çünkü faiz oranlarında gerileme var. Bel ki de bunun için halkımız borç yükünü artırmaktan korkmuyor. 2008 ve 2009 yıllarında borç faizinin harcanabilir gelire oranı yüzde 5’in üzerinde iken borçların artmasına rağmen, bu oran 2010 yılında harcanabilir gelirin yüzde 4’üne geriledi.
2011 Mart sonu itibariyle halkımızın yükümlülüğünün yüzde 36.9’u konut kredilerinden, yüzde 39.9’u ihtiyaç kredilerinden, yüzde 23.7’si kredi kartı borçlarından, yüzde 4.5’i taşıt kredilerinden oluşuyor.
1.6 milyon kişi borç takibinde
Acaba yükümlüğü (borçları) nedeniyle başı dertte olanların sayısı ne kadar? 2008 yılında tasfiye olunacak borcu bulunanların sayıları 1.0 milyon iken krizde, 2009 yılında 1.7 milyon oldu. 2010 yılında biraz azaldı 1.6 milyona geriledi. 2011 yılının ilk 3 ayında da biraz gerileme var ama gene de 1.6 milyonun üzerinde.
Hatırlatmakta yarar var. Harcanabilir geliri yeterli olanlar ile yetersiz olanlar, borçlananlar ile borç almaya gerek duymayanlar, borçlarını ödeyebilenler ile ödeyemeyenler ayrı ayrı gruplandırılamadığından açıklanan göstergeler, ülke genelinde durumu yansıtıyor.
Gelelim, ülke genelinde halkımızın finansal varlık stoğunun durumuna. 2011 Mart ayı sonu itibariyle halkımızın finansal varlık toplamı 502 milyar TL. Varlık toplamı 2009 yılında 420, 2010 yılı sonunda 481 milyar TL idi. Görülüyor ki halkımızın finansal varlığı artmaya devam ediyor. Toplam finansal varlığın yüzde 53’ü bankalarda tasarruf mevduatı hesaplarında. Faiz getirisi düşse de tasarruf mevduatı birikimi artıyor. Halkımız finansal varlığının yüzde 19’unu döviz hesaplarında tutmayı sürdürüyor. Varlığın yüzde 7’si hisse senetlerine bağlanmış. Varlığın yüzde 9’u ise nakit halde.
