Zirai İlaçlama Nasıl Yapılmalıdır?
Zirai mücadele (pestisitler) ilaçları zararlı ve hastalıkları yok etmek amacıyla kullanılan kimyasal maddeler olması yanında hemen hemen hepsi insanlara toksiktir. Zirai mücadele unsurları ise şöyle sıralanabilir:
Toksite: Kimyasal maddelerin vücutta zarar verebilme potansiyeli diye tanımlanabilir.
Toksik madde: Canlı organizmaya (insan ve sıcak kanlı hayvanlara) ağız, solunum, deri ve enfeksiyon yolu ile girdiğinde normal fizyolojik ve biyokimyasal mekanizmaları bozan veya fazla miktarda canlının ölümüne sebep olan kimyasal maddelerdir.
Antidot: Kelime anlamı panzehir olup, bir zehirin etkisini tamamen gideren veya kısmen hafifleten maddedir.
Zehirlenme: Herhangi bir toksik maddenin kazaen organizmaya alınması sonucu, organizmada fizyolojik ve biyolojik dengesizlikler şeklinde ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum maddenin cinsine, vücuda alınma yeri ve şekline ve miktarına bağlı olarak akut (Ani) zehirlenme veya kronik (yavaş) zehirlenme olarak iki ayrı şekilde görülebilir.
Pestisitlerin güvenli kullanımı için uygulanan pestisitlerin toksisiteleri hakkında bilgi sahibi olmak ilk şarttır. Zirai mücadele ilaçları dünyada ve Türkiye’de toksisite değerleri yönünden sınıflandırılmıştır.Bu değerler LD 50 (deney hayvanlarında tek doz uygulamasında yüzde 50’sini öldüren doz miktarıdır) şeklinde kullanılır ve bu değerlerin küçük olması ilacın çok zehirli olduğunu gösterir. Zehirlilik derecesi, ilaç paketlerinin üzerinde amblemlerle gösterilir.
İlaç Kalıntısında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Zirai mücadele ilaçları bitkiler üzerine püskürtüldükten sonra genellikle sıcaklık, ışık, yağış nem ve rüzgar gibi çevre faktörlerinin etkisi altında bitki üzerinden azalarak veya yok olarak zehirliliğini zaman içinde kaybederler. Dekompoze olma olarak ta adlandırılabilen bu olay zamanla artar. Belirli bir süre sonra zehirli kalıntı miktarı tolerans değeri altına düşer. Burada geçen deyimler şöyle açıklanabilir.
Kalıntı (rezidü-bakiye): Kullanılan ilacın belirli süre sonra kullanıldığı yüzeyde (ortamda) kalan miktarıdır. Özellikle insan ve çevre sağlığı bakımından önemli olup, ppm ile ifade edilir.
Tolerans (maksimum rezidü miktarı): Kullanılan ilacın insan ve hayvan yiyeceği olarak tüketilen ürünler üzerinde göz yumulabilen kalıntı miktarı olup ppm veya ppb ile ifade edilir. Bu değerler üzerinde olan pestisit miktarı insan ve hayvanlar için zehirlidir.
Bekleme süresi: Pestisitin kullanımından sonra ürünler üzerindeki kalıntı miktarının tolerans değerlerinin altına düşmesi için geçmesi gereken süreye denir.
Pestisitlerin bazıları çok az miktarda bile, canlı bünyesinde zararlı etki yapar. Yağ dokularında birikmek suretiyle kanser yapıcı, karaciğer yıpratıcı, böbrek fonksiyonlarını bozucu etkiler gösterirler. Bir kısmı ise vücutta birikmediği halde sinir uçlarında tahribat sonucu unutkanlık, öğrenme güçlüğü oluşturabilmesi nedeniyle çok tehlikelidir. Bu nedenlerle zirai mücadele ilaçlarının bilinçli şekilde kullanımı, daha sonra da ürünler üzerinde ki ve çevredeki kalıntı miktarlarının incelenmesi gerekir.
Bitki üzerindeki ilaç kalıntısı, kullanılan ilacın cinsine, uygulama zamanına, çevre koşullarına, ilacın dekompoze süresine, bitki çeşidine, uygulama zamanı ile ürünün hasat edilişi arasındaki süreye ve diğer etmenlere bağlı olarak farklılık gösterir.
Zirai mücadele ilaçları uygulanmasından sonra kullanılan ilaç çeşidine göre değişen süre geçmeden hasat edilmemeli ve tüketilmemelidir. Bu bilgilerin ışığında zirai mücadele ilaçlarında bulunması gereken özellikler şöyle sıralanabilir:
* Kullanılacak hastalık ve zararlıya karşı etkili olmalı,
* Bitkiye toksik etkisi (Fitotoksite) olmamalı,
* Arılara, kuşlara ve balıklara zararı mümkün olduğunca az olmalı,
* Zararsız bozunma ürünlerine sahip olmalı,
* Ürünlerdeki kalma miktarı mümkün olduğunca az olmalı,
* İnsanlara zehirlilik açısından emniyetli olmalı,
* Ucuz olmalı.
http://www.bahcesel.com/ |
