Şimdilerde kuraklıktan söz ediyoruz. Sulama sistemlerimiz yok iken, sistemin yetersizliği sorun idi. Derken bilinçsiz sulamadan topraklar özelliğini yitirdi.
Açık anlatım ile sulama devamlı gündemde olan bir sorun. Okuyucularımızdan Jain Sulama Sistemleri Genel Müdürü Abdurrahman Güngör, bilinçli sulamanın önemini anlatan bir yazı göndermiş. Yazıyı Sayın okuyucularıma sunmak istiyorum. Abdurrahman Güngör diyor ki, tarım su ile çalışan bir fabrikadır. Normal olarak 1 kg buğday üretmek için 1 ton su kullanılmaktadır.
Ülkemiz gerek yağış miktarı ve gerekse yağışların yıllık dağılımları olarak kültür bitkilerinin yetişmesi için fakir bir ülkedir. Mesela Konya yıllık 330 mm yağış alır ve yağışın %80’i aralık, nisan arasında düşer. 1 dekar pancarın bir büyüme periyodunda 1000 mm suya ihtiyacı vardır.
Bitkinin ihtiyacı ile mevcut arasındaki fark 1000 – 330 mm sulama suyu ile vermek lazımdır. Aksi takdirde bitkinin potansiyeli olan verim alınmaz. Mesela Konya’da modern yağmurlama ile sulandığında 980 kg/dekar verim alınmaktadır. Halbuki Türkiye’de ortalama buğday verimi 250 kg/dekardır.
Buğday verimi Almanya’da 780/dekar, Fransa’da 740 kg/dekar, Hollanda da 900 kg/dekardır. Bizim iklim şartlarında olan ülkeler sulanan alanları artırmak için yoğun çaba harcamaktadırlar. Yunanistan genel tarım alanlarının yüzde 45’ini, İtalya yüzde 40’ını, İspanya yüzde 35’ini sularken, Türkiye’de genel tarım alanlarının yüzde 21’i sulanmaktadır.
Son yıllarda anormal girdi fiyatlarıyla bu verim seviyelerinde tarımın sürdürülmesi mümkün değildir. Onun için son 10 yılda 4 milyon ha arazi tarımın dışına çıkarılmıştır.
Çiftçi üretimden para kazanmamaktadır. Para kazanabilmesi için bilinçli sulama ile verimin buğdayda en az 700 kg/da, mısırda 2 ton/dekara, ayçiçeğinde 600 kg/dekara, pancarda 9 ton/dekara ulaşılması gerekmektedir. Bu rakamların üzerine de çıkılabilir.
Türkiye’de tarımın verimliliğini sınırlayan faktör su ve sulamadır. Dünyanın en verimli tohumunu ve internasyonel standarda gübre- zirai ilaç kullanıyoruz fakat verim düşük. Bunun temelinde su ve sulama yatıyor.
Ülkemizde içilebilir su 40 – 44 milyar m3 bunun;
% 75 Tarımda (30 -33 milyar m3) % 15 Evlerde (6 - 6,6 milyar m3) % 10 Sanayide (4 - 4,4 milyar m3) kullanılıyor.
Tarımda kullanılan suyun yüzde 75’i salma sulama, yüzde 17’si yağmurlama ve yüzde 8’i damla sulama şeklinde kullanılıyor.
Salma sulamayla sulanan 4 milyon ha arazi damla veya yağmurlama sulama ile sulansa aynı miktarda su ile 3 misli alan (12 milyon ha alan) sulanır.
Buna ek olarak sulanan 8 milyon ha tarım arazisinin yıllık getirisi 50 milyar dolar olacaktır. Her yıl susuzluktan nadasa bırakılan 4-5 milyon ha alan tekrar üretime kazandırılacaktır. Kuru tarımda 10 ha 1 kişi istihdam edilirken sulu tarımda 2-3 kişi istihdam edilir. Bu da 1.6 milyon kişiye yeni iş sahasının açılması demektir. Artan verimlilik ve üretimden çiftçi para kazanacaktır.
Su sıkıntısından tarımsal üretimde gerilemenin tartışıldığı şu günlerde sulama sistemlerinin öneminin hatırlanması iyi bir şey. Önemli olan uygulama. Uygulamada yol gösterici olacak olan da Tarım Bakanlığı.
