3. TOPRAK İŞLEME ALET VE MAKİNALARI

3.1. PULLUKLAR: Pulluklar toprağı derinlemesine işleyen aletler olup, muhtelif şekilde sınıflandırılırlar;
3.1.1. PULLUKLARDA ARANILAN ÖLÇÜLER:
3.1.2. PULLUKLARDA ARANILAN ÖZELLİKLER:
3.1.3. ASKILI PULLUĞUN TRAKTÖRE BAĞLANMASI:
3.1.4. PULLUKLARIN BAKIMI:
3.1.5. PULLUKLARLA İLGİLİ ÖNEMLİ TAVSİYELER:
3.1.6. DÖNER KULAKLI PULLUKLAR:
3.2. TIRMIKLAR.
3.2.1. TIRMIKLARIN BAKIM VE AYARLARI:
3.3. KÜLTÜVATÖRLER:
3.3.1. KÜLTÜVATÖRLERİN BAKIM VE AYARLARI:
3.3.2. TOPRAK FREZELERİ VE ROTOTİLLER:

Kültür bitkilerinin tohumlarının çimlenip gelişmesi, olgunlaşması için en uygun toprak ortamının hazırlanmasında toprak işleme alet ve makineleri kullanılır.Toprağın derin olarak işlenmesi pullukla, tohum yatağı hazırlığı ise tırmık, kültüvatör, merdane vs. gibi aletlerle yapılmaktadır. İyi bir toprak işleme için traktörün gücüne uygun olarak bu aletlerden bir kaçı kullanılmalıdır.

3.1. PULLUKLAR: Pulluklar toprağı derinlemesine işleyen aletler olup, muhtelif şekilde sınıflandırılırlar;
Bunların içinde en yaygın kullanım alanı olan Kalaklı Pulluklardır. Pulluklar muhtelif parçalardan oluşmuşlardır.

3.1.1. PULLUKLARDA ARANILAN ÖLÇÜLER:
Pullukların iyi sürüm yapabilmeleri için bazı ölçülere sahip olmaları gerekir. Bu ölçüler konusunda dikkatli olunmalıdır. En önemlisi uç demiri ölçüleridir.

Alt Kavrama Payı: Pulluğun toprağa iyi batması için bu payın 2-3 cm veya pratik olarak 1-2 parmak olması gerekir. Bunun için uç demiri aşındığında hemen değiştirmek gerekir.

Yan Kavrama Payı: Uç demirinin ucu işlenmemiş toprak tarafına doğru 5-6 mm. veya yarım parmak kadar çıkıntılı olmalıdır.Bu çıkıntı daha az veya çok olursapulluk doğru ve dengeli çalışmaz.

3.1.2. PULLUKLARDA ARANILAN ÖZELLİKLER:
1-Pulluk traktörün gücüne uygun olmalıdır.Yaklaşık olarak 40 BG ne kadar olan traktörler 2 soklu, 60 BG ne kadar olan traktörler 3 soklu daha güçlü traktörler için 4 soklu pulluklar uygundur.

2-Pulluk ölçüleri traktörün üç nokta askı sistemine ve teker iz genişliğine uygun olmalıdır.

3-Uç demiri keskin, yan ve alt kavrama payı boşlukları doğru olmalıdır.

4-Pulluk kafasında yani üst bağlantı kolunun bağlandığı yerde, 2-3 bağlantı deliği olmalıdır.

5-3 şoktan fazla soklu pulluklarda destek tekeri olmalıdır.

3.1.3. ASKILI PULLUĞUN TRAKTÖRE BAĞLANMASI:
1-Traktörün hidrolik düzeni ön seçme kolu pozisyon duruşuna getirilir.

2-Hidrolik askı kollan pulluk aks mili yüksekliğine kaldırılarak geri geri gelinir ve pulluğa yanaşılır.

3-Önce sol askı kolu sonra ayarlı askı kolu pulluk aks mili başına takılır ve pimle emniyete alınır.

4-Üst bağlantı kolu pulluğun kafasına bağlanır. Pulluk traktörden sokulurken bu işlemin tersi yapılır.

a-Pulluk Eşit Derinlikte Sürüm Yapmıyor. Dalgalı Sürüyor: Sebebi:

Üst bağlantı kolu iyi ayarlanmamış.

Toprak altı sert, taşlı veya kökleri var.

Ön seçme kolu yanlış pozisyondadır.

Giderilmesi:

Üst bağlantı kolunun tekrar ayarı yapılır.

Traktörün hızı biraz arttırılır.

Ön seçme kolu kontrol edilir ÇEKİ KONTROLA alınır.

b-Traktör Sürüm Yaparken Sağa-Sola Çekiyor: Sebebi:

Pulluk traktörün çeki ekseninde değil

Yan gerdirtme kolu veya zincirleri iyi ayarlanmamış

Giderilmesi:

Pulluk çatısının aks mili üzerindeki ayarı yeniden yapılmalıdır.

Yan gerdirmeleri, pulluk tekerlere değmeyecek şekilde tasarlanmalıdır.

c-Traktör Patinaj Yapıyor: Sebebi:

Traktör arka lastiklerinde fazla hava var.

Traktör arka tekerlerinde ağırlık yok.

Ön seçme kolu yanlış pozisyonda.

Bağlantı muylularında boşluk var.

Giderilmesi:

Arka tekerlek havalan sürümde normalden 2-4 libre daha düşük olmalıdır.

Arka tekerleğe ağırlık bağlanmalı veya arka tekerleğe su konulmalıdır.

Ön seçme kolu ÇEKİ KONTROL durumunda olmalıdır.

Aks başı ve üst bağlantı muylularında kesinlikle boşluk olmamalıdır.

d-Traktörde Dümenleme Hafifliyor: Sebebi:

Traktörün ön tarafı hafif.

Kullanılan pulluk büyük veya ağır.

Giderilmesi:

Traktörün önüne ağırlık bağlanmalıdır.

Traktöre uygun pulluk seçilmelidir.

3.1.4. PULLUKLARIN BAKIMI:
1-Diğer ekipmanlar gibi pulluklar da, kapalı bir hangarda korunmalıdır. Açıkta güneş altında veya kapalı nemli yerlere konulmamalıdır.Bir tahta veya takoz üzerine alınmalıdır.

2-İş mevsimi dışında uç demiri kulak, taban demiri ve aks başını paslanmaya karşı muhakkak greslenmelidir.

3-Uç demiri ile ökçe demiri aşınmışsa yenileri ile değiştirilmelidir.

4-Gevşemiş cıvatalar, yaylı rondela konarak sıkılmalı ve şasi araları doğrultulmalıdır.

3.1.5. PULLUKLARLA İLGİLİ ÖNEMLİ TAVSİYELER:
1-Alınacak pulluk traktörünüze uygun olmalıdır. Bunu biraz daha açıklarsak:

a)Traktörünüzün beygir gücüne göre pulluk 2-3 veya 4 soklu olmalıdır. Pulluğu traktör rahatlıkla zorlamadan istenilen hızla çekebilmelidir.

b)Pulluk ölçüleri, traktör iz genişliği ve hidrolik düzenine uygun olmalı, hidrolikle kolayca kaldırılıp, indirilebilmelidir.

c)-Pulluk yapı itibariyle sağlam, bilhassa ön aks mili ve işleyişi parçalardan uç demiri ve kulak sertleştirilmiş çelikten olmalıdır.

d)-Pulluğun üst bağlantısında 2-3 delik olmalıdır. Tek delikli pulluklarda hidrolik otomatiği iyi kumanda edemez. Bu sebeple düzgün ve eşit derinlikte sürüm yapılmaz. Hatta sürümde güç ve yakıt sarfiyatı da artar.

2-Pullukta işleyici gövde yani kulak şekli çalışacak toprağın yapısına, cinsine, yapılan ziraat çeşidine uygun olmalıdır. Hiç olmazsa çevrede imal edilen ve çevre şartlarına göre uygun olanı tecrübe ile tespit edilmiş olmalıdır.

Bunun için de özel durumlar dışında kültür form veya üniversal kulak tipinde pulluk satın alınmalıdır.

3-Pulluğun bir şoktaki iş genişliği, arka tekerlek taban genişliğine uygun olmalıdır.Tekerlek ölçüleri ve pulluktaki genişlik ölçüsü inç (parmak) olarak verilmiştir.(1 inç=2,5cm. dir).

Yani üzerinde; 10x28 yazılı bir lastikte birinci rakam tekerleğin taban genişliğini, ikinci rakamda cant çapını gösterir.

O zaman: 10x2,5= 25 cm. taban genişliği

28 x 2,5= 70 cm. cant çap olur. bir kaç örnek daha verelim:

11x36 ölçülü bir tekerlekte taban genişliği :27,5 cm. 12x36 ölçülü bir tekerlekte taban genişliği :30 cm. 13 x 38 ölçülü bir tekerlekte taban genişliği :32,5 cm. 14x30 ölçülü bir tekerlekte taban genişliği :35 cm. 16x34 ölçülü bir tekerlekte taban genişliği :40 cm.

Pulluklar, 10,11,12,13,14 numara diye adlandırılmakta olup, bu rakamlarda, bir sokun iş genişliğini inç olarak ifade etmektedir.

Yani: 10x2,5 =25 cm. 11x2,5 = 27,5 cm. 12x2,5 = 30cm. 13x2,5 = 32,5 cm. 14x2,5 = 35cm.

Normal olarak tarla sürümlerinde 12 numara pulluk kullanılmaktadır.Bu da, bir sokun iş genişliği 30 cm. demektir.

İki soklu bir pullukta iş genişliği: 60 cm.

Üç soklu bir pullukta iş genişliği: 90 cm.

Dört soklu bir pullukta iş genişliği: 120 cm. dir.

Belirtmek istediğimiz tekerlek taban genişliği ile bir sokun iş genişliği arasındaki uygunluktur.

İşlenmiş yerden giden arka sağ tekerlek çizi içinde toprağı bastırır ve ezer. İşlenmiş yerin ezilmesi iyi değildir.

3.1.6. DÖNER KULAKLI PULLUKLAR:
Aynı çiziden gidip gelerek düz sürüm yaparlar

ÖZELLİKLERİ:

1-Tarla yüzeyi düzgün bir şekilde sürülür.

2-Erozyon engellenebilir.

3-Dönüşlerdeki kısalıktan dolayı yakıt ve zaman tasarrufu sağlanır.

4-Ağır olduklarından traktörün önüne ağırlık bağlanır.

5-Dönüşler, pulluk kaldırılarak yapılır.

6-Hidrolik otomatik düzenine darbe iletimi alet bağlantı kollarından olan traktörlerle çalışma daha iyi sonuç verir. Üst bağlantı kolunun traktöre uygun yerden bağlanmasına dikkat edilir.

Döner kulaklı Pulluğun Ayarı:

Derinlik ayarı hidrolik kumanda kolundan yapılır. Ön ve arka paralellik ayarı, üst bağlantı kolundan sağ-sol paralellik ayarı ise pulluk üzerideki vidalı kollarla yapılır.Uç demirinin ucu sürülmüş tarafa dönüyorsa dar, sürülmemiş tarafa dönüyorsa geniş sürüm yaptığı hususuna dikkat edilerek genişlik ayarı yapılır.

3.2. TIRMIKLAR: Tarla yüzey ini 4-8 cm. işleyen aletlerdir. Toprağı kabartır, kaymak tabakasını kırar, yabani otları söker ve tohum yatağının hazırlanmasını sağlarlar.Basit ve kullanışlı aletlerdir.Toprağı işleyen uçların tiplerine göre sınıflandırılırlar.
1-Dişli Tırmıklar

2-Yaylı Tırmıklar

3-Döner Tırmıklar

a)-Çubuklu döner tırmıklar

b)-Spiralli döner tırmıklar

c)-Yıldız döner tırmıklar

d)-Dişli döner tırmıklar

4-Kuyruk milinden hareketli uçları oynak tırmıklardır.

3.2.1. TIRMIKLARIN BAKIM VE AYARLARI:
Tırmıklar hangarda veya kapalı bir yerde muhafaza edilmelidir. Paslanmaya karşı önlem alınmalı, uçlar ve çalışan kısımlar greslerime eğilmiş kopmuş kısımlar onarılmalı, aşınmış uçlar değiştirilmelidir.

Traktörle çekilen tırmıklar hidrolik kollara üç noktadan askılı olarak bağlanır. Tarlada, çalışırken hidrolik düzende ön çekme kolu yüzücü pozisyona getirilir.Ayrıca bir derinlik ayarı yapılmaz. Kendi ağırlıkları işleme derinliğinde çalışmalarını sağlar. Eğer tarla çok sert ve otlu ise üzerlerine ilave ağırlıklar konularak derine batması sağlanır.

Tırmıkların kombine kullanıldığı aletlerde ve dönerli tırmıklarda ayrıca bir ayar kolu fazla vardır.Bu kol vasıtası ile derinlik ayarı yapılır.

Tırmıklar fazla güç istemezler.Genellikle 8-12 km/saat hızla çekilebilirler. İş genişliği dar ise biraz daha hızlı, geniş ise biraz daha yavaş çekilmelidir.

3.3. KÜLTÜVATÖRLER:
Her çeşit toprakta en çok kullanılan alettirler.Toprağı kabartır, parçalar, yabani otları söker, tarla yüzeyini düzeltirler. Çok otlu topraklarda da rahatça çalışabilir. Anız bozmada ve nadas işlemede kullanılabilir. Müstakil olarak tohum yatağı hazırlayabilen tipleri vardır. Ayrıca dönerli tırmıkla kombine edilerek kullanıldığı çok görülür.

Toprak işleyici ayağına göre sınıflandırılırlar:

1- Yaysız ayaklı kültüvatörler

2-Yaylı ayaklı kültüvatörler

3-Yan Yaylı ayaklı kültüvatörler

3.3.1. KÜLTÜVATÖRLERİN BAKIM VE AYARLARI:
Kültivatörler hangarlarda veya korunaklı bir yerde muhafaza edilmelidir. Kırılan ve aşınan uç demirleri değiştirilmeli, çalışan kısımlar ve bağlantı uçları greslenmelidir. Kültivatörler traktörlerin hidrolik sistemine üç noktadan bağlanarak kullanılırlar.Tarlada çalışırken hidrolik düzen yüzücü pozisyonda olmalıdır. Derinlik ayarı destek tekerleğinden yapılır.Kazayağı uçlu kültivatörler ile anız bozma işleminde kullanılan ağır kültivatörler daha derin toprak işlemesi için hidrolik düzen çeki pozisyonuna alınarak çalıştırılırlar. Kültivatörlerin uç demirlerinin tipine, toprağın ağır ve hafif olması durumuna bağlı olarak 10-20 cm. kadar iş derinliği sağlanabilir. Tarlada kültivatörle

6-10 km/saat hızda çalışmak uygundur.

3.3.2. TOPRAK FREZELERİ VE ROTOTİLLER:
Toprak frezeleri ideal bir toprak işleme ve tohum yatağı hazırlama aletleridir. Traktörün kuyruk milinden hareket alırlar. Bir mil üzerine yerleştirilmiş olan radyal bıçaklardan oluşmuş bir alettir.Her çeşit toprakta çalışır, toprağı yeşil ot ve sapları parçalar, çiftlik gübresini toprağa karıştırırlar. Pullukla işlenmiş toprağı ekime hazır hale getirir. 2.nci ürün için toprağın kısa zamanda tek işlemle ekime hazırlanmasını sağlar. Mibzerle kombine edilerek kullanılabilir. Şeritvari toprak işleme yapılabilir. Ancak frezelerin yüksek devirle çalışmalarının bazı olumsuz etkileri ortaya çıkmıştır. Daha sonra bu uyumsuz yönler ıslah edilerek Rototiller adı ile yeni toprak frezeleri imal edilmişlerdir.

Rototiller: Rototillerin teknik özellikleri ve kullanışları diğer toprak frezelerinden daha üstündür.Her çeşit toprak şartlarında rahatlıkla çalışabilir. Hareket kuyruk milinden alınır, dişli kutusuna, oradan bıçakların bağlandığı mile iletilir. Bıçaklar muhtelif tiplerde olabilir. Bıçakların bağlı olduğu milin hareketi 80-400 d/d. olabilir. Ağırlıkları iş genişliklerine bağlı olarak 700-800 kg. a ulaşabilir.2-2,20 m. iş genişliğinde bir rototiller için en az 50 BG. de bir traktör gereklidir.

Toprak frezesi ve Rototillerin bakım ve ayarı

Kapalı bir yerde ve takoza alınarak muhafaza edilmelidirler. Aşınan bıçaklar değiştirilmeli, eğilen kısımlar doğrultulmalıdır.Dişli kutusuna uygun cins ve miktarda yağ konulmalıdır. Hareket kayışı olanlarda kayış sökülüp düzgün bir şekilde asılarak muhafaza edilmelidirler. Kuyruk milinden hareket alan şaft mafsalına gres basılmalıdır.

Traktör hidrolik koluna üç noktadan bağlanan toprak frezesi ve rototiller tarlada çalışırken hidrolik düzen yüzücü pozisyonda olmalıdır. İş derinliğinin ayarı için bir kızak destek veya destek tekerleği vardır. Bıçaklı frezeler 5-15 cm. yaylı sistemliler ise 20 cm. derine kadar işleyebilirler. Traktörle 4-8 km/saat hızla çekilmelidirler. Toprağın ufalanması traktör çeki hızı ve bıçak milinin devrine bağlıdır. Düşük ilerleme hızında daha ufak parçalar oluşur, yüksek ilerleme hızında toprak daha iri parçalara ayrılır. Bıçak milinin devri azaldıkça toprak parçaları daha büyüktür. Çeki hızı ve bıçak milinin devri ayarlanarak toprak yapısına uygun parçalanma sağlanabilir.

Toprak frezelerinin genelde iş genişliği sabittir. Ancak bazı tiplerde bıçak grupları sağa sola kaydırılarak iş genişliği ayarlanabilir.

http://www.volkanderinbay.net/tarimnet/tmekanizasyon.asp?konuno=3